Βρισκόμαστε πλέον στην τελική ευθεία για τις βουλευτικές εκλογές του 2023 και πριν λίγες ημέρες οριστικοποιήθηκε από τον Αρειο Πάγο η τελική λίστα των κομμάτων που μπορούν να διεκδικήσουν την ψήφο των εκλογέων την 21η Μαΐου.
Στους σχηματισμούς που απαγορεύθηκε να μετάσχουν στην εκλογική αναμέτρηση περιλαμβάνεται και το κόμμα «Ελληνες» του κ. Κασιδιάρη, το οποίο έδειχνε όλο το προηγούμενο διάστημα δυναμική εισόδου στη Βουλή. Το γεγονός αυτό ανατρέπει την εικόνα των συσχετισμών αλλά και των εκτιμήσεων για το τι μέλλει γενέσθαι, κυρίως για τους εξής λόγους:
- Δεν μπορεί να εκτιμηθεί αυτή τη στιγμή ποια επιλογή θα κάνουν όσοι προτιμούσαν αυτόν τον σχηματισμό, ο οποίος στις εκτιμήσεις ψήφου υπερέβαινε το 4%.
- Αν η ψήφος αυτή διασπαρεί και δεν κινηθεί προς μία συγκεκριμένη κομματική κατεύθυνση, τότε είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των κομμάτων που δεν θα υπερβούν το κατώφλι του 3%, και αυτό θα έχει ως συνέπεια να επηρεαστεί σημαντικά η κατανομή των εδρών μεταξύ των κομμάτων που θα μετάσχουν στο νέο Κοινοβούλιο.
Βρισκόμαστε λοιπόν σε μία «νέα αρχή» μέσα στην τελική ευθεία της προεκλογικής περιόδου, υπό την έννοια ότι μπορεί να προκύψουν κατανομές εδρών οι οποίες μέχρι τώρα θεωρούνταν απίθανες. Κατανομές που δεν θα αποκλείουν τη δυνατότητα σχηματισμού κυβερνήσεων «εύλογων» συνεργασιών ή κυβερνήσεων που να στηρίζονται σε ψήφο «ανοχής».
Η Νέα Δημοκρατία διατηρεί το προβάδισμα
Το προεκλογικό ενδιαφέρον συνεχίζει να κινείται σε υψηλά επίπεδα, καθώς πάνω από 8 στους 10 (82%) δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται πολύ ή αρκετά για το εκλογικό αποτέλεσμα, επίδοση που ξεπερνά το ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα των βουλευτικών του 2019, όταν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 77%.
Οπως είχαμε διαπιστώσει ήδη στη μεταπασχαλινή περίοδο, η τραγωδία των Τεμπών έφυγε σταδιακά από την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας και το κλίμα της οργής και της θλίψης άρχισε να αποφορτίζεται. Η έντονη κριτική προς το πολιτικό σύστημα και την κυβέρνηση υποχωρεί και ο δείκτης πολιτικής εμπιστοσύνης βελτιώνεται.
Ταυτόχρονα, εν όψει και της τουριστικής περιόδου που προβλέπεται θετική, το οικονομικό κλίμα δείχνει αξιοσημείωτη βελτίωση και ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης ανακάμπτει σημαντικά σημειώνοντας μία από τις καλύτερες επιδόσεις της τελευταίας διετίας. Βέβαια, συνεχίζει να κινείται σε αρνητικές τιμές (–26 στην κλίμακα που παίρνει τιμές από -100 έως +100) γιατί το βασικό οικονομικό πρόβλημα της χώρας, που είναι η ακρίβεια, παραμένει στην πρώτη θέση της ατζέντας των πολιτών.
Ετσι, η γενική αίσθηση για την πορεία της χώρας αξιολογείται θετικά από το 38% των ερωτώμενων, ενώ ένα ανάλογο ποσοστό (37%) αξιολογεί θετικά και το έργο της κυβέρνησης. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι και η ανάκαμψη της πρόθεσης ψήφου της ΝΔ, η οποία κινείται τώρα στο 29,3% ενώ στην εκτίμηση ψήφου δείχνει ότι μπορεί να ξεπεράσει το 35%, επίδοση η οποία μπορεί να απέχει από το 40% που κατέγραψε στις εκλογές του 2019 αλλά είναι ικανή να τη φέρει στο φάσμα της αυτοδυναμίας αν δεν καταστεί εφικτός ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας στην πρώτη εκλογή με την απλή αναλογική.
Και ο ΣΥΡΙΖΑ βελτιώνει τις επιδόσεις του
Και ο ΣΥΡΙΖΑ όμως δείχνει να βελτιώνει τις επιδόσεις του. Η επίδοσή του στην πρόθεση ψήφου (23%) είναι η καλύτερη που επιτυγχάνει σε όλη την περίοδο διακυβέρνησης της ΝΔ, ενώ δείχνει να παίρνει προβάδισμα στις νεότερες γενιές (generation Z και millennials).
Ταυτόχρονα, είναι η πρώτη φορά στην τετραετία που ο κ. Τσίπρας ξεπερνά το 20% στις αυθόρμητες αναφορές για καταλληλότερος πρωθυπουργός και κινείται στο 21%.
Tα βασικά ευρήματα
Τα βασικά ευρήματα λίγο πριν τις κάλπες θα μπορούσαν να συνοψισθούν στα εξής:
- Η Νέα Δημοκρατία συνεχίζει να ανακάμπτει μετά τη σημαντική πτώση που σημείωσε λόγω της τραγωδίας των Τεμπών και κινείται τώρα, στην εκτίμηση ψήφου, στην περιοχή του 35%-36%.
- Ανοδο παρουσιάζει και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στην εκτίμηση ψήφου κινείται στην περιοχή του 28%.
- Στον χώρο της Δεξιάς πέραν της Νέας Δημοκρατίας επικρατεί ρευστότητα λόγω του αποκλεισμού διαφόρων σχηματισμών (με σημαντικότερο αυτόν του κ. Κασιδιάρη) αλλά και την κάμψη της επιρροής της Ελληνικής Λύσης του κ. Βελόπουλου, η οποία στην εκτίμηση ψήφου υπερβαίνει οριακά το 3% με 3,2%.
- Το ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ δείχνει να κινείται πάνω από το 10% στην εκτίμηση ψήφου, ωστόσο μέχρι τώρα δεν έχει πείσει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει δραστικά την αμφίπλευρη πίεση που δέχεται από τα διλήμματα διακυβέρνησης όπως τίθενται από τους δύο μεγαλύτερους σχηματισμούς.
- Το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25 δείχνουν να υποχωρούν και αυτά από τις προηγούμενες επιδόσεις τους, παραμένουν ωστόσο σε θετικό έδαφος συγκριτικά με τις επιδόσεις που κατέγραψαν στις προηγούμενες εκλογές.
Κλείνοντας, σημειώνουμε ότι όσοι επιθυμούν αυτοδύναμη κυβέρνηση καταγράφονται και πάλι στο 51%, ενώ όσοι επιθυμούν κυβερνήσεις συνεργασίας αθροίζουν στο 47%.
Αυτό συνεχίζει να είναι και το σημαντικότερο πλεονέκτημα του Κ. Μητσοτάκη στην επερχόμενη αναμέτρηση: είναι ο μόνος που διεκδικεί αυτοδυναμία (άρα κυριαρχεί στο τμήμα εκείνο που επιθυμεί αυτοδύναμες κυβερνήσεις), ενώ οι δυνάμεις που τάσσονται υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας αδυνατούν μέχρι στιγμής να περιγράψουν με σαφήνεια μια πιθανή μετεκλογική συνεργασία, και έτσι σε εποχές συνεχών κρίσεων και ανασφάλειας, όπως η σημερινή, μειονεκτούν στην αντιλαμβανόμενη εικόνα «κυβερνησιμότητάς» τους.
Η τελική μας εκτίμηση παραμένει αμετάβλητη: τούτων δοθέντων, η πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης από την πρώτη εκλογική αναμέτρηση είναι περιορισμένη και μάλλον θα οδηγηθούμε και σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση. Ομως αυτή τη φορά η «αριθμητική» των συνεργασιών που μπορούν να σχηματίσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία ή έστω να στηριχθούν σε στάση «ανοχής» δεν δείχνει απίθανη.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τις τελικές επιλογές που θα κάνουν όλοι εκείνοι που προσανατολίζονταν να ψηφίσουν σχήματα του χώρου της άκρας Δεξιάς και τώρα βρίσκονται μετέωροι λόγω της απαγόρευσης σειράς σχημάτων αυτού του χώρου από τον Αρειο Πάγο.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, τόσο κοντά στην κάλπη αλλά και τόσο μακριά από την παγίωση των εκλογικών συσχετισμών. Ας μην προκαταλάβουμε τις εξελίξεις.
Ο κ. Στράτος Φαναράς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis SA.
