τα τέλη του ’90 έπαιζε στην τηλεόραση μια αμερικανική σειρά που λεγόταν «Early Edition». Ηταν αυτοτελή επεισόδια με την ίδια πάντα πλοκή: Μυστηριωδώς ο πρωταγωνιστής έπαιρνε στα χέρια του την εφημερίδα της επόμενης ημέρας και έτσι είχε κάποιες ώρες στη διάθεσή του για να αποτρέψει το κακό που έβλεπε στο πρωτοσέλιδο. Δυστυχήματα ήταν συνήθως. Μεγάλες καταστροφές. Η σειρά ήταν της πλάκας, αλλά τι ιδέα ε; Υπάρχει άνθρωπος στη χώρα που δεν έχει «τρέξει» τα γεγονότα στο μυαλό του με άλλη κατάληξη; Κάποιος από όλους, λέει, καταλαβαίνει τι έχει γίνει και σταματά τα τρένα. Και μπαίνει ο καθένας στη γραμμή του, και λίγη ώρα μετά τα παιδιά κατεβαίνουν στη Θεσσαλονίκη νυσταγμένα, χαρούμενα και φορτωμένα με τάπερ και φρεσκοπλυμένα ρούχα από το πατρικό. «Μάνα, έφτασα, όλα καλά» κι ούτε υποψία του θανάτου που καραδοκούσε λίγα χιλιόμετρα παρακάτω.

Χανόμαστε στην εμβοή που αφήνουν η καταστροφή, ο θάνατος, οι φωτογραφίες και οι ιστορίες των θυμάτων ανακατεμένες με τις κραυγές των γονιών τους, τις μαρτυρίες και τις φωνές των περισσότερο ή λιγότερο ειδικών που επιστρατεύουμε σε κανάλια και ραδιόφωνα μπας και καταλάβουμε τι έγινε. Πίσω από τους – όχι εντελώς αβάσιμους – αφορισμούς του τύπου «ζούμε από τύχη», υπάρχουν πράγματα που καλούμαστε να ξαναδούμε: Η πρόληψη.

Το πρωί της Τετάρτης ακροατής έστειλε το εξής μήνυμα: «Θέλω να μοιραστώ μαζί σας κάτι που δεν έχει σχέση με το δυστύχημα… Εχω σχολή καράτε και καιρό τώρα προσπαθώ να αγοράσω έναν απινιδωτή. Οπου το λέω γελάνε. Δεν θα έπρεπε τα κέντρα άθλησης να διαθέτουν τέτοιο μηχάνημα;».

Θυμήθηκα εκείνο το περιστατικό στη Χαλκιδική όπου ένας πιτσιρικάς που κατέρρευσε σε γήπεδο σώθηκε γιατί κατά αδιανόητη τύχη στον παρακείμενο φούρνο υπήρχε απινιδωτής.

Μετά φαντάστηκα το πρωτοσέλιδο του υποθετικού επεισοδίου: Παιδί βρίσκει τραγικό θάνατο σε γήπεδο. Θα σωζόταν, αν υπήρχε απινιδωτής.

Δεν μπορούμε να προνοήσουμε για κάθε πιθανό σενάριο. Μπορούμε όπως να σκεφτούμε κάποια βασικά. Ας πάρουμε για παράδειγμα την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για προσεισμικό έλεγχο δημόσιων κτιρίων. Θα ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα μιας τέτοιας λογικής πρόληψη, αν δεν χρειαζόταν ως καταλύτη τη βιβλική καταστροφή στην Τουρκία.

Δεν είναι απλό και όχι μόνο για τους προφανείς πρακτικούς λόγους. Στην Ελλάδα έχουμε μια ροπή στη μοιρολατρία. «Ο,τι του είναι γραμμένο του καθενός», «τόσο ήταν το καντήλι του» και τα λοιπά. Το δέντρο της πρόληψης που καλούμαστε να φυτέψουμε όμως ούτε σε κακές ώρες ευδοκιμεί ούτε σε δήθεν «καταραμένες» κοιλάδες.