Δεκάδες χιλιάδες κύπριοι χριστιανοί ορθόδοξοι αναμένεται να προσέλθουν σήμερα στις κάλπες για να αναδείξουν το τριπρόσωπο, τους τρεις δηλαδή υποψηφίους του αρχιεπισκοπικού θρόνου, της Μεγαλονήσου. Ο κλήρος και ο λαός μέσα από την παράδοση και την ιστορία που ανάγεται στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους αποφασίζει για τον εκλογή του προκαθημένου του.
Η συμμετοχή, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται να φτάσει και να ξεπεράσει το 20% και ενδεχομένως και το 30%. Σε μια μικρή χώρα που ο πληθυσμός της δεν αγγίζει τις 900.000 η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τον δικό της κυρίαρχο και καθοριστικό ρόλο στα γενόμενα. Ο εναγκαλισμός, είτε άμεσος είτε έμμεσος των κομμάτων, αριστερών και δεξιών, με την Εκκλησία ήταν και παραμένει διαχρονικά ισχυρός. Η ανάμειξή της στα πολιτικά δρώμενα από την εποχή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, καθώς και στα εθνικά αλλά και στα οικονομικά ζητήματα της χώρας είναι ηχηρή, εθναρχική και σχεδόν καθημερινή.
Η ιστορία της Αρχιεπισκοπής Κύπρου «χαμένη» στο διάβα των αιώνων και «προστατευμένη» από αυτοκράτορες και συνδεδεμένη με αποφάσεις οικουμενικών συνόδων δίνει στον εκάστοτε προκαθήμενό της ισχύ και κύρος στο εσωτερικό των ορθοδόξων.
Και η είσοδος στο τριπρόσωπο συγκεκριμένων αρχιερέων μπορεί να γύρει την πλάστιγγα σε πολλούς τομείς:
- Στις σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που με κάθε δύναμη στήριξε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’.
- Στον διαμεσολαβητικό ρόλο του εκάστοτε προκαθημένου της Μεγαλονήσου στο εσωτερικό των ορθοδόξων.
- Στη στήριξη του Πατριαρχείου Μόσχας, που ορισμένοι αρχιερείς επεδίωξαν αφού διατηρούν μακροχρόνιες σχέσεις με την Εκκλησία της Ρωσίας και με τις «ορδές» του θρησκευτικού τουρισμού του ξανθού γένους να καταφτάνουν στο νησί τουλάχιστον προ του πολέμου, συνθέτοντας ένα ιδιαίτερο σκηνικό.
Οι κυρίαρχοι των δημοσκοπήσεων
Ο Λεμεσού κ. Αθανάσιος. Γέννημα θρέμμα του Αγίου Ορους και της Μονής Βατοπαιδίου ο Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος είναι ο πιο προβεβλημένος από όλους τους υποψήφιους αρχιερείς. Ο 63χρονος κληρικός απολαμβάνει την εμπιστοσύνη των πιστών της περιοχής που ποιμαίνει, ενώ η δραστηριότητα που αναπτύσσει μέσω του Διαδικτύου τον καθιστάν τον πλέον ισχυρό μεταξύ των συνυποψηφίων του. Από το 1999, οπότε και εκλέχθηκε μητροπολίτης, συγκεντρώνει τα φίλια πυρά των πνευματικών του «αδελφών», οι οποίοι τον αμφισβήτησαν πλειστάκις. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι στις αρχές του 2000 χρειάστηκε και Μείζων Σύνοδος των Εκκλησιών υπό την προεδρία του τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας για να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες, όλα αυτά τα χρόνια στάθηκε όρθιος. Το 2006, όταν εκλέχθηκε τελικά Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ο εκ Πάφου Χρυσόστομος Β’, οποίος διαδέχθηκε τον Χρυσόστομο Α’, ο Μητροπολίτης Λεμεσού υπερψηφίστηκε από την πλειοψηφία του λαού, απέτυχε όμως παταγωδώς, αφού η πλειονότητα των κληρικών, των μοναχών και των μητροπολιτών τού «γύρισε την πλάτη για μια ακόμη φορά».
Ο Ταμασού κ. Ησαΐας. Ο 51 ετών μητροπολίτης Ταμασού κ. Ησαΐας θεωρείται από πολλούς ένα από τα λεγόμενα «φαβορί» για την είσοδό του στο τριπρόσωπο.
Πνευματικό ανάστημα του Μητροπολίτη Κύκκου κ. Νικηφόρου. Με σπουδές στη Μόσχα αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντλεί οικονομική, πολιτική και κοινωνική δύναμη από την επί δεκαετίες υπηρεσία του στην ιστορική Μονή Κύκκου.
Ο πνευματικός του πατέρας το 2006 διεκδίκησε τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, όμως παρά το γεγονός ότι συγκέντρωσε μεγάλες δυνάμεις στην τελική φάση υποστήριξε τον Χρυσόστομο Β’ στην «κόντρα» με τον Μητροπολίτη Λεμεσού.
Σχεδόν έναν χρόνο μετά την εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο ο Χρυσόστομος Β’ προήγαγε τον μέχρι τότε ηγούμενο της Μονής Κύκκου σε Μητροπολίτη και το πνευματικό του ανάστημα, τον Αρχιμανδρίτη Ησαΐα, σε Μητροπολίτη Ταμασού και Ορεινής.
Οι υποψηφιότητες-«κλειδιά»
Ο Πάφου κ. Γεώργιος. Ο γεννημένος το 1949, πρώτος τη τάξει ιεράρχης, τοποτηρητής του αρχιεπισκοπικού θρόνου, ο σημερινός Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος ήταν στενός συνεργάτης του Χρυσοστόμου Β’ και τον διαδέχθηκε στο πηδάλιο της Μητρόπολης όταν εκλέχθηκε αρχιεπίσκοπος. Και σήμερα φιλοδοξεί να τον διαδεχθεί και στη θέση του Προκαθημένου. Ανθρωπος με εθνική δράση προσπαθεί να εκλεγεί στο τριπρόσωπο θεωρώντας ότι η είσοδός του είναι σε θέση να ανατρέψει όλα τα προγνωστικά για την τελική φάση εκλογής.
Τα τελευταία 24ωρα δέχεται έντονες κριτικές για αποφάσεις που έλαβε ως Χωροεπίσκοπος Αρσινόης.
Ο Κωνσταντίας κ. Βασίλειος. Στον αντίποδα βρίσκεται ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας κ. Βασίλειος που δίνει τη δική του μάχη για την είσοδο στο τριπρόσωπο. Προερχόμενος από τις τάξεις των μοναχών και της Μονής του Απόστολου Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου, με σπουδές στην Ελβετία, επί δεκαετίες εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου στον διάλογο μεταξύ των ορθοδόξων αλλά και με τις προτεσταντικές ομολογίες… Αποτελεί μια υποψηφιότητα-«κλειδί» των εξελίξεων στην περίπτωση εισόδου του στο τριπρόσωπο. Οι δημοσκοπήσεις που διεξάγονται τις τελευταίες ώρες δίνουν ελπίδες στον κ. Βασίλειο.
Τα μεγάλα «ερωτηματικά»: Ο 60χρονος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος τα πρώτα χρόνια της εκλογής του αποτελούσε έναν φέρελπι αρχιερέα με ανοιχτούς ορίζοντες. Την τελευταία όμως πενταετία έχει πλήρως ριζοσπαστικοποιηθεί. Οι άκρως συντηρητικές θέσεις που εκφράζει κατά καιρούς, οι τοποθετήσεις του για τον κορωνοϊό και κυρίως η ενασχόλησή του με τις προφητείες προκαλούν αίσθηση. Διατηρεί μεγάλες δυνάμεις κυρίως εξαιτίας της διαρκούς παρουσίας του στο Διαδίκτυο.
Το μωσαϊκό των υποψηφιοτήτων ολοκληρώνεται με τον Μητροπολίτη Κυρηνείας κ. Χρυσόστομο, ο οποίος διεξάγει τον δικό του αγώνα. Και ο ίδιος, όπως και όλοι οι αρχιερείς της Κύπρου, διατηρεί στενές σχέσεις με την πολιτική ηγεσία τη χώρας.
Ο λαός προτείνει, η Σύνοδος εκλέγει
Οπως επισημαίνει ο καθηγητής του ΑΠΘ και μέλος της συντακτικής επιτροπής του Καταστατικού Χάρτη κ. Θεόδωρος Γιάγκου, «η επιλογή του συγκεκριμένου συστήματος εκλογής εκφράζει την πράξη που υπάρχει από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους: ο λαός να προτείνει και η Σύνοδος να εκλέγει.
Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη, δηλαδή το «σύνταγμα» της Εκκλησίας της Κύπρου:
- Από την ανατολή έως και τη δύση του ηλίου σήμερα όλοι οι χριστιανοί ορθόδοξοι που κατοικούν για περισσότερο από έναν χρόνο στο νησί έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές, αρκεί να έχουν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους. Ωστόσο παρά την πρόβλεψη εξαιτίας αδυναμίας εφαρμογής της διάταξης σε αυτές τις εκλογές οι ξένοι υπήκοοι δεν θα λάβουν μέρος.
- Εντός τριών ημερών υπάρχει η δυνατότητα ενστάσεων υποψηφιοτήτων, οι οποίες εξετάζονται από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου εντός πέντε ημερών.
- Μετά ο τοποτηρητής και πρώτος τη τάξει συγκαλεί τη 16μελή (εξαιτίας της χηρείας του αρχιεπισκοπικού θρόνου) Ιερά Σύνοδο για να εκλέξει τον Αρχιεπίσκοπο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Καταστατικός Χάρτης, ο οποίος αναθεωρήθηκε το 2010, προβλέπει ακόμα και κλήρωση σε περίπτωση ισοψηφίας. Ενώ υπάρχει και πρόνοια για την εκλογή Προκαθημένου ακόμα και αν υπάρχουν πολλές λευκές ψήφοι.
