Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επιλογή Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία διέλυσε όποια αυταπάτη υπήρχε στην Ευρώπη ότι μπορεί να πορεύεται με μακαριότητα προς την ευτυχία. Στην κρίση του 2014-2015, η σκληρή αλήθεια λέει ότι οι Ευρωπαίοι – και όχι μόνο – «παρέδωσαν» την Κριμαία στη Ρωσία και με τις Συμφωνίες του Μινσκ (ιδιαίτερα τη δεύτερη) ουσιαστικά υποχρέωσαν το Κίεβο να δεχθεί μια σειρά από όρους που από ένα σημείο και μετά καμία ουκρανική κυβέρνηση δεν μπορούσε να αντέξει. Τώρα, έχει πλέον οριστικά φθάσει η ώρα για κομβικές αποφάσεις και τα ημίμετρα δεν θα κρύψουν για πολύ τα προβλήματα «κάτω από το χαλί». Ωστόσο, η Γερμανία παραμένει αμφίθυμη και μόνο η Γαλλία μοιάζει να επιθυμεί μια στρατηγικά αυτόνομη Ευρώπη στον αμυντικό τομέα. Οσο για τους Ανατολικοευρωπαίους, ομνύουν στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ, όχι σε μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική και αμυντική πολιτική.
Ο αναλυτής του Carnegie Europe Στέφαν Λεν σημειώνει ότι «σήμερα η ΕΕ αντιμετωπίζει τη στιγμή της αλήθειας. Η εποχή του μερίσματος ειρήνης έχει οριστικά τελειώσει. Η ενίσχυση της αποτροπής μέσω του ΝΑΤΟ και η οικοδόμηση μιας σοβαρής πολιτικής άμυνας και ασφάλειας εντός της ΕΕ θα απαιτήσει τεράστιους επιπρόσθετους πόρους. Αυτό όμως θα απαιτήσει ένα ποιοτικό άλμα προς περισσότερη ενότητα, αλληλεγγύη και αποφασιστικότητα». Την ίδια στιγμή, όμως, φαίνεται ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια εξακολουθεί να επαφίεται σε μεγάλο βαθμό στην Ουάσιγκτον, καθώς αυτή είναι που παραμένει «Ο Αμερικανός Ειρηνοποιός της Ευρώπης» σύμφωνα με τον τίτλο του ιστορικού δοκιμίου του Γιόζεφ Γιόφε («Europe’s American Pacifier») στο περιοδικό «Foreign Policy».
Δεν αποκλείεται μάλιστα η νέα κατάσταση να βοηθήσει το ΝΑΤΟ να σταθεί στα πόδια του μετά το φιάσκο του Αφγανιστάν. «Η ρωσική επιθετικότητα είναι πάντα η βασική πηγή ενότητας του ΝΑΤΟ και το επόμενο Στρατηγικό Δόγμα θα το αντανακλά αυτό. Αυτά τα γεγονότα συνιστούν υπενθύμιση ότι η Ευρώπη παραμένει βαθιά εξαρτημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλειά της» σημειώνει ο κ. Γκόλντγκιερ. Το νέο Στρατηγικό Δόγμα της Συμμαχίας αναμένεται να αποφασιστεί στη Σύνοδο Κορυφής του προσεχούς Ιουνίου στη Μαδρίτη. Επιπλέον, ορισμένοι δεν αποκλείουν ότι οι ρωσικές κινήσεις θα οδηγήσουν και κράτη όπως η Φινλανδία και η Σουηδία, που ήδη έχουν προσεγγίσει το ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια, να εξετάσουν ακόμη και την προοπτική ένταξής τους σε αυτό. Κάτι τέτοιο όμως «θα έχει σοβαρές πολιτικές και στρατιωτικές συνέπειες» προειδοποίησε την Παρασκευή η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα.
