Γενική είναι η εντύπωση ότι μια ευπρέπεια συνόδευσε την προεκλογική εσωτερική διαδικασία του ΠαΣοΚ, που σήμερα το βράδυ θα δούμε την καταγραφή της στην κάλπη. Η ευπρέπεια είναι έκφραση πολιτισμού και προσθέτει στην πολιτική το δικό της περιεχόμενο και την τροφοδοτεί και την πλουτίζει, αφού η πολιτική, πράξη πολιτισμού, αναφέρεται στην τέχνη της συνύπαρξης.

Θα είχε ενδιαφέρον αν αυτή η ευπρέπεια συνυπήρχε με μια αντιπαράθεση προτάσεων και ιδεών που θα έθεταν σε κίνδυνο το ίδιο το κόμμα, που ως συλλογικό υποκείμενο, όπως το ονομάζει μια πολιτική γλώσσα άλλης εποχής, φιλοξενεί τους διεκδικητές της ηγεσίας και μέσα του προτεραιότητα έχει η προστασία του πολιτικού αυτού τόπου και όχι η αναφορά στην κοινωνία και τις ανάγκες της. Μια κοινωνία που ως έξω και άλλος κόσμος θα μπορούσε να ζήσει και χωρίς αυτή την αδιάφορη αντιπαράθεση, όση ευπρέπεια και αν τη συνόδευε.

Μοιάζει να αφομοιώνεται ως αυτονόητο για τον χώρο της κατάκοπης σοσιαλδημοκρατίας αυτή η απουσία έμπνευσης του νέου, που πάνω της η ευπρέπεια αυτή ως καθολική αποδοχή του παρελθόντος, διεκδικεί περιεχόμενο εκεί που υπάρχει μόνο ως συμβιβασμός.

Η προεκλογική ανάπτυξη στο ΠαΣοΚ έπασχε από την απουσία έμπνευσης. Τίποτα δεν ακούστηκε πέρα από τα αναμενόμενα, πέρα από τα ήδη γνωστά. Με ένα πνεύμα υποτακτικής αναφοράς σε μια ιερή και για πάντα καθαγιασμένη ιστορία, με μια ελπίδα αναμόχλευσης παλαιών βιωμάτων και μια πίστη μικρής αιωνιότητας, οι μελλοντικοί εκφραστές του τρίτου στη Βουλή κόμματος απέφυγαν να ακουμπήσουν τη λάβα της εποχής και υιοθέτησαν την απόσταση από κάθε μέτωπο αλλαγής και μεταρρύθμισης, που σαν άνυδρη γη έχει ανάγκη η χώρα.

Το κύριο μέτωπο, όπου όλη η παθολογία θεσμικά συμπυκνώνεται, ως αδράνεια, ως επιβολή και ως διαφθορά, το κράτος, μένει εκτός ενδιαφέροντος και μόνο ως πρόσχημα νεωτερικής αντίληψης μετακαλείται προσωρινά στην επικαιρότητα για λόγους επικοινωνίας. Το ζήτημα του νοήματος, του περιεχομένου και του συνολικού προσανατολισμού της χώρας δεν αγγίζεται, ενώ παραμένουν στο περιθώριο το βάθος της παρακμής και η αναμέτρηση με τις αιτίες που την τρέφουν.

Η απουσία της πολιτικής έμπνευσης είναι το αποτέλεσμα του συμβιβασμού στον κατώτερο αποδεκτό από τον λαό μέσο όρο μεταβολών. Είναι ο φόβος που γεννάει ο κίνδυνος υπέρβασης των ορίων της αντοχής του. Αυτό το «ένα βήμα παρακάτω» ως προς τις ανάγκες της εποχής περιορίζει τη σύγκρουση, διευκολύνει όχι μόνο τις στάσεις ευπρέπειας, αλλά και τον συμβιβασμό συνολικά, καθιστώντας τον ευπρεπή συμβιβασμό.

Εχοντας ιστορικά πρόσωπα του ΠαΣοΚ συνείδηση αυτής της ιδεολογικής και πολιτικής αδυναμίας και υστέρησης του κάποτε ένδοξου κόμματος, κάνουν λόγο τις τελευταίες ημέρες για μεγάλη συμμετοχή στην κάλπη. Μιλούν και εύχονται. Και έχουν δίκιο. Μια μεγάλη σήμερα συμμετοχή θα ήταν η ίδια πηγή έμπνευσης. Θα τροφοδοτούσε τη Δευτέρα που θα ακολουθήσει το κόμμα αυτό και θα αφαιρούσε κάτι από τον φόβο που αποστερεί από τους ανθρώπους την ελευθερία της έμπνευσης.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.