Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόταση για την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Οικονομικής Διακυβέρνησης με έμφαση στο Σύμφωνο Σταθερότητας κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, απαντώντας στις 11 ερωτήσεις της σχετικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας δημοσίου διαλόγου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έδωσε το στίγμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για ένα μείζον θέμα που αφορά την ΕΕ.
H πρόταση του κ. Τσίπρα για ένα νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης αποτελεί ένα από τα πρώτα θετικά παραδείγματα συνεργασίας του με το νέο think tank, το οικονομικό επιτελείο και τους οικονομικούς του συμβούλους. Το σχέδιο εκπονήθηκε και οριστικοποιήθηκε στις λεπτομέρειές του σε σειρά συναντήσεων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με τους συμβούλους του στα θέματα οικονομικής πολιτικής (Γιώργο Χουλιαράκη, Τάκη Κορκολή, Τάκη Παυλόπουλο και Δημήτρη Λιάκο), καθώς και με την τομεάρχη Οικονομικών Εφη Αχτσιόγλου και τον συντονιστή του οικονομικού κύκλου Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Βήματος», η πρόταση του κ. Τσίπρα βασίζεται σε πέντε άξονες:
1. Η άσκηση της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να αντιμετωπίζει την Ευρώπη ως ενιαία οντότητα. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει να θεσμοθετηθεί διαδικασία συμμετρικής προσαρμογής που θα αφορά ταυτόχρονα υπερβολικά ελλείμματα και πλεονάσματα, με ένα πλαίσιο δεσμευτικότητας για το σύνολο των κρατών-μελών. Το αναθεωρημένο πλαίσιο θα έχει την απαραίτητη ευελιξία προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά οι συνέπειες της πανδημίας, οι δομικές αδυναμίες κρατών-μελών αλλά και οι αδυναμίες της ευρωπαϊκής οικονομίας στο σύνολό της. Την ίδια στιγμή – με αξιοποίηση της υφιστάμενης διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου – θα διαθέτει αυτόματους δημοσιονομικούς σταθεροποιητές στη βάση νέων εργαλείων (π.χ. κοινό επίδομα ανεργίας, ελάχιστο ευρωπαϊκό εγγυημένο εισόδημα) που θα ενεργοποιούνται είτε σε συνθήκες κρίσης είτε όταν ένα κράτος-μέλος αντιμετωπίζει δημοσιονομική ανισορροπία.
2. Προτείνει την αναθεώρηση των στόχων του δημόσιου χρέους και του ελλείμματος ώστε ο στόχος για το δημόσιο χρέος να ανέλθει στα επίπεδα που είναι σήμερα ο μέσος όρος του χρέους της ΕΕ και η ετήσια μείωση του ελλείμματος να αντικατασταθεί με την εφαρμογή ενός ετήσιου στόχου διαφορετικού για κάθε κράτος-μέλος, όπου θα λαμβάνονται εξίσου υπ’ όψιν: η βιωσιμότητα του χρέους, ο επιδιωκόμενος ρυθμός ανάπτυξης, η απασχόληση, αλλά και κοινωνικοί στόχοι, όπως η μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας.
3. Προτείνει τη θέσπιση ενός κοινού, απλού και σαφούς κανόνα (golden rule) που θα αποτυπώνει το πλαίσιο αναγνώρισης της εκάστοτε δημόσιας επένδυσης ως «παραγωγικής» προκειμένου να εξαιρούνται από τη μέτρηση του ελλείμματος όσες εστιάζουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στην ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα και στην ενίσχυση των συστημάτων Υγείας και εκπαίδευσης. Παράλληλα από τη μέτρηση του ελλείμματος προτείνεται να αφαιρούνται οι δαπάνες για τη διαχείριση του Προσφυγικού και τη χρηματοδότηση έκτακτων φυσικών φαινομένων (σεισμών, πυρκαγιών κ.ά.).
4. Προτείνει τη σταθερή μεγέθυνση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και τη διεύρυνση του ρόλου του ως μηχανισμού εξισορρόπησης των εσωτερικών ανισορροπιών, επίλυσης κρίσεων, δημιουργίας των αυτόματων δημοσιονομικών σταθεροποιητών και τελικά μιας κοινής δημοσιονομικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω της διαδικασίας της έκδοσης κοινού χρέους, προτείνει ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός να συμβάλλει στη σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών-μελών και στη δημιουργία safe assets χρεογράφων που θα συνεισφέρουν στην ενίσχυση του ρόλου του ευρώ στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.
5. Προτείνει το νέο πλαίσιο ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης να βασίζεται στην ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων και του Ευρωκοινοβουλίου, όπως και των διαδικασιών ευρείας διαβούλευσης με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, επιστημονικών φορέων και των κοινωνικών εταίρων.
