Τα τρία μοιραία λάθη των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών – είχαν στραμμένη την προσοχή μακριά από τη Γάζα, υποτίμησαν τις ικανότητες της Χαμάς και έχασαν την μεγάλη εικόνα – εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο πλέον ειδικός Αμι Αγιαλόν, που έχει διατελέσει επικεφαλής της ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας Σιν Μπετ, ύστερα από μια καριέρα στο Πολεμικό Ναυτικό και προτού δραστηριοποιηθεί στο Εργατικό Κόμμα.
Ο Αμι Αγιαλόν
Πώς είναι δυνατόν οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ να μην πήραν χαμπάρι μια τόσο μεγάλη επιχείρηση της Χαμάς;
«Η απάντηση είναι τόσο απλή που μοιάζει σχεδόν απλοϊκή. Αυτό που μας συνέβη οφείλεται σε εσφαλμένη αντίληψη. Καμιά φορά βλέπεις την πραγματικότητα, βλέπεις όλες τις λεπτομέρειες αλλά δεν τις αντιλαμβάνεσαι με τον τρόπο που τις αντιλαμβάνεται ο εχθρός. Συχνά δεν συζητούμε τις λεπτομέρειες, αλλά τη μεγαλύτερη εικόνα.
Υπάρχουν δύο στοιχεία που θα ήθελα να εξηγήσω. Πρώτον, η εσφαλμένη υπόθεση της πολιτικής μας ηγεσίας και των μυστικών μας υπηρεσιών ότι η Χαμάς είχε ως προτεραιότητα να διατηρήσει τον έλεγχο της Γάζας και ότι δεν θα το θυσίαζε αυτό πηγαίνοντας σε πόλεμο με το Ισραήλ διότι γνωρίζει τις συνέπειες. Αυτή η υπόθεση μας οδήγησε να κατευθύνουμε τους περισσότερους από τους πόρους μας στα άλλα δύο μέτωπα: στη Δυτική Οχθη όπου αυξανόταν η τρομοκρατία και στο βόρειο μέτωπο με τη Χεζμπολάχ που είναι πολύ πιο δυνατή από τη Χαμάς. Πολλές από τις στρατιωτικές μας μονάδες και η προσοχή των υπηρεσιών πληροφοριών ήταν στραμμένες σε άλλη κατεύθυνση.
Το δεύτερο στοιχείο είναι ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκε αυτή η επιχείρηση. Αν και επέδειξαν υπερβολική βία και κτηνώδη συμπεριφορά, η επιχείρηση ήταν εκπληκτικά σχεδιασμένη. Πιστεύω ότι υπήρξε ανάμειξη των Ιρανών.
Επιπλέον, πρέπει να καταλάβετε ότι σήμερα ο μεγαλύτερος όγκος πληροφοριών που παίρνουν οι μυστικές μας υπηρεσίες από τη Γάζα προέρχεται από SIGINT, δηλαδή signal intelligence που συλλέγεται από το Ιντερνετ, τα τηλέφωνα, πληροφορίες που ανταλλάσσονται με bits και bytes. Το άλλο είδος συλλογής πληροφοριών είναι το HUMINT, που προέρχεται από ανθρώπους – πράκτορες και άλλους.
Επειδή η Γάζα είναι περίκλειστη, οι περισσότερες πληροφορίες μας προέρχονται από SIGINT. Οι ηγέτες της Χαμάς το κατανοούν αυτό και πιστεύω ότι δεν χρησιμοποίησαν Ιντερνετ, κινητά, ούτε κανένα άλλο είδος τεχνολογικής επικοινωνίας. Οι ηγέτες αυτοί πήραν μαθήματα από την πρώτη και τη δεύτερη Ιντιφάντα, κατά την οποία ήταν νέοι, και έμαθαν πώς να διοργανώσουν μια επιχείρηση χωρίς τη χρήση του Ιντερνετ αλλά επικοινωνώντας μεταξύ τους αποκλειστικά διά ζώσης.
Πιστεύω ότι μόνο ελάχιστοι άνθρωποι γνώριζαν τους σκοπούς και τη συνολική εικόνα της μελλοντικής επιχείρησης. Κάθε μονάδα εκπαιδευόταν επί μήνες για έναν συγκεκριμένο στόχο, ένα συγκεκριμένο κιμπούτς, ένα συγκεκριμένο χωριό, πώς να το καταλάβουν κ.λπ. Αλλά συνολική εικόνα της επιχείρησης είχε μόνο μια πολύ μικρή ομάδα που διατηρούσε απόλυτη μυστικότητα.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους δεν πήραμε χαμπάρι. Αλλά πρέπει να καταλάβετε ότι είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης να κάνουμε λάθη. Ηταν ένα τεράστιο λάθος, μια τεράστια παρανόηση που προκάλεσε ένα απίστευτο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και θα αλλάξει το Ισραήλ για πάντα».
Αφότου ξεκίνησε η επιχείρηση, οι δυνάμεις ασφαλείας του Ισραήλ έμοιαζαν επί πολλές ώρες σαν να μην μπορούσαν να οργανωθούν για να προστατεύσουν τους κατοίκους του Νότιου Ισραήλ. Γιατί;
«Για να μετακινηθούν μονάδες από τη Δυτική Οχθη και τον Βορρά χρειάζονται τέσσερις έως οκτώ ώρες. Οι πρώτες μονάδες έφθασαν ύστερα από μία ή δύο ώρες. Κατά την άποψή μου, καθυστέρησαν».
Οταν ήσασταν επικεφαλής της Σιν Μπετ, πραγματοποιήσατε επιχειρήσεις εναντίον ηγετών της Χαμάς;
«Τότε διαχωρίζαμε ανάμεσα στην πολιτική και θρησκευτική ηγεσία της Χαμάς και την επιχειρησιακή της ηγεσία, εναντίον της οποίας είχαμε πραγματοποιήσει επιχειρήσεις. Αυτή σχεδίαζε και εκτελούσε τις τρομοκρατικές ενέργειες. Αλλά επί των ημερών μου δεν αγγίξαμε τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες της Χαμάς. Σήμερα είναι πιο δύσκολο να διαχωρίσουμε ανάμεσα στη στρατιωτική, την πολιτική και τη θρησκευτική ηγεσία της».
Εκτός από τις παρανοήσεις των μυστικών υπηρεσιών, υπήρξαν και πολιτικές παρανοήσεις από πλευράς Ισραήλ;
«Οι πολιτικές παρανοήσεις, που δημιουργήθηκαν από τον Νετανιάχου τα τελευταία 12-14 χρόνια, ήταν να διαχωριστεί η Χαμάς από την Παλαιστινιακή Αρχή προκειμένου ο παλαιστινιακός λαός να μην έχει ηγεσία. Χωρίς ηγεσία δεν υπάρχει διάλογος ούτε διαπραγματεύσεις. Βασίσαμε την πολιτική μας σε αυτή την αντίληψη. Ο Νετανιάχου ενέκρινε τη μεταφορά χρημάτων προς τη Χαμάς, έκανε το παν για να την κρατάει ζωντανή και δεν πείραζε αν από καιρού εις καιρόν πραγματοποιούσαμε μια επιχείρηση εναντίον της Γάζας.
Αντί να ενισχύσουμε τον Αμπού Μάζεν (Μαχμούντ Αμπάς) και την Παλαιστινιακή Αρχή, που πιστεύουν στις διαπραγματεύσεις και στα δύο κράτη, κάναμε το αντίθετο. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε τη Χαμάς να συνεχίσει να υπάρχει. Πρέπει να εξαλείψουμε τη στρατιωτική ισχύ της.
Υστερα από την εκστρατεία κατά της Γάζας, η διεθνής κοινότητα θα πει «αρκετά» και εμείς θα βρεθούμε στην ίδια κατάσταση που βρισκόμαστε ύστερα από κάθε κύκλο βίας. Πρέπει λοιπόν να δηλώσουμε με σαφήνεια ότι είμαστε πρόθυμοι να διαπραγματευτούμε για τη λύση των δύο κρατών με όποιον παλαιστίνιο ηγέτη την αποδέχεται. Η διεθνής κοινότητα, οι άραβες ηγέτες, πρέπει να υποστηρίξουν τον πόλεμό μας κατά της τρομοκρατίας στη Γάζα αλλά και τις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστινίους, όταν έρθει ο καιρός, προκειμένου να πετύχουμε τη λύση των δύο κρατών».
