Τέτοιες μέρες, και συγκεκριμένα μεταξύ 9 και 11 Σεπτεμβρίου του 1955, στο μακρινό Ουζμπεκιστάν, στα ασιατικά βάθη της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης, διαδραματίστηκαν τα περιβόητα γεγονότα της Τασκένδης, όπου είχαν εγκατασταθεί και ζούσαν αυτοεξόριστοι μετά τη λήξη του Εμφυλίου πολέμου και την οδυνηρή ήττα στα τέλη Αυγούστου του 1949 στο Βίτσι και στον Γράμμο περίπου 20.000 μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, μέλη και στελέχη κατά βάση του ΚΚΕ.
Τα γεγονότα, άγριες συγκρούσεις μεταξύ συντρόφων, με αιματηρούς ξυλοδαρμούς, καταλήψεις κομματικών γραφείων και ανελέητα κυνηγητά στους δρόμους της πόλης, που έφθασαν μέχρι και σε ξεριζώματα αφτιών, εξελίχθηκαν παραμονές του 20ού συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ενωσης, που θα επικύρωνε την άνοιξη του 1956 τη μεγάλη στροφή του φιλελεύθερου για τα μέτρα της εποχής Νικίτα Χρουστσόφ.
Είχε προηγηθεί ο θάνατος του Στάλιν το 1953 και είχαμε εισέλθει στη φάση της αποσταλινοποίησης. Στο ΚΚΕ κυρίαρχος ήταν ακόμη ο σταλινικός Νίκος Ζαχαριάδης, αλλά απέναντί του είχε στηθεί δυναμικός κύκλος που υπερασπιζόταν τη στροφή Χρουστσόφ. Τα γεγονότα οδήγησαν σε αντικατάσταση και εξορία του Ζαχαριάδη στη Σιβηρία. Και εκείνη η σύγκρουση αποτέλεσε τη βάση της μεγάλης διάσπασης του 1968 μεταξύ «αναθεωρητών» και «δογματικών», που γέννησε το ΚΚΕ εσωτερικού και διατήρησε το ΚΚΕ περίκλειστο και προστατευμένο από την ευρωκομμουνιστική «μόλυνση».
Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι οι έριδες, τα μίση και οι συγκρούσεις περίσσευαν μεταξύ των ηττημένων κομμουνιστών, από την εγκατάστασή τους ακόμη στο Ουζμπεκιστάν. Στην περίοδο της αποσταλινοποίησης όμως έλαβαν απίστευτες διαστάσεις που σόκαραν και τους σοβιετικούς. Το τραύμα της ήττας του Εμφυλίου ήταν βαθύ και αθεράπευτο. Το απέδωσε καταπληκτικά η Ελενα Χουζούρη στο σχετικό βιβλίο της που εκδόθηκε τον χειμώνα του 2010 και φέρει τον τίτλο «Πατρίδα από βαμβάκι». Εκεί εξιστορώντας την περιπέτεια ενός κομμουνιστή γιατρού στην Τασκένδη περιγράφει την ένταση του αλληλοσπαραγμού, την κατάρρευση των ιδανικών και την ανάδυση του μίσους που συνόδευε τους άλλοτε συμμαχητές και συντρόφους.
Τα πρόσφατα γεγονότα της Κουμουνδούρου και όσα ακολούθησαν μετά τη διπλή ήττα του 2023, την παραίτηση Τσίπρα, την απρόσμενη εκλογή Κασσελάκη και τα τραγελαφικά που τη συνόδευσαν μέχρι την προ ημερών αποπομπή του από την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, απέχουν προφανώς από εκείνα της Τασκένδης, αλλά και πάλι τα μίση και οι αλληλοσπαραγμοί περίσσεψαν, οι ύβρεις και οι χαρακτηρισμοί δεν είχαν προηγούμενο, μα και η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε μεταξύ των αντιτιθέμενων συντρόφων ήταν και παραμένει ακατονόμαστη.
Οι ήττες πάντα και παντού είναι οδυνηρές, αλλά στην περίπτωση της ελληνικής Αριστεράς μετατρέπονται σε ατέλειωτες τραγωδίες, που αποκαρδιώνουν και απομακρύνουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ βιώνει αυτή τη στιγμή ακριβώς το βαθύ και ανεπούλωτο τραύμα των επαναλαμβανόμενων χαμένων πολιτικών μαχών, που τελειωμό δεν έχουν, καθώς αποκαλύπτει τη ρηχότητα των προσωπικοτήτων, μα και των οπαδών την εχθροπαθή στάση και συμπεριφορά η οποία, όπως παρατηρεί και ένας διεισδυτικός παρατηρητής των πολιτικών κομμάτων στη χώρα μας, δεν ταιριάζει σε αριστερούς, παρά στις χειρότερες εκδοχές της Ακροδεξιάς.
Ωστόσο δεν εκπλήσσει. Και αυτό γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτή η συνομοσπονδία συνιστωσών, περιθωριακών ομάδων και οργανώσεων, φέρει το σπέρμα της πολυδιάσπασης και του κατακερματισμού από τη γέννησή του. Ηταν εξαρχής φορτωμένος με ιδεοληψίες, δόγματα, υπεραπλουστεύσεις και συνωμοσιολογικές προσεγγίσεις. Αν παρακολουθήσει κανείς τη διαδρομή του κόμματος στη διάρκεια της τελευταίας δεκαπενταετίας, από την εκδήλωση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, που προκάλεσε και επέτεινε τη μεγάλη κρίση χρέους στη χώρα μας, μέχρι τις μέρες μας, θα διαπιστώσει ότι κινήθηκε στην κυριολεξία στην κόψη του ξυραφιού, ευνοώντας στάσεις και συμπεριφορές που δεν ταιριάζουν σε ανεπτυγμένες δημοκρατικές κοινωνίες.
Πολιτεύθηκε με ένταση, ανέχθηκε τη βία και τις ύβρεις των δρόμων στα χρόνια των μνημονίων, επιδοκίμασε πολλές φορές τη δολοφονία χαρακτήρων, ακόμη και αναιδή συνθήματα σαν εκείνο που ακουγόταν μέχρι τις πρόσφατες ευρωεκλογές για τον Πρωθυπουργό αποδέχθηκε. Επιπλέον, στα χρόνια της διακυβέρνησης και μετέπειτα υιοθέτησε εισαγγελικού τύπου πρακτικές και λόγο, χτίζοντας με άλλα λόγια κουλτούρες πολιτικής συμπεριφοράς που τώρα λούζεται.
Αυτή την ώρα η σύγκρουση μαίνεται, η πολυδιάσπαση, ο κατακερματισμός και η αυτοδιάλυση φαντάζουν ως άλλη φυσική επιλογή. Ηδη από την ανάληψη της εξουσίας το 2015, τη γεμάτη αυταπάτες και ψευδαισθήσεις διαχείρισή της και τις πολλές στροφές που αυτή προκάλεσε, μετρά κάμποσες διασπάσεις και τέσσερα νέα κόμματα προέκυψαν από τις τάξεις του. Η ΛΑΕ του Παναγιώτη Λαφαζάνη, η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, το ΜΕΡΑ 25 του Γιάνη Βαρουφάκη και πριν από έναν χρόνο η Νέα Αριστερά των Χαρίτση, Αχτσιόγλου και Τσακαλώτου.
Πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται αντιμέτωπος και με μια ακόμη, μετά την καθαίρεση του Στέφανου Κασσελάκη, ο οποίος κατέρχεται στις εσωκομματικές εκλογές ενάντια στους «πραξικοπηματίες» όπως λέει και ταυτόχρονα φλερτάρει με την ιδέα συγκρότησης νέου σχήματος, που σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες θα φέρει την ονομασία Δημοκρατικό Κόμμα, παραπέμποντας ευθέως στο αντίστοιχο των ΗΠΑ.
Κακά τα ψέματα, η ενδεκάμηνη ηγεσία του κ. Κασσελάκη υπήρξε καταστροφική για τον ΣΥΡΙΖΑ. Αντί της υποσχόμενης ανασυγκρότησης, έφερε τόσο την κατακρήμνιση του κόμματος όσο και την απαξίωση συνολικά της Αριστεράς, η οποία θα χρειαστεί πολύ χρόνο και ακόμη περισσότερες προσπάθειες προκειμένου να επουλώσει το βαθύ τραύμα αναξιοπιστίας και ελαφρότητας που άφησε πίσω του ο κ. Κασσελάκης.
Τώρα οι πολλοί επίδοξοι διάδοχοί του πασχίζουν να μαζέψουν τα κομμάτια και θρύψαλα που άφησε πίσω του, χωρίς και πάλι να είναι βέβαιο ότι κατά την εξελισσόμενη διαδικασία εκλογής νέας ηγεσίας δεν θα επαναληφθούν τα ίδια φαινόμενα και δεν θα χρησιμοποιηθούν τα ίδια μέσα αλληλοεξόντωσης και αλληλοσπαραγμού.
Χωρίς αμφιβολία το τραύμα στο σώμα της Αριστεράς είναι μεγάλο και θα μείνει ανεπούλωτο για καιρό, ίσως για χρόνια, επηρεάζοντας αρνητικά και αυτόν ακόμη τον συγγενή χώρο της Κεντροαριστεράς που βρίσκεται σε διαδικασία ανασυγκρότησης και ανασύνταξης. Πολύ περισσότερο θα επηρεάσει τις νέες προσπάθειες ανασύνταξης και αναγέννησης του ευρύτερου χώρου σαν κι αυτή που προετοίμαζε και προετοιμάζει ο σιωπηλός, επί του παρόντος, Αλέξης Τσίπρα. Και αυτός ετρώθη από το χάλι του κόμματος που ηγήθηκε και παραμένει μέλος. Ουδείς μένει αλώβητος από αυτή τη μακρά δοκιμασία φθοράς και απαξίωσης.
Ορισμένοι ελπίζουν ότι αφού ολοκληρωθεί ο κύκλος της φθοράς, θα υπάρξει ευκαιρία αναγέννησης και ανασύνταξης. Μάλλον ματαιοπονούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ και συνολικά η Αριστερά αν πραγματικά αναζητούν την αναγέννησή τους οφείλουν αναστοχασμούς και βαθιές επεξεργασίες ώστε να κατανοήσουν τις συνθήκες του μεταβαλλόμενου και εξελισσόμενου κόσμου και να συντονιστούν με τις πραγματικές αγωνίες της πλειονότητας των πολιτών, ξεπερνώντας αγκυλώσεις, δόγματα, συνωμοσιολογικές προσεγγίσεις και λαϊκιστικές υπεραπλουστεύσεις του συρμού. Μόνο έτσι θα καταφέρουν να σχεδιάσουν ξεχωριστές, οραματικές και αξιόπιστες πολιτικές, ικανές να ξανακερδίσουν τον λαό. Αλλιώς μοιραίοι και άβουλοι θα μείνουν, στο περιθώριο της Ιστορίας…
