Μπορεί να νικήσει η Ουκρανία; Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί τις τελευταίες 10 ημέρες τις ηγεσίες των δυτικών χωρών, έπειτα από τις εντυπωσιακές, σε ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, στρατιωτικές επιχειρήσεις του Κιέβου στην Ανατολική Ουκρανία και ιδιαίτερα στην περιοχή του Χαρκόβου. Η απάντηση δεν είναι εύκολη – κάτι που αποτυπώνεται και στις δημόσιες επιφυλάξεις αμερικανών και ευρωπαίων αξιωματούχων, οι οποίοι προτιμούν να κρατούν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών. Υπάρχουν όμως ορισμένα στοιχεία που μάλλον δεν επιδέχονται αμφισβήτηση και πρέπει να αναδειχθούν, ώστε να διαμορφωθεί η μεγάλη εικόνα.
Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με την αμέριστη συνδρομή, τόσο σε αμυντικό υλικό όσο και σε επίπεδο εκπαίδευσης, οι ουκρανικές Ενοπλες Δυνάμεις εμφανίζονται εξαιρετικά καλές στο πεδίο της τακτικής. Οπως στην αρχική φάση του πολέμου ακολούθησαν μία ευέλικτη τακτική που τους επέτρεψε να πλήξουν καίρια τις αργοκίνητες ρωσικές δυνάμεις, έτσι και στην τρέχουσα φάση της αντεπίθεσής τους επέδειξαν πολύ καλό «διάβασμα» του αντιπάλου και τον χτύπησαν «στο ψαχνό».
Μοιάζει κάτι παραπάνω από σαφές – και αυτό είχε επισημανθεί από κορυφαίους στρατιωτικούς αναλυτές όπως ο βρετανός καθηγητής Λόρενς Φρίντμαν στο περιοδικό «Foreign Affairs» – ότι ο «ρωσικός τρόπος πολέμου» μοιάζει σήμερα παρωχημένος. Αυτό το στοιχείο σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη υποτίμηση της αποφασιστικότητας του Κιέβου φαίνεται ότι έχουν κάνει τη διαφορά. Επιπλέον, η ρωσική πλευρά εμφανίζεται να επιμένει σε μία μονόπλευρη τακτική βομβαρδισμών πυροβολικού με σκοπό κυρίως «να σπάσει το ηθικό του αντιπάλου». Οταν όμως ο αντίπαλος παλεύει για την εθνική επιβίωση (και λαμβάνει επίσης οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας), η υποτίμηση συνιστά αλαζονεία πρώτου μεγέθους.
Το δεύτερο σημείο που πρέπει να επισημανθεί αφορά τον ίδιο τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Οπως προκύπτει από τις δηλώσεις τόσο αυτού όσο και διαφόρων συνεργατών του, δεν πρόκειται να υποχωρήσει από την εκπλήρωση των στόχων του στην Ουκρανία. Μετά όμως από τη μάλλον εξευτελιστική υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από το Χάρκοβο, ποιοι ακριβώς είναι πλέον αυτοί οι στόχοι; Προβλέψεις δυτικών στρατιωτικών αναλυτών κάνουν λόγο ακόμη και για νέες, εκτεταμένες απώλειες των Ρώσων στο Ντονμπάς, καθώς η Ουκρανία σχεδιάζει νέα αντεπίθεση στη Χερσώνα ή και αλλού. Δεν βλέπει άραγε ο Πούτιν ότι οι εξελίξεις δεν βαίνουν ευνοϊκές για το Κρεμλίνο;
Συνδεόμενο με τα προηγούμενα ερωτήματα είναι και το ζήτημα των αντιδράσεων εντός Ρωσίας για τις πολεμικές αποτυχίες και τα λάθη. Το θέμα αυτό συμπυκνώνεται ως εξής: υπάρχουν κινήσεις επίδοξων «δελφίνων» για εκπαραθύρωση του Πούτιν από την εξουσία; Και θα μπορούσαν αυτοί να είναι πιο «διαλλακτικοί» σε μία διπλωματική επίλυση του Ουκρανικού; Αναμφίβολα αυτό είναι το πιο δύσκολο ερώτημα για να απαντηθεί. Και μόνο στα ανώτατα κλιμάκια της CIA ή της MI6 ίσως υπάρχουν στοιχεία για κάτι τέτοιο.
Θεωρητικά, ο Οκτώβριος είναι μήνας-κλειδί, καθώς ακολουθεί ο δριμύς ουκρανικός χειμώνας. Οποιαδήποτε νεότερη ουκρανική αντεπίθεση θα λάβει λογικά χώρα ως τότε και εφόσον είναι επιτυχημένη ίσως η κατάσταση επί του εδάφους να αλλάξει με κομβικό τρόπο. Ο σοβαρότερος προβληματισμός όμως είναι μήπως ο ρώσος ηγέτης προβεί σε κάποια απονενοημένη κίνηση (π.χ. χρήση όπλων μαζικής καταστροφής), βλέποντας ότι ηττάται. Μία εξέλιξη αυτού του μεγέθους θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις πολύ πέραν των ουκρανικών συνόρων.
