Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για τη Μολδαβία παρά η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αποτελεί στόχο η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατό, δηλώνει η πρόεδρος της χώρας Μάια Σάντου στη συνέντευξή της στο «Βήμα». Η μολδαβή πολιτικός χαρακτηρίζει την Ελλάδα καλό φίλο και αξιόπιστο εταίρο και προσκαλεί Ελληνες να επενδύσουν στη χώρα της.
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και πώς επηρεάζει τη χώρα σας;
«Εχουμε καταδικάσει έντονα τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας από την πρώτη μέρα. Είναι απαράδεκτο σε μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες για οποιαδήποτε χώρα να εισβάλει ωμά σε ένα άλλο γειτονικό κράτος μόνο και μόνο επειδή μπορεί. Η δύναμη που επιδεικνύει η Ουκρανία αντιστεκόμενη στην επιθετικότητα της Ρωσίας μάς εμπνέει πραγματικά και στεκόμαστε δίπλα της με αλληλεγγύη. Υπερασπίζοντας τη δική της ελευθερία, ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα, η Ουκρανία υπερασπίζεται επίσης τη Μολδαβία. Είμαστε ευγνώμονες στους ουκρανούς φίλους μας. Ο πόλεμος έχει προκαλέσει σοβαρές προκλήσεις. Αντιμετωπίσαμε μεγάλη εισροή ουκρανών προσφύγων. Οι εμπορικές οδοί διακόπηκαν και η εφοδιαστική αλυσίδα έγινε πιο πολύπλοκη, οδηγώντας τα αγαθά σε υψηλότερες τιμές. Ο ρωσικός εκβιασμός με το φυσικό αέριο και η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας προκάλεσαν απότομη άνοδο του πληθωρισμού, ο οποίος έφτασε σχεδόν το 35% πέρυσι. Η οικονομία μας συρρικνώθηκε κατά 6% το 2022. Εχουμε δει οργανωμένες διαδηλώσεις που πληρώθηκαν με ρωσικά χρήματα για να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα εκ των έσω, χρησιμοποιώντας διεφθαρμένους πολιτικούς πληρεξούσιους που ενδιαφέρονται να σταματήσουν τη διαδικασία μεταρρυθμίσεων και να κρατήσουν πίσω τη Μολδαβία. Αυτές οι δυσκολίες τόνισαν την ανάγκη να γίνουμε πιο ανθεκτικοί απέναντι σε εξωτερικά σοκ και εσωτερικές ευπάθειες. Αρχίσαμε να επενδύουμε στην ενεργειακή μας ασφάλεια, να εκσυχρονίζουμε τον στρατό και την αστυνομία και να ενισχύουμε την ικανότητα των θεσμών να αντέχουν αυτές τις προκλήσεις».
Πετύχατε καθεστώς υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ για τη Μολδαβία. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται περαιτέρω αυτή η διαδικασία, ειδικά μετά τη συνάντηση στην Αθήνα;
«Οι πολίτες της Μολδαβίας το έχουν καταστήσει σαφές. Θέλουμε να είμαστε μέρος του ελεύθερου κόσμου, όχι ένα πεδίο υπό τον έλεγχο κάποιου ή μια γκρίζα ζώνη. Σε μια ισχυρή επίδειξη ενότητας, σχεδόν εκατό χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Εθνοσυνέλευσης τον περασμένο Μάιο για να επιβεβαιώσουν την ακλόνητη υποστήριξή τους για το ευρωπαϊκό μέλλον της Μολδαβίας. Ο λαός μας στέκεται μαζί στην επιθυμία του για βιώσιμη ειρήνη και ευημερία. Αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για τη χώρα μου. Καθοδηγούμενοι από αυτή την αποφασιστική εντολή, προωθούμε τις μεταρρυθμίσεις και εργαζόμαστε για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ το συντομότερο δυνατό. Αυτό θα εδραιώσει την πορεία μας προς την πλήρη ένταξη στην ΕΕ και αποτελεί επένδυση στην κοινή σταθερότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Είμαι ευγνώμων στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για τη διοργάνωση της σημαντικής συνάντησης στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα, όπου συγκέντρωσε τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ουκρανία, τη Μολδαβία, κράτη-μέλη και τους θεσμούς της ΕΕ. Αυτή η συζήτηση για τη διεύρυνση αποδεικνύει ότι έχουμε υποστήριξη εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας, κρατών και θεσμών, καταδεικνύοντας τη συλλογική μας δέσμευση για ειρήνη και ασφάλεια σε μια ευημερούσα ήπειρο».
Πιστεύετε ότι η συζήτηση για τη διεύρυνση της ΕΕ έχει τώρα καλή δυναμική;
«Βλέπουμε ένα ξαναζωντάνεμα στις συζητήσεις για τη διεύρυνση από τη στιγμή που η Ουκρανία, η Γεωργία και η Μολδαβία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στην ΕΕ πέρυσι ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Γνωρίζουμε ότι αυτές οι συζητήσεις πυροδοτήθηκαν από τον γεωπολιτικό σεισμό στην ανατολική γειτονιά της ΕΕ. Οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν γενικά ότι η ΕΕ θα πρέπει να βοηθήσει τους ανατολικούς γείτονές της να ενδυναμωθούν και να αντισταθούν στον έλεγχο της Ρωσίας. Η διεύρυνση είναι ο μόνος τρόπος για να σταθεροποιηθεί η περιοχή και να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε τις δημοκρατίες μας. Η Ρωσία θα συνεχίσει να είναι πηγή αστάθειας για πολλά ακόμη χρόνια. Η διεύρυνση είναι μια πολύ αναγκαία επένδυση για την κοινή μας ασφάλεια και για ισχυρότερες δημοκρατίες. Γνωρίζουμε ότι η διεύρυνση είναι ένας δρόμος δύο κατευθύνσεων. Γνωρίζουμε ότι το να γίνει κανείς πλήρες μέλος της ΕΕ θα πάρει χρόνο. Δουλεύουμε σκληρά και δεν κάνουμε συντομεύσεις. Και το ίδιο πρέπει να κάνει η ΕΕ, να ενδυναμωθεί εκ των έσω. Εν τω μεταξύ, οικοδομούμε μια στενότερη σχέση καθώς πλοηγούμαστε στο προενταξιακό ταξίδι. Συζητήσαμε τη σημασία της ταχείας ολοκλήρωσης, ειδικά των οικονομιών μας. Θα θέλαμε να δούμε να χορηγείται στη Μολδαβία το ισοδύναμο του συστήματος πληρωμών με πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ στον τομέα πληρωμών. Θα θέλαμε να δούμε την πλήρη απελευθέρωση των δασμολογικών ποσοστώσεων για τα γεωργικά προϊόντα της Μολδαβίας σε μόνιμη βάση. Θα θέλαμε να συμμετέχουμε ως παρατηρητές στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ και να συμμετέχουμε στις εργασίες διαφόρων οργανισμών της ΕΕ. Οσο περισσότερες υποψήφιες χώρες κοινωνικοποιούνται στις διαδικασίες της ΕΕ προτού γίνουν μέλη της ΕΕ τόσο πιο ομαλή θα είναι η μετάβαση όταν γίνουμε πλήρη μέλη».
Στην Αθήνα είχατε διμερή συνάντηση με τον έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος ανακοίνωσε επίσης την πρόθεσή του να ανοίξει πρεσβεία στη Μολδαβία.
«Η Ελλάδα είναι καλός φίλος και αξιόπιστος εταίρος της χώρας μου. Η πρόεδρος Κατερίνα Σακελλαροπούλου έχει επισκεφθεί τη Μολδαβία δύο φορές εφέτος. Αυτή είναι η δεύτερη επίσκεψή μου στην Ελλάδα σε λιγότερο από δύο χρόνια. Οι διμερείς μας σχέσεις γίνονται ισχυρότερες από ποτέ. Αυξήσαμε τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε και στο μέλλον. Ανυπομονούμε να προσελκύσουμε έλληνες επενδυτές στη Μολδαβία. Εχουμε επίσης συζητήσει το ενδεχόμενο η Ελλάδα να επενδύσει στην ανοικοδόμηση της Νότιας Ουκρανίας από τη Μολδαβία. Πρέπει να έχουμε απευθείας πτήσεις που συνδέουν τις πρωτεύουσές μας. Εχοντας μια πρεσβεία σημαίνει ότι μπορούμε να μιλήσουμε περισσότερο, να συνεργαστούμε περισσότερο και να φέρουμε τις χώρες και τους λαούς μας πιο κοντά».
