Στην ομιλία του τη 12η Δεκεμβρίου ο υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι επαναβεβαίωσε τη διαρκή αφοσίωση της Βρετανίας σε ένα διεθνές σύστημα κανόνων και υποστήριξε σθεναρά την άσκηση μακρόπνοης διπλωματίας όπου οι φιλελεύθερες δημοκρατίες συνεργάζονται για την αντιμετώπιση απολυταρχικών και δικτατορικών καθεστώτων, τα οποία επιδιώκουν να αμφισβητήσουν τις αξίες μας και να υπονομεύσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα.
Ο υπουργός, επίσης, αναφέρθηκε στη σημασία των ευρύτερων συνεργασιών σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο, συνεργασίες που είναι πιο σημαντικές από ποτέ καθώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τη βάναυση επιθετικότητα του Πούτιν στην Ουκρανία και την απειλή άλλων απολυταρχικών καθεστώτων σε άλλα μέρη του κόσμου.
Στην περίπτωση της Ελλάδας και της Βρετανίας αυτή η συνεργασία είναι ισχυρή και στέρεα θεμελιωμένη. Το πορτρέτο του λόρδου Βύρωνα στη βρετανική κατοικία εδώ στην Αθήνα μού θυμίζει καθημερινά τον ρόλο που έπαιξαν ο ίδιος και άλλοι Φιλέλληνες κατά την Ελληνική Επανάσταση. Κάθε Οκτώβριο τιμούμε την επέτειο της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου και τη νίκη του διεθνούς στόλου υπό τον ναύαρχο Κόδρινγκτον.
Και φέτος, με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τα δραματικά γεγονότα στη Μικρά Ασία και την ανταλλαγή των πληθυσμών, θυμάμαι – έχοντας το προνόμιο να μένω στο «Σπίτι του Βενιζέλου» – την ισχυρή σχέση Ελευθέριου Βενιζέλου – Λόιντ Τζορτζ. «Δεν έχουμε ούτε αιώνιους συμμάχους, ούτε αιώνιους εχθρούς. Αιώνια και διαρκή είναι τα συμφέροντά μας και αυτά τα συμφέροντα οφείλουμε να ακολουθούμε». Το σχόλιο του λόρδου Πάλμερστον, με την ωμή ειλικρίνεια και τη ρεαλπολιτίκ διάθεση που το χαρακτηρίζει, είναι ίσως αντικείμενο στοχασμού, όμως κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι οφείλουμε να αναγνωρίζουμε και τον διαρκή αντίκτυπο της φιλίας μας και των κοινών μας επιδιώξεων.
Ο υπουργός Εξωτερικών εξυμνεί τους οραματιστές ηγέτες που δημιούργησαν ένα σύστημα κανόνων και θεσμών ώστε οι διακρατικές σχέσεις να στηρίζονται όχι μόνο στη δύναμη αλλά στο Δίκαιο. Εμείς, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, είμαστε υπερήφανοι για τον ρόλο που διαδραματίσαμε ως ιδρυτικά μέλη των Ηνωμένων Εθνών και για τις αξίες που μοιραζόμαστε σήμερα, ως υπέρμαχοι της δημοκρατίας και της ελευθερίας, ως σύμμαχοι και εταίροι στο ΝΑΤΟ, ως χώρες που έχουν κυρώσει την UNCLOS και ως ναυτικά έθνη με παγκόσμια οπτική για τα πράγματα και πίστη στο ελεύθερο εμπόριο, την ισχυρή, ανοιχτή παγκόσμια οικονομία.
Αυτό δεν άλλαξε μετά την αποχώρηση του ΗΒ από τους πολιτικούς θεσμούς της ΕΕ. Και όσοι, ενδεχομένως, φαντάζονται ότι το ΗΒ απομακρύνεται με οποιονδήποτε τρόπο από την Ευρώπη, από τις ιστορικές μας φιλίες και τις ευθύνες μας εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν έχουν παρά να δουν τα στοιχεία: την προσήλωσή μας στο ΝΑΤΟ ως θεμέλιο της συλλογικής μας ασφάλειας, τον ηγετικό μας ρόλο στη συνεχιζόμενη στήριξη της εδαφικής ακεραιότητας και της ελευθερίας της Ουκρανίας ως κυρίαρχου κράτους, τη διαρκή δέσμευσή μας για συνέχιση των προσπαθειών για μόνιμη λύση του Κυπριακού βάσει των συμφωνημένων αρχών των Ηνωμένων Εθνών για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, την απόρριψη του αναθεωρητισμού ή των αβάσιμων αμφισβητήσεων της κυριαρχίας των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Είναι λυπηρό το γεγονός ότι σε προεκλογικές περιόδους παρατηρούνται ενίοτε αμετροέπεια και ρητορική έντασης. Ως διπλωμάτες, έχουμε ευθύνη να βλέπουμε αυτά τα φαινόμενα στο πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται, να εξετάσουμε την ουσία πέρα από την «ατάκα». Οι διεθνείς σχέσεις δεν είναι, και δεν πρέπει να θεωρούνται, παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Και παρότι μπορεί να μπει κανείς στον πειρασμό να σκεφτεί με όρους ανταγωνιστικών σχεδίων και αντίπαλων στρατοπέδων, η ουσία βρίσκεται στην ίδια τη φύση της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής σε μια ολοένα και πιο περίπλοκη εποχή. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι αποφασισμένο να έχει ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, όχι μόνο επειδή αυτό είναι προς το συμφέρον μας αλλά επειδή οι αξίες και τα πιστεύω μας, τα οποία καθόρισαν τα συμφέροντά μας στην περιοχή, παραμένουν ουσιαστικά τα ίδια τα τελευταία 200 χρόνια: ελευθερία, κράτος Δικαίου, σταθερή και ειρηνική διεθνής τάξη.
Ο κ. Μάθιου Λοτζ είναι πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα.
