Αυτό που ενώνει τα κράτη και τις κυβερνήσεις είναι οι συμμαχίες, έλεγε συχνά η Μάργκαρετ Θάτσερ, μα περισσότερο τους ενώνουν οι κοινές αμυντικές συμφωνίες. Και όταν μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ άρχιζε το εξοπλιστικό της πρόγραμμα, ή την «αγορά του αιώνα», η «σιδηρά κυρία» ήταν η πρώτη που την επισκεπτόταν. Ηρθε στην Αθήνα να πείσει τον Ανδρέα Παπανδρέου να του πουλήσει αεροσκάφη Tornado και άρματα μάχης Challenger. Οταν είναι για όπλα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων γίνονται μπροστάρηδες στην προώθησή τους. Το κάνουν όλοι τους, από τους αμερικανούς πλανητάρχες έως τον Πούτιν, τους Γάλλους, τους Ιταλούς, τους Γερμανούς, τους Σουηδούς, ακόμα και τους Τούρκους.

Μπορεί Tornado και Challenger να μην αγοράσαμε από τη Θάτσερ, αλλά υπήρχε μια εποχή, η εποχή της «αγοράς του αιώνα», που αγοράζαμε τα πάντα με την αιτιολογία ότι ο κίνδυνος εξ Ανατολών ήταν υπαρκτός. Ακόμα και από τους Ρώσους ετοιμαζόμασταν να αγοράσουμε και μεταγωγικά αεροσκάφη… Αντόνοφ, εάν δεν τα έκοβαν ως ακατάλληλα οι Θεόδωρος Πάγκαλος και Γιώργος Παπανδρέου σε Υπουργικό Συμβούλιο του Κώστα Σημίτη. Ωστόσο η αγορά του αιώνα είχε και άλλα αποτελέσματα: Δύο υπουργοί Αμυνας του ΠαΣοΚ είχαν καταλήξει στη φυλακή. Επιπλέον ανακαλύφθηκαν τότε τα λεγόμενα αντισταθμιστικά ωφελήματα, γνωστά ως offset, και γίναμε η μοναδική χώρα μαζί με το Πακιστάν που τα χρησιμοποιούσε έως ότου έγινε ο Βαγγέλης Βενιζέλος υπουργός Αμυνας και τα κατάργησε. Στο μεταξύ όμως μια ολόκληρη συνοικία στην Εκάλη είχε εμφανιστεί που οι ίδιοι οι κάτοικοί της την τρόλαραν ως «συνοικία offset»!

Ασφάλιστρο απέναντι στον αναθεωρητισμό – γράφει ο Χρήστος Κόλλιας

Οι περικοπές και η νέα «έκρηξη»

Από τότε όμως άλλαξαν πολλά. Είτε ο φόβος των σκανδάλων στα εξοπλιστικά, είτε τα μνημόνια, ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να περικόψουν τα εξοπλιστικά προγράμματα, αν και ο κίνδυνος εξ Ανατολών εξακολουθούσε να ήταν ορατός. Υπήρχαν υπουργοί (προτού ακόμα επιβληθούν τα μνημόνια) που υπερηφανεύονταν πως δεν προσέθεσαν ούτε μια βίδα στα εξοπλιστικά προγράμματα ή αρνούνταν να παραλάβουν οπλικά συστήματα που παρήγγειλαν οι προκάτοχοί τους υπουργοί με την αιτιολογία ότι τα συστήματα αυτά… έγερναν.

Είκοσι χρόνια χωρίς ανανέωση των οπλικών συστημάτων, τη στιγμή που η Τουρκία εξελισσόταν σε εξαγώγιμη αμυντική βιομηχανία παράγοντας όπλα, τεθωρακισμένα, οπλισμένα με πυραύλους UAV και απειλούσε πως θα έρθει ξαφνικά μια νύχτα. Την ίδια ώρα, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έκανε ολόκληρο τον πλανήτη να «ντυθεί στο χακί», να αναθεωρήσει την πολιτική του για τους εξοπλισμούς, με πρώτους τους Γερμανούς να εξαγγέλλουν μαμούθ εξοπλιστικό πρόγραμμα, να εκδηλώνουν πρόθεση να αγοράσουν και ισραηλινά πολικά συστήματα, όπως τον «Σιδηρούν Θόλο», για να αντιμετωπίσουν τους ρωσικούς πυραύλους Ισκαντάρ. Ακόμα τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να εξαγγέλλει και αυτός μαμούθ πρόγραμμα εξοπλισμών 400 δισ. ευρώ για την εξαετία 2024-2030, ενώ η Σουηδία άρχισε να εξοπλίζεται ξανά, ακόμα και η Ταϊβάν εκδήλωσε πρόθεση να αγοράσει καινούργια μαχητικά πέμπτης γενιάς.

Συμφωνίες χωρίς μεσάζοντες

Στην Ελλάδα το πρώτο πράγμα που έκανε η κυβέρνηση ήταν να καθιερώσει το σύστημα «G to G», δηλαδή Government to Government (κυβέρνηση προς κυβέρνηση), στις συμφωνίες για την αγορά οπλικών συστημάτων, χωρίς τη μεσολάβηση μεσαζόντων («οπλάδων» τους έλεγαν στο Πεντάγωνο). Ετσι, για πρώτη φορά η χώρα μας απέκτησε μαχητικά αεροσκάφη 4ης, 5ης γενιάς μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, όταν συμφώνησε η Αθήνα με το Παρίσι να μας προμηθεύσουν και μεταχειρισμένα Rafale. Σε λίγες ημέρες έρχονται στην Τανάγρα άλλα δύο αυξάνοντας σε 12 τα αεροπλάνα του στόλου, πράγμα που σημαίνει ότι θα βρίσκονται στη χώρα μας, ετοιμοπόλεμα, ενισχυμένα με τους πυραύλους meteor, τα μισά από τα συνολικά 24 που έχουμε αγοράσει. Η υπεροχή της Πολεμικής Αεροπορίας στο Αιγαίο γίνεται μήνα με τον μήνα αισθητή.

Μετά τα Rafale και τον εκσυγχρονισμό των F-16 σε Vipers υπεγράφη η σύμβαση για την αγορά τριών φρεγατών Belh@rra με δυνατότητα προαίρεσης μίας επιπλέον. Ηδη οι φρεγάτες αυτές χτίζονται σε γαλλικά ναυπηγεία και «κούμπωσε» σε αυτές και ο θόλος ώστε η πρώτη να παραδοθεί το 2025. Αλλά προτού πάμε στα υπόλοιπα εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν (ή που θα έχουν) αλλάξει την ισορροπία των δυνάμεων στην περιοχή, ας δούμε τα πιο πρόσφατα. Το ΚΥΣΕΑ μόλις πριν από λίγες ημέρες, αφού προσπέρασε ορισμένες γραφειοκρατικές διαδικασίες, αποφάσισε την προμήθεια σύγχρονων πυραυλικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς Spike NLOS και την προμήθεια συλλόγων βομβών SPICE μέσω συμφωνίας με το Ισραήλ.

Στο ΚΥΣΕΑ συμφωνήθηκε επίσης να προχωρήσει και η προμήθεια των F-35 μετά το πράσινο φως που άναψε ο γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ και το πρώτο αναμένεται να προσγειωθεί από έλληνα πιλότο στην 115 Πτέρυγα Μάχης το 2028.

Αυτόν τον μήνα πέρα από τα Rafale, παραδίδεται από την ΕΑΒ άλλο ένα F-16 Viper και έρχονται από τη Γερμανία άλλα δύο Marder (ήρθαν 18 από τα 40 που έχουν συμφωνηθεί), ενώ έχει συμφωνηθεί και η αναβάθμιση των μεταγωγικών αεροσκαφών C-130 (από τα οποία σήμερα πετούν ελάχιστα).

Ισως ένα από τα προγράμματα που αναμένεται να αλλάξουν τις ισορροπίες υπέρ μας στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο είναι τα 7 ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα ΜΗ-60ROMEO για το Πολεμικό Ναυτικό, ό,τι πιο σύγχρονο για υποβρύχια έχει να επιδείξει το Ναυτικό.

Αλλά και στο θέμα της συντήρησης των μηχανών των F-16 έχει υπογραφεί σύμβαση με δυνατότητα να γίνει αυτή η συντήρηση στο Κρατικό Εργοστάσιο Αεροσκαφών.

Στον Στρατό Ξηράς άρχισαν ήδη να παραλαμβάνονται τα πρώτα από τα 1.200 τεθωρακισμένα οχήματα Μ 1117, ενώ στα Drones (UAV) έχει υπογραφεί σύμβαση για αναβάθμιση μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου Sterwer και η μετατροπή τους σε Patroller μέσω NSPA.

Πύραυλοι σε Απάτσι και κανονιοφόρους

Ειδικά για τα ελικόπτερα CH-47D και ΝΗ-90 αναβαθμίζονται, όπως αναβαθμίζονται και 19 επιθετικά ελικόπτερα Απάτσι. Τα Απάτσι μάλιστα πρόκειται να εξοπλιστούν με ισραηλινούς αντιαρματικούς πυραύλους μεγάλης ακρίβειας SPIKE από αυτούς που την προμήθειά τους αποφάσισε προχθές το ΚΥΣΕΑ.

Στο Πολεμικό Ναυτικό και στις κανονιοφόρους τύπου «Μαχητής» επίσης τοποθετούνται πύραυλοι SPIKE, ενώ στις τορπιλακάτους (Καραθανάσης και Βλαχάκος) τοποθετούνται νέου τύπου πύραυλοι Exotec ΜΜ-40. Και προβλέπεται προμήθεια παράκτιων περιπολικών τύπου ISLAND

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ετοιμάζεται και σύμβαση (σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ) για την προμήθεια δώδεκα μεταχειρισμένων οχημάτων μάχης Μηχανικού.

Τέλος, στο νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα που ετοιμάζεται, στο οποίο όμως απαιτείται χρηματοδότηση, υπάρχουν προβλέψεις για την προμήθεια υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων που αλλάζουν ριζικά την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο.