Ο Μπέσνικ Μουσταφάι ήταν υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας μεταξύ 2005 και 2007. Τώρα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων και πιστεύει ότι η χώρα του θα μπορούσε να έχει ένα καλύτερο μέλλον, σε συνεργασία με γείτονες όπως η Ελλάδα και ευρύτερα τα Δυτικά Βαλκάνια. Με την ευκαιρία της Συνόδου Κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων στις 6 Δεκεμβρίου, μιλάει στο «Βήμα».
Θεωρείτε ότι η Σύνοδος Κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι σημαντικό ευρωπαϊκό βήμα για την Αλβανία;
«Ναι και όχι. Η Αλβανία έχει έναν λαό πολύ εστιασμένο στο ευρωπαϊκό όνειρο, αλλά η διακυβέρνηση κινδυνεύει να αποτρέψει αυτή την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η κυβέρνησή μας σήμερα εκβιάζει μόνιμα την Ευρώπη. Αυτό είναι απαράδεκτο. Οταν ακούω τον πρωθυπουργό μας να λέει στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ επισκέπτεται τα Τίρανα, «αν δεν μας δώσετε το ευρωπαϊκό καθεστώς, θα ψάξουμε άλλες λύσεις», λυπάμαι. Από την πτώση του κομμουνισμού, οι σύμμαχοι της Αλβανίας είναι καταγεγραμμένοι στο Σύνταγμα της χώρας. Περιλαμβάνει τους γείτονές μας, την Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πριν από μερικά χρόνια, ο πρωθυπουργός άλλαξε το Σύνταγμα για να συμπεριλάβει την Τουρκία. Δεν είναι όμως ούτε γειτονική χώρα ούτε σύμμαχος. Είναι εκβιαστικό εργαλείο».
Γιατί είναι τόσο σοβαρό;
«Υπάρχει επιθυμία από τον Εντι Ράμα να υπάρξει σημαντική παρουσία της Τουρκίας παντού στην Αλβανία, ακόμη και στην εθνική εκπαίδευση με το άνοιγμα ιδιωτικών σχολείων της τουρκικής κυβέρνησης στη χώρα μας. Ομως η συντριπτική πλειοψηφία των Αλβανών δεν επιθυμεί τον προσανατολισμό της χώρας προς την Τουρκία. Θέλουν την Ευρώπη. Φυσικά η κυβέρνησή μας ξέρει να χειραγωγεί την κοινή γνώμη, δεν είναι παράδειγμα διαφάνειας. Επανέρχομαι στις δηλώσεις του πρωθυπουργού. Είπε, ενώπιον της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι η Αλβανία κατάφερε να ξεπεράσει την πανδημία του COVID-19 επειδή τα εμβόλια μας τα έδωσαν «οι φίλοι μας» από την Τουρκία, τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό ψέμα γιατί η πλειονότητα των εμβολίων στάλθηκε από την Ευρώπη!».
Τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη;
«Πρέπει να είμαστε πιο αυστηροί στα πρότυπα της δημοκρατίας στην Αλβανία. Δεν υπάρχει κοινός δρόμος εάν υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ του επιπέδου λειτουργίας των θεσμών στην Αλβανία σε σχέση με τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Η Αλβανία βρίσκεται στο ναδίρ στη λίστα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα για την ελευθερία της έκφρασης, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το επίπεδο της διαφθοράς είναι αδιανόητο».
Και η Ελλάδα; Τι ρόλο παίζει;
«Πάντα ελπίζαμε και ελπίζουμε ότι η Ελλάδα θα είναι η ατμομηχανή που θα τραβήξει την Αλβανία και ολόκληρη την περιοχή προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η Ελλάδα έχει την εμπειρία και την ικανότητα να το κάνει. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να καταλάβει ότι πρέπει να πρωταγωνιστήσει, να έχει κυρίαρχο ρόλο στην περιοχή, παρά να είναι πίσω από τους άλλους Ευρωπαίους».
Ανησυχείτε για τον πόλεμο στην Ουκρανία;
«Ναι, ανησυχούμε γιατί καθημερινά αντιλαμβανόμαστε τη διείσδυση της Ρωσίας στην περιοχή μας, μέσω Σερβίας, με στόχο την αποσταθεροποίηση, επιμένοντας στο Κόσοβο. Η Μόσχα στόχευσε το Μαυροβούνιο και η κυβέρνηση έπεσε. Τώρα είναι η Βοσνία και η κατάσταση είναι δύσκολη πολιτικά. Εάν ξαναρχίσει μια σύγκρουση στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο, τότε ολόκληρη η περιοχή θα μολυνθεί γιατί υπάρχουν Αλβανοί παντού. Αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ το 10% των Μαυροβουνίων βρίσκεται επίσης στη Σερβία. Ο τελευταίος πόλεμος του 1999 στο Κοσσυφοπέδιο έγινε από τους Αλβανούς της Πρίστινα. Πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν όλο αυτό. Η Ευρώπη πρέπει να βρει τον τρόπο για να μιλήσει με τον Βούτσιτς, τον σέρβο πρόεδρο, και να του επιβάλει όρους για να μπει στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατ’ αρχάς, σταματώντας τους μισθοφόρους της Βάγκνερ που εισήλθαν στη σερβική μειονότητα στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο».
