Η διαρκής επικαιρότητα των διδαγμάτων της οικονομικής κρίσης

Η Ελλάδα μοιάζει να ζει σε μια διαρκή κρίση από το 2009 ως σήμερα. Ως οικονομική, μεταναστευτική, ελληνοτουρκική, υγειονομική και, πλέον, πολεμική/ενεργειακή, αυτή η κατάσταση «πολυκρίσεων» που διέρχεται η χώρα μας περιγράφεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο από έναν άνθρωπο που έζησε από πρώτο χέρι την αρχική, και ίσως πιο βάναυση περίοδό της, αυτήν από το 2009 ως το 2015. Στο νέο βιβλίο του με τίτλο «Εκδοχές Πολέμου 2009-2022» (που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις Εκδόσεις Πατάκη), ο Ευάγγελος Βενιζέλος (πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Οικονομικών, υπουργός Εξωτερικών και Εθνικής Αμυνας την «καυτή» πενταετία 2009-2014) συζητά με τον συνάδελφο Γιώργο Κουβαρά για το παρασκήνιο της οικονομικής κρίσης και όσα ακολούθησαν, φέρνοντας το νήμα ως το σήμερα. «Το Βήμα» προδημοσιεύει σήμερα ένα εκτενές απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου.

Ενας λόγος που μας οδήγησε, χωρίς επίγνωση, στην κρίση της δεκαετίας 2009-2019 ήταν ότι δεν μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τη χώρα μας σε αυτό που συμβαίνει διεθνώς, ότι είχαμε εναποθέσει τις ελπίδες μας και τις βεβαιότητές μας στο γεγονός ότι είμαστε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωζώνης και στην εντύπωση ότι δεν κινδυνεύουμε από τίποτα, ότι υπάρχει ένας θώρακας ο οποίος θα μας προστατεύσει σε τελική ανάλυση. Δεν είχαμε αντιληφθεί πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ενωση, πόσο σκληρή και διαρκής είναι η διακυβερνητική διαπραγμάτευση που διεξάγεται στο εσωτερικό της, πόσο μεγάλες είναι οι θεσμικές, οικονομικές, αναπτυξιακές, δημοσιονομικές ανισότητες μεταξύ των κρατών-μελών. Δεν είχαμε αντιληφθεί πόσο «μικραίνει» η Ευρώπη, πόσο γηράσκει και πόσο απομακρύνεται από το επίκεντρο της διεθνούς οικονομίας αλλά και της διεθνούς πολιτικής. Πώς αναδεικνύονται και ενεργούν άλλοι παίκτες, πώς αναδιατάσσεται στρατηγικά η έννοια της Δύσης. Πώς διαμορφώνεται το νέο πλαίσιο των ευρωαμερικανικών και, μέσα σε αυτό, των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Τι γίνεται με τους άλλους μεγάλους διεθνείς παράγοντες, όπως η Κίνα και η Ινδία. Αν είχαμε επαρκή αίσθηση των διεθνών συμφραζομένων θα μπορούσαμε να αντιληφθούμε καλύτερα και τον ρόλο και τη συγκριτική θέση της Τουρκίας, η οποία είναι πάρα πολύ κρίσιμη για εμάς. Η ανάλυσή μας πρέπει συνεπώς να είναι πάντα πολύ πιο συνθέτη.