Ο Οκτώβριος είναι παραδοσιακά ο μήνας ανακοίνωσης των βραβείων Νομπέλ τα οποία έχουν μάλλον (παρα)παραμείνει παραδοσιακά, ως και παρωχημένα, από το 1901, οπότε και δόθηκαν για πρώτη φορά, ως σήμερα.
Αυτό προκύπτει από άρθρο της εφημερίδας «The Wall Street Journal», το οποίο υπογράφει ο δρ Ντέιβιντ Οσίνσκι, διευθυντής του Τμήματος Ιατρικών Κλασικών Σπουδών στο ΝΥU Langone Health και καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Στο άρθρο τονίζεται ότι επί μακρόν εκφράζονται παράπονα σχετικά με τα Νομπέλ, τα οποία επικεντρώνονται στη μυστική διαδικασία επιλογής των υποψηφίων – οι υποψηφιότητες μάλιστα παραμένουν μυστικές επί 50 έτη – αλλά και στους ίδιους τους βραβευθέντες, με τα Νομπέλ Ειρήνης και Λογοτεχνίας να δέχονται τη μεγαλύτερη κριτική αφού τα πρόσωπα που τα λαμβάνουν είναι ως επί το πλείστον γνωστά στο ευρύ κοινό.
Ωστόσο, το πιο πρόσφατο κύμα κριτικής αφορά τα επιστημονικά βραβεία. Οι αλλαγές που έχουν γίνει σε ό,τι αφορά την απονομή τους σε σχέση με τα όσα όριζε ο «πατέρας» τους Αλφρεντ Νομπέλ, ο οποίος ανέφερε ότι μόνο ένα άτομο σε κάθε κατηγορία μπορεί να λάβει βραβείο για τη συμβολή του στο καλό της ανθρωπότητας και μόνο αν το επίτευγμά του έχει γίνει κατά το προηγούμενο έτος από τη βράβευση, δεν είναι σίγουρα αρκετές: πλέον τρία άτομα μπορούν να μοιραστούν το βραβείο για επιτεύγματα που έκαναν σε οποιαδήποτε φάση της ζωής τους.
Ωστόσο η επιτροπή των βραβείων αναφέρει ότι αυτά δεν μπορούν να δοθούν μετά θάνατον ούτε να ανακληθούν – «δικλίδες ασφαλείας» που μάλλον προκαλούν… ανασφάλεια καθώς Νομπέλ έχουν κατά καιρούς δοθεί σε επιστήμονες που με τα «επιτεύγματά» τους έκαναν αντί για καλό… πολύ κακό στην ανθρωπότητα – χαρακτηριστικό το παράδειγμα της απονομής του Νομπέλ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 1949 στον πορτογάλο νευρολόγο Αντόνιο Εγκαζ Μονίζ για τη μέθοδο της λοβοτομής!
Και βέβαια ο μεγάλος (γνωστός) άγνωστος Χ της εξίσωσης των ουκ ολίγες φορές άδικων Νομπέλ είναι οι γυναίκες επιστήμονες. Συνολικά μόλις 61 γυναίκες έχουν κερδίσει κάποιο από τα 989 Νομπέλ που έχουν δοθεί ως τώρα σε όλες τις κατηγορίες – τα ποσοστά είναι καλύτερα σε ό,τι αφορά τα Νομπέλ Ειρήνης και Λογοτεχνίας καθώς στις επιστήμες το ποσοστό γυναικών που έχουν λάβει βραβείο κυμαίνεται στο 3%. Πάντως, ευτυχώς, το τοπίο φαίνεται να αλλάζει, με τον αριθμό των γυναικών που έχουν λάβει επιστημονικό Νομπέλ από το 2000 ως σήμερα να είναι αντίστοιχος με εκείνον όλου του προηγούμενου αιώνα.
Σύμφωνα με το άρθρο, όλα αυτά αποδεικνύουν ότι τα Νομπέλ χρειάζονται ολικό «makeover» ώστε να συμβαδίζουν με τον τρόπο που γίνεται σήμερα η προηγμένη έρευνα. Και αυτό κατ’ αρχάς προϋποθέτει την αύξηση του αριθμού των νικητών σε κάθε κατηγορία με δεδομένο ότι πλέον στην επιστήμη την επιτυχία την κάνουν οι ομάδες.
Θα ήταν επίσης σημαντικό να αυξηθεί το εύρος των επιστημονικών κατηγοριών για τις οποίες δίνονται βραβεία καθώς άγνωστα την εποχή του Αλφρεντ Νομπέλ επιστημονικά πεδία, όπως οι περιβαλλοντικές επιστήμες, η επιστήμη των υπολογιστών, η ρομποτική και η Τεχνητή Νοημοσύνη, αποτελούν σήμερα την έρευνα αιχμής. Επιπλέον πρέπει να καταργηθεί ο κανόνας που δεν επιτρέπει τη μετά θάνατον απονομή βραβείου ώστε να μην υπάρχουν στο μέλλον άλλες Ρόζαλιντ Φράνκλιν – η χημικός-κρυσταλλογράφος που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αποκάλυψη της δομής του DNA αλλά λόγω του πρόωρου θανάτου της έμεινε στην αφάνεια, ενώ οι Γουότσον, Κρικ και Γουίλκινς έγιναν νομπελίστες…
