Στις δημόσιες τοποθετήσεις του τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας εμφανίστηκε με δεμένο το αριστερό χέρι του. Πολλοί απόρησαν για τον τραυματισμό του υπουργού, καθώς είχε προηγηθεί η 40ωρη μάχη με τις φλόγες στην Αττική και εκείνος δεν φημίζεται για το ήπιο ταμπεραμέντο του σε στιγμές έντασης και κρίσης. Αξιωματικοί της Αστυνομίας και της Πυροσβεστικής διηγούνται ιδιωτικά πανομοιότυπες ιστορίες παραφοράς, όταν χανόταν ο έλεγχος όπως εμφανώς συνέβη στην πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά.

Η πυρκαγιά ενδεχομένως θα μπορούσε να αναχαιτιστεί προτού επεκταθεί σε ένα μέτωπο περίπου 23 χιλιομέτρων

Στην ευρεία διυπουργική σύσκεψη την περασμένη Τρίτη ο Κικίλιας ενημέρωσε τους συναδέλφους του ότι έπαθε εξάρθρωση ώμου πέφτοντας από το ποδήλατο. Μια εξήγηση, συνδήλωση της καθημερινότητας, όπως το κλίμα που επιχειρήθηκε να διαμορφωθεί μετά τη σύσκεψη στην οποία προΐστατο ο Κυριάκος Μητσοτάκης και μοιράστηκαν απλόχερα αποζημιώσεις. Ωστόσο, τίποτα δεν θυμίζει καθημερινότητα, καθώς τα καμένα μόλις έπαψαν να αχνίζουν και όλοι βρίσκονται σε επιφυλακή γιατί και από αυτό το Σαββατοκύριακο αναμένονται τέσσερις ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες και ισχυρούς ανέμους.

Η ατυχής δήλωση και οι «επιστροφές»

«Προσπαθούμε κάθε χρόνο να γινόμαστε καλύτεροι, με τις συνθήκες δυστυχώς να γίνονται όλο και δυσκολότερες» ήταν η φράση που αποδόθηκε στον Πρωθυπουργό, ο οποίος επέστρεψε εσπευσμένα από τις διακοπές του στα Χανιά. Μια ατυχής δήλωση, γιατί μέχρι να βελτιωθεί αρκετά η κυβέρνηση μπορεί να έχει καεί όλη η Αττική και πάντως δεν παρηγορεί όσους έχασαν τις περιουσίες τους ούτε καθησυχάζει όσους ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, τα δάση και τη ζωή σε αυτά. Ιδίως όταν κάθε καλοκαίρι καταγράφονται σταθερά ένα ή δύο ακραία φαινόμενα.

Το πρώτο εναέριο μέσο πράγματι πήγε επιτόπου στον Βαρνάβα εντός 5 λεπτών, αλλά δεν ακολούθησε δεύτερο, γιατί υπήρξε η κακή εκτίμηση ότι η Πυροσβεστική και το ανάγλυφο του εδάφους στον Μαραθώνα θα ανέκοπταν τη φωτιά

Αρον άρον γύρισαν στην Αθήνα και οι Μάκης Βορίδης, Ακης Σκέρτσος, Παύλος Μαρινάκης, Γιώργος Μυλωνάκης και όποιος άλλος είχε ρόλο στον κρατικό μηχανισμό. Στις πολιτικές απουσίες καταμετρήθηκε ο Νίκος Χαρδαλιάς, ο οποίος εμφανίστηκε στη διυπουργική. Ο Πρωθυπουργός επισκέφθηκε δύο φορές το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων, αν και πολύ σύντομα μετά την έναρξη της πυρκαγιάς στον Βαρνάβα είχε επικρατήσει η αντίληψη ότι «αυτή η φωτιά με αυτόν τον αέρα δεν σβήνει».

Οι αναλογίες με το Μάτι, τον εφιάλτη που δεν διαγράφεται από τις ψυχές των Αθηναίων, ίσως δεν είναι ευθείες, αλλά η κυβερνητική διαχείριση είναι ανάλογη: Στις ακραίες συνθήκες οι δυνατότητές μας είναι περιορισμένες, μετά ας βολευτούμε με τις αποζημιώσεις και με ένα συναισθηματικό ξέσπασμα για τους «ήρωες πυροσβέστες και εθελοντές». Επίσης, με ένα ζήτω για το «112» που αποτρέπει τα ανθρώπινα θύματα, αν και οι άνθρωποι γίνονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο όλο και συχνότερα θύματα της φύσης.

Η κακή εκτίμηση για την πυρκαγιά

Είναι έτσι όμως; Ευθύνονται πάντα και για τα πάντα οι ακραίες συνθήκες της κλιματικής κρίσης ή μήπως οι σχεδιασμοί αφορούν ένα κλίμα που δεν υπάρχει πλέον και η κάθε κυβέρνηση αντί να κάνει μια σοβαρή δουλειά σε βάθος χρόνου απλώς προμηθεύεται όλο και περισσότερα μέσα πυρόσβεσης;

Η πρόσφατη πυρκαγιά ενδεχομένως θα μπορούσε να αναχαιτιστεί προτού επεκταθεί σε ένα μέτωπο περίπου 23 χιλιομέτρων. Το πρώτο εναέριο μέσο πράγματι πήγε επιτόπου στον Βαρνάβα εντός 5 λεπτών, αλλά δεν ακολούθησε δεύτερο, γιατί υπήρξε η κακή εκτίμηση ότι η Πυροσβεστική και το ανάγλυφο του εδάφους στον Μαραθώνα θα ανέκοπταν τη φωτιά. Παρέμειναν εκεί επίγειες δυνάμεις. Οταν η φωτιά έφτασε στον αστικό ιστό, στα Βριλήσια και στο Χαλάνδρι, σύμφωνα με μαρτυρίες, το Συντονιστικό Κέντρο αποσταθεροποιήθηκε.

Ολοι είδαμε στις τηλεοράσεις σημεία στα οποία για αρκετή ώρα υπήρχαν εθελοντές και αστυνομικοί αλλά όχι πυροσβέστες, ενώ κάτοικοι καταγγέλλουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι πυροσβέστες δεν ήξεραν τι να κάνουν, επειδή τους είχαν φέρει από άλλα μέρη της Ελλάδας και ο συντονισμός ήταν ελλειμματικός. Σημεία-κλειδιά για την αντιπυρική προστασία «χάθηκαν» και όταν η φωτιά έφτασε στη Ραπεντώσα και στο, ακαθάριστο από την Περιφέρεια Αττικής, ρέμα Πεντέλης-Βριλησίων ήταν θέμα χρόνου να εισχωρήσει στον αστικό ιστό, αφήνοντας πίσω της εκτός από τις υλικές καταστροφές και μία νεκρή.

Αναπάντητα ερωτήματα

Εχει για αυτά ευθύνη η κλιματική κρίση; Υπάρχει σχεδιασμός για την περίπτωση που η φωτιά πάψει να είναι δασική και  εισχωρήσει στον αστικό ιστό, αφού όλοι ομολογούν ότι οι πυρκαγιές πλέον λόγω του παρατεταμένου καύσωνα γίνονται πιο επιθετικές; Εχει ενσωματωθεί στα επιχειρησιακά σχέδια ο κίνδυνος που αποτελούν τα ρέματα ως οδοί διέλευσης της πυρκαγιάς, όπως συνέβη την περασμένη Κυριακή και Δευτέρα; Η Πυροσβεστική γιατί επέτρεψε τόσες αναζωπυρώσεις, τις οποίες βλέπαμε όλοι σε απευθείας μετάδοση, ενώ τα προηγούμενα χρόνια μία από τις βασικές προτεραιότητές της ήταν η πλήρης κατάσβεση των εστιών; Η βελτίωση που βλέπει ο Πρωθυπουργός περιλαμβάνει και την «επιχειρησιακή μνήμη» ή όλα θα επαφίενται στα προσωπικά χαρακτηριστικά του κάθε αρχηγού της Πυροσβεστικής;

«Προσπαθούμε κάθε χρόνο να γινόμαστε καλύτεροι, με τις συνθήκες δυστυχώς να γίνονται όλο και δυσκολότερες», ήταν η φράση που αποδόθηκε στον Πρωθυπουργό, μια ατυχής δήλωση γιατί μέχρι να βελτιωθεί αρκετά η κυβέρνηση μπορεί να έχει καεί όλη η Αττική

Αυτά θα είχαν περισσότερο ενδιαφέρον να τα μάθουμε από τα 14 μέτρα για τους πυροπλήκτους. Για να είμαστε δίκαιοι, ο αντιπυρικός σχεδιασμός έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά ίσως, δεδομένων των συνθηκών, να μην είναι επαρκής. Αυτή τη χρονιά η αντιπυρική προστασία στηρίχθηκε πολύ στην τεχνολογία, στο «δόγμα των drones», όπως το ονόμασε ο αρμόδιος υπουργός, το οποίο, όπως ενημέρωσε ο ίδιος, «συνάντησε μεγάλες δυσκολίες».

Την ίδια στιγμή στην κυβέρνηση επαινούν το δόγμα των 25 υπερσύγχρονων drones που επιτηρούν τους ορεινούς όγκους της Αττικής, για την έγκαιρη κατάσβεση όλων των προηγούμενων εστιών, που καταμετρήθηκαν σε 3.543 μέχρι σήμερα. Το συγκεκριμένο παράδειγμα από μόνο του δείχνει τα όρια του συστήματος. Δείχνει ότι δεν αρκεί ο εξοπλισμός, ότι χρειάζονται διαρκής και εξειδικευμένη εκπαίδευση των πυροσβεστών, ενημέρωση και εκπαίδευση των κατοίκων, ουσιαστική συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ακόμα, να ανοίξει σοβαρά η χρόνια συζήτηση για την απόδοση της πρόληψης και της διαχείρισης των δασικών εκτάσεων στη Δασική Υπηρεσία, που γνωρίζει καλύτερα τις αντοχές των δασών κάθε περιοχής, και στο Πυροσβεστικό Σώμα να μείνει η καταστολή των πυρκαγιών.

Ο κόσμος χάνει την εμπιστοσύνη του

Στο Μέγαρο Μαξίμου αρνούνται ότι υπάρχει θέμα Κικίλια, καθώς ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης ζήτησε την παραίτησή του. Τι θα προσφέρει όμως η αποπομπή του αρμόδιου υπουργού στο μέσο της αντιπυρικής περιόδου; Το θέμα υπερβαίνει τις ευθύνες ενός ατόμου, εκτός και αν για την αξιωματική αντιπολίτευση όλα εξαντλούνται στις ξεπερασμένες φασόν ανακοινώσεις για παραιτήσεις υπουργών, που σε αυτή τη συγκυρία προσφέρουν διέξοδο στον Πρωθυπουργό, ο οποίος επιμένει ότι όλα έγιναν καλά παρά το δυστυχές αποτέλεσμα.

Οι ζημιές είναι μικρότερες από τις αρχικές εκτιμήσεις, λένε κυβερνητικοί παράγοντες, που δεν ομονοούν για το αν θα υπάρξει πολιτικό κόστος, επειδή άλλοι εκτιμούν ότι είναι αναπόφευκτο αλλά η κυβέρνηση θα το απορροφήσει και κάποιοι πιστεύουν ότι τις πυρκαγιές δεν τις καταλογίζει ο κόσμος στις εκάστοτε κυβερνήσεις. Ωστόσο ο κόσμος ανησυχεί, χάνει την εμπιστοσύνη του, εκνευρίζεται και γίνεται δύσπιστος ακόμα και για τις αποζημιώσεις βλέποντας τι (δεν) έγινε στη Θεσσαλία. Το καλοκαίρι δεν έχει τελειώσει ακόμη και ο Πρωθυπουργός έχει μπροστά του την επέτειο του «Ντάνιελ» και τη ΔΕΘ, και ας ελπίσουμε όχι άλλη καταστροφή.

Σε αυτή τη συγκυρία η πρόταση του Νίκου Ανδρουλάκη για προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή για τις πυρκαγιές στην Αττική θα μπορούσε να αποδειχθεί μια καλή ευκαιρία για ουσιαστική συζήτηση και – γιατί όχι; – συναίνεση. Το θέμα δεν προσφέρεται ούτε για κυβερνητική οχύρωση ούτε για καταγγελτική αντιπολίτευση και αφορά και τον τελευταίο πολίτη. Μια υπέρβαση από τα καθιερωμένα θα έδινε κάποια ελπίδα.