Ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού Αλέκος Αλαβάνος μιλάει στο «Βήμα» για τα τεκταινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρεί ότι το κόμμα «κακώς θεωρείται «Αριστερά»» και αρνείται οποιαδήποτε «σχέση, ενότητα ή παρόμοια συμπεριφορά» του ίδιου με Τσίπρα ή Κασσελάκη.
Αυτές τις μέρες, με αφορμή το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, κάποιοι σας μνημόνευσαν παραπέμποντας στην περίοδο της ηγεσίας σας και της διαδοχή σας – «ο Τσίπρας από Αλέξης θα γίνει Αλέκος Αλαβάνος…» διέρρεαν από το «περιβάλλον Κασσελάκη» με αφορμή την παρέμβαση-φιάσκο, όπως εξελίχθηκε, του κ. Τσίπρα.
«Να ‘ναι καλά που με μνημόνευσαν και δεν με ξεχνούν… Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει καμία απολύτως σχέση, καμία ενότητα, καμία κοινότητα, καμία συμπεριφορά που να είναι παρόμοια με τα δύο άλλα πρόσωπα που αναφέρατε. Ανήκω σε εντελώς άλλες αξίες και ιδεώδη. Αλλο ο επιβάτης της τρίτης θέσης και άλλο δύο επιβάτες στο σαλόνι της πρώτης…».
Αν και έχετε διαχωρίσει πλήρως τη θέση σας εδώ και χρόνια με τον χώρο αυτόν και την εξέλιξή του, δεν παύει να αποτελεί συνδημιούργημά σας. Και αναρωτιέται κάποιος πώς αισθάνεστε παρακολουθώντας όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου.
«Οχι, με κανέναν τρόπο. Ο Μουσολίνι ξεκίνησε ως διευθυντής της μαρξιστικής εφημερίδας της Ιταλίας «Avanti»! Και κατέληξε ιδρυτής και αφεντικό του φασιστικού κινήματος στην πατρίδα του. Και ας ήταν στην αρχή στην ίδια επαναστατική οργάνωση με τον Γκράμσι, ηγέτη και φιλόσοφο του κομμουνιστικού κινήματος. Είναι το πιο ακραίο παράδειγμα. Δεν πρόκειται λοιπόν κι εδώ για «συνδημιούργημα». Ο «χώρος» αυτός που λέτε, ο Συνασπισμός, πέρασε στην άλλη όχθη. Παρέμεινε το όνομα, άλλαξε όμως 180 μοίρες η πολιτική του. Ως κυβέρνηση ψήφισε το τρίτο μνημόνιο που συνέτριψε την εργατική τάξη και τη νέα γενιά. Και πιστεύω ότι κακώς τόσα χρόνια οι δημοσιογράφοι θεωρούν τον ΣΥΡΙΖΑ ως «Αριστερά«. Πάλι καλά που τώρα αρχίζουν να μιλάνε για «Κέντρο»…».
Δεν πρόκειται λοιπόν κι εδώ για «συνδημιούργημα». Ο «χώρος» αυτός που λέτε, ο Συνασπισμός, πέρασε στην άλλη όχθη. Παρέμεινε το όνομα, άλλαξε όμως 180 μοίρες η πολιτική του
Ωστόσο, είναι ένα φαινόμενο που κάτι εκφράζει: είναι μια επικοινωνιακή μεταπολιτική εκδοχή, είναι ένα πολιτικό reality με όρους τηλεοπτικού σόου, είναι η μάχη για τη νομή της εξουσίας και τις καριέρες που στήθηκαν; Τι είναι;
«Τα λέτε καλύτερα από μένα. Και πρόκειται για αμερικανοευρωπαϊκό φαινόμενο. Μειώνονται οι διαφορές μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, η ιστορία της πολιτικής αντιπαράθεσης αμβλύνεται. Διαμορφώνεται μια προσέγγιση άλλοτε αντιπάλων κομμάτων. Και ο κοινός παρονομαστής κλίνει προς τα δεξιά, ειδικά στα θέματα του ρατσισμού. Θυμίζει τις αμερικάνικες συμμορίες, που έχουν τις ίδιες φιλοδοξίες, διαθέτουν κοινά όπλα και κοινούς στόχους, ανταγωνίζονται όμως για το ποια φαμίλια θα επικρατήσει. Δείτε τη Γερμανία. Από τη μια οι χριστιανοδημοκράτες, από την άλλη τώρα σοσιαλιστές – φιλελεύθεροι – ελευθεροδημοκράτες, χωρίς θεαματική διαφορά της προηγουμένης και της νυν κυβέρνησης. Ανάλογα και στην Ελλάδα μέχρι πριν λίγο, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ».
Μήπως μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν χρεοκοπήσει και οι ιδέες της Αριστεράς που οραματιστήκατε και ποια μπορεί να είναι σήμερα η εναλλακτική πρόταση;
«Νομίζω πως υπάρχει η εναλλακτική. Απλά ο ΣΥΡΙΖΑ εγκατέλειψε τις γνήσιες ιδέες της Αριστεράς και έγινε στοιχείο του ταξικού κατεστημένου. Οι αριστερές ιδέες όμως επιμένουν, ακόμα κι αν σε κάποιες εποχές δέχονται επίθεση ή διαστρέβλωση. Το πρόγραμμά τους οικοδομείται πάνω στα ιδεώδη της: ελευθερία, ανεξαρτησία, αλληλεγγύη, ισότητα, αγάπη, παιδεία, καλές τέχνες, δικαιοσύνη, αλληλοβοήθεια, εγκυρότητα, γνησιότητα, διεθνισμός. Στη βάση αυτών των αρχών οικοδομείται το οικονομικό, κοινωνικό, τεχνολογικό, επενδυτικό πρόγραμμα, όπου τα ιδεώδη επιδιώκονται, με ρεαλιστικούς όμως όρους».
Υπάρχει μια σχετική συζήτηση για το μέλλον της Κεντροαριστεράς ως αντίβαρου στην κραταιά Δεξιά του κ. Μητσοτάκη. Εχει ελπίδες και υπό ποιες προϋποθέσεις;
«Σε παλιότερες δεκαετίες υπήρχε μια μεγάλη διαφορά μεταξύ Κεντροαριστεράς και Δεξιάς – για τους πρόσφυγες, για τους πολιτικά φυλακισμένους, για τους εργαζομένους και ανέργους, για τη γλώσσα. Σήμερα έχουν αμβλυνθεί πολύ οι διαφορές. Η Κεντροαριστερά υποτάσσεται πλήρως στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ο Μητσοτάκης νομιμοποιεί τον γάμο ατόμων του ιδίου φύλου. Το μέλλον, επομένως, ας το αναζητήσουμε στον πραγματικό χώρο της Αριστεράς. Δεν εννοώ μόνο τους μαρξιστές-λενινιστές. Αλλά και τους οικολόγους, τους αναρχικούς εκτός βίας, τους εργάτες και αγρότες, τη νεολαία της μάχης και των νέων ιδεών, τους καλλιτέχνες και διανοούμενους. Παράδειγμά μας η Χιλή, με πρόεδρό της έναν τριανταπεντάρη και με μια ευρεία συμμαχία. Είναι κάπως σαν όνειρο, που έχει γίνει πραγματικότητα».
Θεωρείτε ότι η Νέα Αριστερά που προήλθε από τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να προσφέρει κάτι στην υπόθεση της Αριστεράς;
«Δεν ξέρω. Είναι στην αρχή ακόμη. Είναι όμως σημαντικά δύο σημεία για έντιμη εκκίνηση. Πρώτο, να κάνουν δημόσια και σεμνά μια αναγνώριση και της δικής τους προσωπικής ευθύνης για την ψήφιση του τρίτου μνημονίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης που επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την εξαθλίωση της εργατικής τάξης, των αγροτών, της νέας γενιάς. Και δεύτερο, να μην αγωνισθούν για τη μοναχική κοινοβουλευτική διάσωση του σχήματός τους, αλλά να προσπαθήσουν για τη συνεργασία με άλλες προοδευτικές αριστερές δυνάμεις, όπως είναι η Πλεύση Ελευθερίας ή το ΜέΡΑ25 και άλλα γόνιμα, έστω και μικρά, εξωκοινοβουλευτικά σχήματα, ώστε σιγά-σιγά να διαλυθεί το νέφος νοσηρότητας που έχει απλώσει πάνω στον προοδευτικό χώρο ο ΣΥΡΙΖΑ».
Πολλά χρόνια μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2008 από την οποία έμεινε εκτός το άρθρο 16 με τη δική σας μάλιστα δυναμική συμβολή τότε ως προέδρου της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, το θέμα είναι πάλι εδώ. Μήπως ήρθε η ώρα να πάμε ένα βήμα παραπέρα;
«Ο αγώνας συνεχίζεται. Και πρέπει να γίνει ακόμα πιο μαχητικός από το παρελθόν. Ελπίζω και φέτος να αναδυθεί ένα ισχυρό κίνημα και από το διδακτικό προσωπικό, όπως το 2008. Χρειάζεται πιο έντονη η παρέμβαση από καθηγητικό και επιστημονικό προσωπικό και μαζικότερη συμμετοχή του φοιτητικού κόσμου. Η κυβέρνηση και οι ιδιωτικές διδακτικές επιχειρήσεις βλέπουν τα σχολεία ως κερδοφόρες επιχειρήσεις. Οι κοινωνίες τα βλέπουν ως αγαθό. Μου έρχεται στο μυαλό η επίσκεψη του Ιησού στον Ναό, όπου με ένα μαστίγιο από σχοινιά πετάει τα νομίσματα των αργυραμοιβών και αναποδογυρίζει τους πάγκους των εμπόρων: «Ο οίκος μου οίκος προσευχής κληθήσεται. Υμείς δε αυτόν εποιήσατε σπήλαιον ληστών»».
Με τη μακρά εμπειρία σας ως ευρωβουλευτή επί δύο δεκαετίες πώς βλέπετε τις ευρωπαϊκές εξελίξεις εν όψει και των ευρωεκλογών; Οδεύουμε προς μια «ακροδεξιά Ευρώπη»;
«Στο τέλος της δεκαετίες του 1920 άρχισε να εξελίσσεται στη Γερμανία η μεγάλη διαμάχη ανάμεσα στους αριστερούς και τους φασίστες, τους κομμουνιστές και τους ναζιστές. Τελικά επικράτησαν οι ακροδεξιοί, στερεώθηκαν, κυριάρχησαν και βασάνισαν. Κάπως αντίστοιχη ήταν και η φασιστική Ιταλία. Και κάπως ανάλογα στοιχεία αρχίζουν να αναπτύσσονται και σήμερα. Σε αρκετές χώρες. Γαλλία, όπου η Ακροδεξιά διεκδικεί ισχυρά την προεδρία. Ηνωμένες Πολιτείες με τον αντιδραστικό Τραμπ. Στην Ισπανία, τις σκανδιναβικές χώρες και αλλού. Παράλληλα εμφανίζεται ένα σχετικά νέο φαινόμενο, της συνεργασίας Ακροδεξιάς και Κεντροδεξιάς. Στην Ιταλία πρωθυπουργός είναι η Μελόνι, επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας, σε συνεργασία με δεξιούς και ξενόφοβους. Για αυτό χρειάζεται, εν όψει και των ευρωεκλογών, μια ευρεία αριστερή και οικολογική συμμαχία, απαλλαγμένη από συμβιβαστικές και υποτακτικές των Βρυξελλών δυνάμεις, που θα ανοίξει τον δρόμο για να προβάλει η δίοδος για μια προοδευτική άνοιξη της Ευρώπης».
