Ενα από τα προβλήματα που επιχείρησε να λύσει ή έστω να διευθετήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον εσπευσμένο μετεκλογικό ανασχηματισμό ήταν οι σχέσεις μεταξύ υπουργών, υφυπουργών και αναπληρωτών.
Σε πολλές περιπτώσεις είχαν διαπιστωθεί εντάσεις, δυσκολίες στην επικοινωνία και στη συνεννόηση, με αποτέλεσμα, εν τέλει, την αδυναμία στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου.
Από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν η ασυνεννοησία μεταξύ της πρώην υπουργού Εσωτερικών Νίκης Κεραμέως με τον αναπληρωτή Θοδωρή Λιβάνιο, ο οποίος στην ουσία είχε αναλάβει τον κύριο όγκο του έργου στο νευραλγικής σημασίας υπουργείο. Η αναβάθμιση του αναπληρωτή υπουργού και η μετακίνηση της Νίκης Κεραμέως στο υπουργείο Εργασίας δεν επιτρέπει και πολλές ερμηνείες για τις διαθέσεις και τις επιλογές του Πρωθυπουργού.
Ανάλογα προβλήματα είχαν διαπιστωθεί και στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπου οι σχέσεις μεταξύ του πρώην υπουργού Δημήτρη Καιρίδη και των υφισταμένων του ήταν τεταμένες.
Με ποιοτικές διαφοροποιήσεις, κάτι αντίστοιχο συνέβαινε στο υπουργείο Οικονομικών, με αποτέλεσμα την αποπομπή του υφυπουργού Χάρη Θεοχάρη, όμως εξακολουθούν να διακινούνται πληροφορίες ότι και η σχέση του υπουργού Κωστή Χατζηδάκη με τον αναπληρωτή (και απολύτου εμπιστοσύνης του Πρωθυπουργού) Νίκο Παπαθανάση δεν είναι και άριστες.
Μετά και τις αλλαγές προσώπων στον ανασχηματισμό, μένει να διαπιστωθεί ποια θα είναι η χημεία σε κάποια υπουργεία, όπως το Εργασίας, στο οποίο η Νίκη Κεραμέως συνυπάρχει πλέον με τον «σαμαρικό» Κώστα Καραγκούνη και ενώ ο κύριος όγκος του έργου πέφτει πάντα στους ώμους του Πάνου Τσακλόγλου.
Τα «καυτά» ζευγάρια
Αλλού είναι ευρύτερα γνωστές οι οριακές σχέσεις μεταξύ υπουργών και υφυπουργών. Σε ένα από τα ήσσονος βαρύτητας χαρτοφυλάκια, είναι διαπιστωμένη η μονίμως ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα στο υπουργείο Τουρισμού, με τη σχέση της υπουργού Ολγας Κεφαλογιάννη και της υφυπουργού Ελενας Ράπτη να δίνει συνεχώς αφορμές για ενδοκυβερνητικά σχόλια.
Σημαντικότερο, λόγω της σημασίας του αντικειμένου, είναι κατά πληροφορίες το πρόβλημα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με το πρόβλημα των εκρηκτικών αυξήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος, στο παρασκήνιο διακινούνται πληροφορίες ότι ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης εμφανίζεται επίμονα με μια διάθεση να αποποιηθεί τις όποιες ευθύνες και να τις μεταθέτει στην υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου. Αναλόγως της εξέλιξης στο πεδίο των ανατιμήσεων της ενέργειας, θα φανεί και αν αυτό το πινγκ πονγκ ευθυνών στο υπουργείο Ενέργειας θα οδηγήσει σε άλλες εξελίξεις, μετακινήσεις ή καρατομήσεις.
Υπό παρακολούθηση βρίσκεται και ο τομέας Υποδομών και Μεταφορών, όχι τόσο ως προς τη σχέση του υπουργού Χρήστου Σταϊκούρα με τον υφυπουργό Νίκο Ταχιάο, η οποία είναι αρμονική και λειτουργική, όσο ως προς την προσθήκη στο σχήμα του Βασίλη Οικονόμου, ο οποίος τοποθετήθηκε ως υφυπουργός στον πρόσφατο ανασχηματισμό.
Διαφορετικά χαρακτηριστικά έχει η συνύπαρξη του Γιώργου Γεραπετρίτη και της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου στο υπουργείο Εξωτερικών. Η έμπειρη διπλωμάτης έχει αναλάβει επί της ουσίας το σύνολο των διοικητικών αρμοδιοτήτων του υπουργείου, όχι όμως ερήμην του υπουργού. Και επιπλέον το δίδυμο της Βασιλίσσης Σοφίας έχει απευθείας αναφορές στον Πρωθυπουργό.
Η εποπτεία
Στο φόντο της περισσότερο ή λιγότερο αρμονικής συνύπαρξης και συνεργασίας μεταξύ υπουργών και υφυπουργών βρίσκεται και η αποτελεσματικότητα της παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου από το κέντρο λήψης αποφάσεων του Μεγάρου Μαξίμου. Η σχετική αρμοδιότητα εξακολουθεί να ασκείται από τον υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο, ο οποίος όμως έχει βρεθεί στο στόχαστρο της δεξιάς πτέρυγας του κόμματος με τις γνωστές αφορμές του γάμου των ομοφύλων κ.λπ. και υπό αυτή την έννοια έχει τροποποιηθεί σε κάποιον βαθμό η δυνατότητά του να παρεμβαίνει αποτελεσματικά, προληπτικά ή πυροσβεστικά στις εντάσεις και στις δυσλειτουργίες μεταξύ υπουργών και υφυπουργών.
Τα «απόνερα» του γάμου
Επιπλέον, στην εξίσωση της κυβερνητικής λειτουργίας προστίθεται η παράμετρος της πρόσφατης εσωκομματικής αναστάτωσης και η ένταξη κυβερνητικών στελεχών και βουλευτών σε κάποιες από τις άτυπες πτέρυγες που παρουσίασαν διάθεση να εκδηλωθούν μετά τις ευρωεκλογές.
Χαρακτηριστικό δείγμα της ατμόσφαιρας αυτής ήταν η επαπειλούμενη ανταρσία βουλευτών της ΝΔ στην πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας.
Αντικείμενο της συζήτησης που είχε προγραμματιστεί για την προηγούμενη Πέμπτη ήταν η επικύρωση της τοποθέτησης της καθηγήτριας της Νομικής Σχολής Αικατερίνης Φουντεδάκη ως επικεφαλής της Εθνικής Επιτροπής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Τελικώς η συνεδρίαση αναβλήθηκε καθώς τουλάχιστον πέντε μέλη της Επιτροπής διεμήνυσαν ότι δεν συμφωνούσαν με τη συγκεκριμένη επιλογή. Ο λόγος ήταν ότι η υποψήφια επικεφαλής της Επιτροπής Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής είχε συμμετάσχει στη σύνταξη του νομοσχεδίου για τα ομόφυλα ζευγάρια και στα εσωκομματικά φροντιστήρια της ΝΔ για τον μετριασμό των αντιδράσεων και επιφυλάξεων των βουλευτών (τα οποία πάντως, ούτως ή άλλως, αποδείχθηκαν άνευ ουσίας και αποτελέσματος).
Στην κορύφωση της θερινής περιόδου αναμένεται ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα καταλαγιάσουν αυτά τα ενδοκυβερνητικά και εσωκομματικά πάθη.
Με την έναρξη όμως της νέας πολιτικής περιόδου θα γίνει εκ των πραγμάτων ένας πρώτος, άτυπος απολογισμός του ανασχηματισμού και θα διαμορφωθεί μια αντιπροσωπευτική εικόνα για το πόσο αποδίδουν οι επικεφαλής και οι υφιστάμενοί τους στα επιμέρους υπουργεία.
Στενεύουν τα περιθώρια
Ο προβληματισμός στο Μέγαρο Μαξίμου είναι πάντως υπαρκτός και εκδηλώνεται και υπό μία διαφορετική έννοια. Γίνεται ολοένα και σαφέστερο στο στενό επιτελείο του Πρωθυπουργού ότι τα χρονικά περιθώρια για ουσιαστική ανασύνταξη της κυβέρνησης στενεύουν. Στην πραγματικότητα, οι συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη και ο ίδιος γνωρίζουν ότι δεν έχουν καν στη διάθεσή τους ολόκληρη την τριετία, έως τις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές του 2027. Οι δυνατότητες ώστε να επιδειχθεί συγκεκριμένο έργο και να ανατραπούν οι εντυπώσεις ότι η κυβέρνηση έχει παγιδευτεί σε μια ιδιότυπη αδράνεια είναι μάλλον μειωμένες.
Επί της ουσίας συζητούν για μια καθαρή διετία – εκτός συγκλονιστικού απροόπτου – με πλήρη επίγνωση ότι ακόμα και αν η κυβέρνηση εξαντλήσει τη δεύτερη αυτή θητεία της, στον τελευταίο χρόνο πριν από τις κάλπες θα κυριαρχήσει μια διαρκής προσπάθεια διαχείρισης, εξισορρόπησης αντιδράσεων και ικανοποίησης δυσαρεστημένων ομάδων πολιτών και στελεχών.
Και παράλληλα, στο διάστημα αυτό πριν από τις επόμενες εκλογές, το ενδιαφέρον όσων υπουργών και υφυπουργών έχουν βουλευτική ιδιότητα θα στραφεί στην επανεκλογή τους, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την προώθηση και υλοποίηση κυβερνητικών σχεδίων, τα οποία μπορεί να θεωρούνται αντιδημοφιλή ή και εκλογικά επιζήμια.
Στην εξίσωση θα προστεθεί και η ανασύνθεση στις θέσεις των γενικών γραμματέων στα υπουργεία, η οποία θεωρείται νευραλγικής σημασίας παράμετρος για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης.
