Τι μπορεί να θεραπεύσουν οι εξαγγελίες της ΔΕΘ από τις εφετινές καταστροφές; Προφανώς όχι όσα θα ήθελε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Τα ποσά που απαιτούνται είναι δυσανάλογα με τις δυνατότητες του ελληνικού προϋπολογισμού και τα κοινοτικά κονδύλια δεν επαρκούν, ίσως καθυστερήσουν κιόλας. Αυτό που θεωρείται εφικτό και άμεσο είναι να αλλάξουν δομές και να γίνουν πιο αποτελεσματικοί οι μηχανισμοί· εκεί στρέφει το ενδιαφέρον του ο Πρωθυπουργός με προτεραιότητα την Πολιτική Προστασία.

Η προστασία από τις φυσικές καταστροφές απαιτεί, όπως έδειξε η πρόσφατη εμπειρία, έναν μηχανισμό που θα λειτουργεί απόλυτα συντεταγμένα, διακλαδικά, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα επιχειρησιακά μοντέλα.

Ο πόλεμος της κλιματικής αλλαγής

Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης, σε συνεργασία με άλλους ηγέτες μεσογειακών χωρών οι οποίες επλήγησαν από καταστροφές το καλοκαίρι, αναμένεται να πιέσει την ΕΕ αφενός για την αύξηση του Ταμείου Αλληλεγγύης που σήμερα διαθέτει μόνο 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ και αφετέρου για την αναθεώρηση των στόχων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που αφορούν το μακρινό μέλλον. Τα χρήματα είναι σημαντικά προκειμένου να αποκατασταθεί η ομαλότητα και να ανακάμψει η εικόνα της κυβέρνησης.

Σχεδόν τρεις μήνες μετά τη σαρωτική νίκη της ΝΔ στις βουλευτικές εκλογές, το πολιτικό τοπίο έγινε δύσκολα διαχειρίσιμο για τον κ. Μητσοτάκη. Η αδυναμία της αντιπολίτευσης αντί να τον διευκολύνει αναδεικνύει τα προβλήματα της διακυβέρνησής του και το εσωτερικό του κόμματος είναι ανάστατο.

Εύθραυστες ισορροπίες

Διάφορα ρεύματα απογοήτευσης διατρέχουν τη μετεκλογική «γαλάζια» Κοινοβουλευτική Ομάδα, τα οποία «φουσκώνουν» από τις ισχνές επιδόσεις της κυβέρνησης μέσα στο καλοκαίρι. Ο ανασχηματισμός, εκτιμούν πρόσωπα-βαρόμετρα της δεξιάς ψυχοσύνθεσης, ιδίως αν γίνει πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, απειλεί να υπερχειλίσει τις διάσπαρτες δεξαμενές δυσαρέσκειας μέσα στο κόμμα και ο Πρωθυπουργός το γνωρίζει. Οι αλλαγές στην κυβέρνηση είναι προνόμιό του αλλά όχι πλέον το ισχυρό χαρτί του. Οι ισορροπίες έγιναν εύθραυστες.

Η κακή εικόνα της κυβέρνησης υποδαυλίζει κάθε είδους αντιδράσεις. Υπάρχουν οι δεξιοί που ανησυχούν ότι «πάμε να γίνουμε κάτι άλλο. Κερδίζει η ΝΔ αλλά χάνει η Δεξιά». Υπάρχουν οι μετριοπαθείς, οι οποίοι στηρίζουν την κυβέρνηση, αλλά βλέπουν εξωκοινοβουλευτικούς να τους τρώνε στη στροφή την υπουργική καρέκλα και «στραβώνουν». Υπάρχουν και οι σιωπηλοί που κανένας δεν ξέρει πότε θα εκραγούν, γιατί σε κανέναν δεν έχει ανατεθεί ρόλος συνδέσμου ανάμεσα στους βουλευτές και στο Μέγαρο Μαξίμου. Επιπλέον, δεν έχει συνεδριάσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα μετά τις εκλογές ώστε να φύγει λίγος ατμός από το καζάνι.

Χαρακτηριστική του κλίματος ήταν η «πόρτα» που έφαγε ο Αλέξης Πατέλης όταν επιχείρησε να βολιδοσκοπήσει βουλευτές με επιρροή στην ΚΟ της ΝΔ σχετικά με τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών. Να θυμίσουμε ότι στις 5 Ιουλίου ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg ότι «ο γάμος μεταξύ ομοφύλων θα προχωρήσει κάποια στιγμή και είναι μέρος της στρατηγικής μας», καθώς και ότι «η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και ώριμη». Δεν έλαβε υπ’ όψιν του, ωστόσο, την Κοινοβουλευτική Ομάδα του, η οποία στην πλειονότητά της είναι αρνητική. Εμπειρος βουλευτής της ΝΔ εκτιμούσε ότι από τους 158 βουλευτές του κόμματος οι 120 δεν θα την ψηφίσουν. Υστερα από αυτά το θέμα αφέθηκε στη λήθη, αν και κάποιοι εκτιμούν ότι ενδέχεται να επαναφέρει το θέμα ο κ. Μητσοτάκης πριν από τις ευρωεκλογές.

Σε αυτή τη συγκυρία, οι στρατηγικοί σχεδιασμοί του Μεγάρου Μαξίμου συγκρούονται με την ωμή πραγματικότητα. Η κυβέρνηση μοιάζει ασυντόνιστη, τα επιτεύγματά της χάθηκαν στις στάχτες και στις λάσπες, οι περισσότεροι υπουργοί για διάφορους λόγους απέχουν από την πρώτη γραμμή, οι βουλευτές που βρίσκονται συνεχώς στο πεδίο διαπιστώνουν την αυξανόμενη οργή του κόσμου, που ένα κομμάτι του στρέφεται στον δεξιό αντισυστημισμό απαξιώνοντας το πολιτικό σύστημα συλλήβδην.

Υπουργικά βραχυκυκλώματα

Και στο Υπουργικό Συμβούλιο το κλίμα δεν είναι ρόδινο. Κάποιοι υπουργοί είναι εξουθενωμένοι έπειτα από πέντε χρόνια συνεχούς θητείας μέσα σε κρίσεις, άλλοι είναι δυσαρεστημένοι με το καινούργιο τους πόστο και κρατούν τις αποστάσεις τους. Λιγότεροι εξομολογούνται μετά φόβου Θεού ότι «το επιτελικό κράτος δεν βγαίνει». Στη Γερμανία, λένε, η καγκελαρία είναι ένας πολυπρόσωπος μηχανισμός ενώ στο Μέγαρο Μαξίμου τα χειρίζονται όλα 3-4 άτομα, δεν έχει φτιαχτεί μια συνεκτική δομή.

Μέλη του πρωθυπουργικού επιτελείου εμφανίζονται απαυδισμένα με τους υπουργούς που δεν αναλαμβάνουν τις πρωτοβουλίες που απαιτεί το χαρτοφυλάκιό τους, οι υπουργοί με τη σειρά τους επιμένουν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα χωρίς προηγούμενη έγκριση από το Μέγαρο Μαξίμου. Τα βραχυκυκλώματα έγιναν ορατά στις θεομηνίες του καλοκαιριού και ακόμα μένει να αντιμετωπιστούν οι συνέπειές τους.

Ακόμα και στο εσωτερικό των υπουργείων διαπιστώνονται προβλήματα, κυρίως σε επίπεδο υφυπουργών, ορισμένοι ή ορισμένες εκ των οποίων έχουν αρμοδιότητες μόνο στα χαρτιά και είτε απολαμβάνουν την αργομισθία τους είτε επιδίδονται σε επικοινωνιακή προβολή του εαυτού τους, εκνευρίζοντας τους βουλευτές που γενικά αισθάνονται παραγκωνισμένοι.

Οι «απώλειες» Μηταράκη, Βαρβιτσιώτη

Το rotation είναι εμφανές ότι δεν είχε το αποτέλεσμα που επιθυμούσε ο Πρωθυπουργός. Οταν ανακοινώθηκε η σύνθεση της νέας κυβέρνησης μετά τις εκλογές, πολλοί θεώρησαν ότι το τρίγωνο Νότη Μηταράκη (Προστασίας του Πολίτη) – Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη (Ναυτιλίας) – Βασίλη Κικίλια (Προστασίας του Πολίτη) ήταν η «μαύρη τρύπα» της κυβέρνησης. Οι Κασσάνδρες δικαιώθηκαν, ο πρώτος «παραιτήθηκε» έπειτα από 33 ημέρες και ο δεύτερος ύστερα από 77 ημέρες, εξαιτίας ατυχών χειρισμών και ακόμα πιο ατυχών δηλώσεων. Κάποιοι στην κυβέρνηση θυμήθηκαν ότι η αρχική επιλογή του κ. Μητσοτάκη για το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ήταν ο κ. Βαρβιτσιώτης, αλλά όταν ύστερα από αντιδράσεις άλλαξε γνώμη και ανακοίνωσε τον κ. Μηταράκη σιώπησαν. Τι να έλεγαν στον Πρωθυπουργό του 41%;

Η περίπτωση του Βασίλη Κικίλια

Ο τρίτος πόλος του τριγώνου επέλεξε ρόλο «die hard», πολύ σκληρού για να πεθάνει. Διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου καθιστούσαν τον κ. Κικίλια αδύναμο κρίκο σε έναν επικείμενο ανασχηματισμό, όχι επειδή καταλόγιζαν στον υπουργό των δύο μηνών ευθύνες για τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες, αλλά γιατί δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος των στιγμών και να αποκαταστήσει το αίσθημα ασφάλειας. Η πρόσφατη συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 έκανε τα πράγματα χειρότερα, άσχετα αν την επόμενη ημέρα συναντήθηκε επί μία ώρα με τον κ. Μητσοτάκη.

Ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας με τη συνέντευξή του διεμήνυσε ότι δεν σκοπεύει να παραιτηθεί, «δεν συνηθίζω να φυγομαχώ» είπε. Οσοι ξέρουν καλά τον κ. Μητσοτάκη πιστεύουν ότι ο κ. Κικίλιας θα πληρώσει την αποκοτιά του να στείλει, καλυμμένο έστω, τελεσίγραφο στον Πρωθυπουργό, συνοδευόμενο από μια έμμεση προειδοποίηση. «Για ό,τι λέω έχω στοιχεία» είπε, κουνώντας έναν φάκελο με έγγραφα.

Τι λένε τα στοιχεία του; Οτι π.χ., εστάλη έγγραφη κλήση προς τις Ενοπλες Δυνάμεις την Τετάρτη 6 Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας σε δήλωσή του την Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου παρατήρησε ότι καμία καθυστέρηση στην παροχή βοήθειας προς τους πλημμυροπαθείς δεν υπήρξε και ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις «είχαν τεθεί σε επιφυλακή από την Τετάρτη το βράδυ, όπως προβλέπεται από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο». Αρα, όχι ύστερα από αίτημα της Πολιτικής Προστασίας. Στη συνέντευξή του ο κ. Κικίλιας τού επέστρεψε το «καρφί», ευχαριστώντας δύο φορές για τη συνεργασία του τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο. Επίσης, μοίρασε ευθύνες για τα αντιπλημμυρικά έργα στα υπουργεία Ενέργειας και Περιβάλλοντος και Εσωτερικών και διατύπωσε αιχμές και για τον προκάτοχό του, λέγοντας ότι παρέλαβε το πρόγραμμα «Αιγίς» με 1% απορρόφηση.

Αυτά προκάλεσαν έναν εσωτερικό «μύλο» στην κυβέρνηση, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι σε κάθε ευκαιρία και σε κάθε κρίση κορυφαίοι υπουργοί δεν διστάζουν να αποκαλύψουν την προσωπική τους ατζέντα ακόμα και αν δεν συμβαδίζει ακριβώς με αυτή της κυβέρνησης. Μέχρι στιγμής και σε κάποιον βαθμό ο κ. Μητσοτάκης το επιτρέπει, τώρα όμως έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Το επόμενο διάστημα, λόγω αυτοδιοικητικών εκλογών και ευρωεκλογών, θα κριθούν πολλά. Ετσι εξηγούνται τα ξαφνικά μπαϊράκια και η δυσκολία των αλλαγών σε πρόσωπα, που απλά θα αυξήσουν τους δυσαρεστημένους.

Η περίπτωση του Γιώργου Φλωρίδη είναι διακριτή και δεν μπορεί να θεωρηθεί αντάρτικο. Η άρση του ακαταδίωκτου των τραπεζιτών είναι διαχρονική και πάγια προσωπική του άποψη, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, και πρέπει, εφόσον εκλείπουν οι έκτακτες συνθήκες που την επέβαλαν, να επαναρρυθμιστεί. Επιπλέον, το Υπουργικό Συμβούλιο της 1ης Σεπτεμβρίου ενέκρινε το πλαίσιο αλλαγών στο ποινικό σύστημα της χώρας, χωρίς να συζητηθούν οι επιμέρους 60 παρεμβάσεις του, κάτι που θα γίνει σε προσεχή συνεδρίαση.

Κρίσιμο τεστ οι περιφερειακές εκλογές

Ακόμα και έμπειρα περί τα εκλογικά στελέχη της ΝΔ αδυνατούν να εκτιμήσουν τι θα γίνει στις περιφερειακές εκλογές. Από τις 8 Περιφέρειες που θεωρούνταν σίγουρες, η Θεσσαλία θεωρείται πλέον αμφίβολη, αν και η κυβέρνηση εξακολουθεί να στηρίζει τον Κώστα Αγοραστό. Επίσης, η Πελοπόννησος, τα Ιόνια Νησιά, το Βόρειο Αιγαίο, η Δυτική Μακεδονία και η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη παίζονται. Ο χάρτης το βράδυ των εκλογών ίσως δεν είναι αυτός που θα περίμεναν στη ΝΔ και ας μην λησμονείται ότι ο Πρωθυπουργός έδωσε πολιτική διάσταση στις περιφερειακές εκλογές. Ενας μεγάλος γρίφος έχει γίνει και ο Δήμος Αθηναίων. Εκτιμάται ότι ένα κακό αποτέλεσμα στις αυτοδιοικητικές εκλογές θα πυροδοτήσει εκ των πραγμάτων εξελίξεις και θα συρρικνώσει τον πολιτικό χρόνο μέχρι τις ευρωεκλογές.