Δύο δεκαετίες μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι αναπτυσσόμενες και εξελισσόμενες δυτικές κοινωνίες βίωσαν ένα μαζικό κύμα νεανικής αμφισβήτησης και απελευθέρωσης. Οι μεταπολεμικές γενιές ξεσηκώθηκαν απ’ άκρου εις άκρον σε Αμερική και Ευρώπη σαρώνοντας κοινωνικά ταμπού και προηγούμενα συντηρητικά πρότυπα και στερεότυπα. Δεν υπήρξε ζώνη της κοινωνικής και πολιτικής ζωής που να μην επηρεάστηκε από εκείνη την έκρηξη ατομικής ελευθέρωσης. Οι ήχοι, τα ρούχα, οι σεξουαλικές σχέσεις, η τέχνη, ο πολιτισμός, τα ταξίδια, ακόμη και ο δημόσιος λόγος και οι προηγούμενες πολιτικές πρακτικές άλλαξαν ριζικά.
Βασικά κέντρα εκείνης της νεανικής εξέγερσης ανεδείχθησαν τα πανεπιστήμια παντού στη Δύση, πρώτα στην Αμερική και μετέπειτα στη Δυτική Ευρώπη, με αποκορύφωμα τον Γαλλικό Μάη του 1968. Καταλήψεις, μαζικές διαδηλώσεις και συγκρούσεις με τις αστυνομικές αρχές κυριάρχησαν τότε στους δρόμους των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων. Η νεανική εξέγερση της δεκαετίας του ’70 βρήκε την Ελλάδα στρατοκρατούμενη και ελεγχόμενη από τη χούντα των συνταγματαρχών. Την ώρα που η υπόλοιπη Ευρώπη βίωνε εκείνο το κύμα νεανικής κοινωνικής και πολιτικής απελευθέρωσης, εδώ όλα τα έσκιαζε η φοβέρα. Οι εξεγέρσεις της Νομικής και του Πολυτεχνείου το 1973 κάλυψαν μικρό μόνο μέρος εκείνης της κοινωνικής έκρηξης. Εμεινε εδώ μισό και ανολοκλήρωτο εκείνο το κύμα κοινωνικής απελευθέρωσης. Και έτσι μας ήλθε καθυστερημένο, ελλειμματικό και πολιτικά διαστρεβλωμένο με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την πτώση της χούντας το 1974.
Το έλλειμμα πολιτικής ελευθερίας υποκαταστάθηκε από περίσσευμα πολιτικοποίησης που επικράτησε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης στα ελληνικά πανεπιστήμια. Την ώρα που σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο τα πανεπιστήμια απορροφούσαν τα όποια αποτελέσματα της νεανικής εξέγερσης και έχτιζαν νέους όρους και κανόνες αποτελεσματικής λειτουργίας, εδώ μετατράπηκαν σε κομματικά παραρτήματα, σε εστίες μιας απολύτως στρεβλωτικής συγκρουσιακής πολιτικής δράσης, που δεν επέτρεψε την αναγέννηση και ανασυγκρότησή τους.
Εκτοτε οι όποιες απόπειρες αλλαγής και εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης απέτυχαν χαρακτηριστικά, βυθίζοντας τα πανεπιστήμιά μας σε συνθήκες μόνιμης καθυστέρησης και διαρκούς απαξίας. Εν τω μεταξύ ο κόσμος άλλαξε, τα πανεπιστήμια παντού στον κόσμο εξελίχθηκαν σε εστίες έρευνας και ανάπτυξης, συνδέθηκαν με την παραγωγή, μετατράπηκαν σε βάσεις τεχνολογίας, επιστημονικής προόδου και κοινωνικής κινητικότητας.
Στις δεκαετίες που διέρρευσαν η Ελλάδα έχασε δυνάμεις και δυνατότητες, ξόδεψε άπειρους πόρους προκειμένου να στηρίξει την εκπαίδευση των νέων της σε ξένα πανεπιστήμια και το κυριότερο έμεινε πίσω, δεν μπόρεσε να συντονισθεί με τα πολλαπλά κύματα εκπαιδευτικής αναγέννησης και ανασυγκρότησης που επικράτησαν παντού πια στον κόσμο. Εχει ωστόσο τώρα, στην αυγή της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, την ευκαιρία να ελευθερώσει τα πανεπιστήμιά της από τα προηγούμενα ελλείμματα και δεσμά τους. Να τα ανοίξει στον κόσμο, να τα διασυνδέσει με τα καλύτερα του κόσμου, να τα συνδέσει με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις και έτσι να εξελιχθούν σε πραγματικές εστίες έρευνας και προόδου. Ενδοιασμοί και προηγούμενες επιφυλάξεις έχουν καταρριφθεί πλέον από την πραγματική ζωή, από τις παγκόσμιες εκπαιδευτικές εξελίξεις. Δεν χωρούν πια εσωστρεφείς προστατευτισμοί και αποκλεισμοί.
Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο πανεπιστήμιο χωρίς αυτονομία και ελευθερία, χωρίς δικούς του πόρους, χωρίς χρηματοδότηση και συνεργασία με ιδιωτικά επιχειρηματικά σχήματα και κεφάλαια. Τα πιο προηγμένα πανεπιστήμια του κόσμου έχουν εξελιχθεί πλέον σε πανίσχυρες βάσεις δημιουργίας νέου πλούτου. Οι ρυθμίσεις και οι αλλαγές που εισάγονται στην παρούσα φάση φαντάζουν αυτονόητες και ώριμες από καιρό. Αποτελούν πλέον κοινό τόπο, δεξιά και αριστερά. Οι επαπειλούμενες εντάσεις και οι προπαρασκευαζόμενες συγκρούσεις έρχονται από το μακρινό παρελθόν, δεν ταιριάζουν στην εποχή. Οι πολιτικές δυνάμεις επιβάλλεται να ομονοήσουν, δεν υπάρχει χρόνος για άλλες αναβολές, για αγώνες άγονους και αντιπαραγωγικούς.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
