Πόσο μεταρρυθμιστικό οίστρο αντέχει η κυβέρνηση; Σχεδόν 16 μήνες μετά τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2023 και το αναπάντεχο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, στο Μέγαρο Μαξίμου βρίσκονται σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι, στο οποίο καμία επιλογή δεν είναι εύκολη ή αυτονόητη. Το γέμισμα του καλαθιού της ΔΕΘ ανέδειξε το ευρύτερο πρόβλημα.
Η άκαμπτη επιμονή στις μεταρρυθμίσεις ή η άμβλυνση των «γωνιών» θα βγάλει την κυβέρνηση στο ξέφωτο για τα επόμενα τρία χρόνια;
Οι αμετακίνητοι από τις μεταρρυθμίσεις
Το πρωθυπουργικό επιτελείο έχει διχαστεί. Από τη μια πλευρά βρίσκονται όσοι υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση έχει να παρουσιάσει μεγάλο έργο, το οποίο δεν αναδείχθηκε σωστά σε όλες τις πτυχές του, και ότι αν αυτό συμβεί, συνδεθούν οι μεταρρυθμίσεις μεταξύ τους και μεγαλώσει η εικόνα, οι πολίτες θα το κατανοήσουν και θα το εκτιμήσουν.
Σύμφωνα με αυτή την ανάλυση, οι δημοσκοπικές και άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση είναι πρόσκαιρες και απλώς χρειάζονται λίγη παραπάνω ψυχραιμία, επιμονή και επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στη βάση του προγράμματος που παρουσίασε προεκλογικά η ΝΔ. Αυτός ο τρόπος σκέψης αντιπροσωπεύει τους Ακη Σκέρτσο και Αλέξη Πατέλη, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να μη βρίσκεται μακριά από αυτή τη λογική.
Επίσης, ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παραμένει αμετακίνητος υπέρμαχος των μεταρρυθμίσεων και αντιστέκεται σε προτάσεις που θα θολώσουν το μεταρρυθμιστικό στίγμα χάριν του χαϊδέματος των ψηφοφόρων. Δέχεται μόνο μικρές διορθωτικές παρεμβάσεις.
Αυτοί που κρατούν πιο ήπια στάση
Στην άλλη πλευρά, οι Μάκης Βορίδης, Παύλος Μαρινάκης και Γιώργος Μυλωνάκης εκτιμούν ότι ορισμένες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες προκάλεσαν τμήματα της εκλογικής βάσης της ΝΔ ή και της κοινωνίας, θα μπορούσαν να ζυγιστούν καλύτερα στη διάρκεια της δεύτερης θητείας, να γίνουν πιο αναλογικές και πιο δίκαιες. Δεν τάσσονται υπέρ του «ξηλώματός» τους, αλλά πιστεύουν ότι ένα «μαλάκωμα» θα έδινε τον χρόνο στους πολίτες να αντιληφθούν καλύτερα τους στόχους της κυβέρνησης και στην κυβέρνηση την ευκαιρία να επανασυνδεθεί με το κοινωνικό ρεύμα της πρώτης περιόδου διακυβέρνησης.
Σε αυτή τη φάση εκτιμούν ότι σε ορισμένα ζητήματα, όπως η φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, το ΕΣΥ, ο γάμος των ομοφύλων, έχει σωρευτεί μεγάλη ένταση και καχυποψία που δεν βοηθούν, ιδίως όταν δεν υπάρχει αντιπολίτευση για να εκτονωθεί το κλίμα πολιτικά.
Σύμφωνα με πηγές από το Μέγαρο Μαξίμου, ο Πρωθυπουργός δεν κλείνει τα αφτιά και σε αυτή την ανάλυση, τα συζητάει όλα, αλλά ακόμα δεν έχει κατασταλάξει στη στρατηγική του. Ούτε αναμένεται να καταλήξει προτού διαμορφωθεί το τοπίο στον ΣΥΡΙΖΑ και στο ΠαΣοΚ και φανεί αν στον χώρο της Κεντροαριστεράς μπορεί να διαμορφωθεί ένας πόλος με δυναμική διεκδίκησης της εξουσίας.
Σε αναμονή βρίσκονται και οι ψηφοφόροι, όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις, κρατώντας το πολιτικό σύστημα πάνω-κάτω στον συσχετισμό δυνάμεων των ευρωεκλογών, με πιο αδύναμο κρίκο σε αυτή τη φάση τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το παρασκήνιο με Πατέλη και Δένδια
Οι διαφορετικές προσεγγίσεις των συνεργατών του Πρωθυπουργού, μεταδίδουν οι ίδιοι, δεν αντανακλούν κακές σχέσεις μεταξύ τους, αλλά την αγωνία και των δύο πλευρών για το ισορροπημένο μείγμα μεταρρυθμίσεων που θα διατηρήσει τους δεσμούς της κυβέρνησης με την κοινωνία. Γι’ αυτό απλώνουν πέπλο προστασίας για τον Αλ. Πατέλη, για τον οποίο έχει βουίξει η Αθήνα ότι επίκειται η παραίτηση ή ο εξοστρακισμός του από το Μέγαρο Μαξίμου, εξέλιξη που δεν θα δυσαρεστούσε καθόλου μεγάλο κομμάτι της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ.
Δεν κάνουν το ίδιο για τον Νίκο Δένδια, για τον οποίο κυκλοφόρησε πολύ το σενάριο μετακίνησής του στην Προεδρία της Δημοκρατίας. «Δεν λέμε ότι υπάρχει σενάριο Δένδια, δεν λέμε και ότι δεν υπάρχει» σχολιάζει συνεργάτης του Πρωθυπουργού. Η κρυψίνοια δεν αφορά τον υπουργό Εθνικής Αμυνας, αλλά την απροθυμία, λένε, του Κ. Μητσοτάκη να ανοίξει αυτή τη συζήτηση στη δεδομένη συγκυρία, γιατί τη θεωρεί απαξιωτική για τη νυν Πρόεδρο Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με την οποία έχει φτιάξει μια καλή σχέση.
Ούτως ή άλλως, πρόκειται για μια δύσκολη συζήτηση, την οποία ο Πρωθυπουργός σπρώχνει προς το τέλος του έτους ή τις αρχές του 2025, μολονότι δέχεται εισηγήσεις για διάφορα πρόσωπα, πολιτικά και μη. Αν, πάντως, επιλέξει Πρόεδρο από τον χώρο της Δεξιάς, θα σπάσει την παράδοση των τελευταίων ετών για πρόσωπο από την απέναντι παράταξη ή ευρύτερης αποδοχής, που θα μπορούσε να αποτελέσει έναν εξισορροπητικό παράγοντα στην προδιαγραφόμενη δύσκολη περίοδο τόσο στα εσωτερικά όσο και στα ευρωπαϊκά και στα ελληνοτουρκικά.
Μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων
Το φθινοπωρινό κύμα αντεπίθεσης της κυβέρνησης αφορά μέσα από διάφορους τρόπους την ενίσχυση του εισοδήματος των πολιτών, είτε πρόκειται για τη φορολογία, είτε για τη στέγαση, είτε για τα επιδόματα. Την Πέμπτη ο Πρωθυπουργός έσπευσε να ανακοινώσει ο ίδιος ένα επιπλέον επίδομα για τους γιατρούς που θα επιλέγουν να υπηρετήσουν σε προβληματικές ή άγονες περιοχές, ως απόδειξη μέριμνας για το ΕΣΥ.
Σε μια βασανιστική καθημερινότητα, με το κράτος να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις επενδυμένες προσδοκίες των πολιτών που όλο φθίνουν, αρκούν μέτρα εδώ και εκεί, που πολλές φορές εκλαμβάνονται ως μπαλώματα ακόμα και από αυτούς τους οποίους ευεργετούν; Ή χωρίς σαφή στρατηγική τριετίας, ακόμα και τρίτης θητείας, θα βρεθεί ο Κ. Μητσοτάκης στη θέση του Αμφιτρύωνα («Ηρακλής Μαινόμενος») να μείνει «αχός γλώσσας», στερημένης από την αλλοτινή δύναμη;
