Διχάζουν οι 3 θητείες τους βουλευτές

Διχάζει τους βουλευτές η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την καθιέρωση προσωρινού κωλύματος εκλογιμότητας ύστερα από τρεις βουλευτικές περιόδους, δηλαδή την εκλογή των βουλευτών για τρεις διαδοχικές θητείες (η αρχική πρόταση Τσίπρα του 2016 προέβλεπε για δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη). Βεβαίως δεν αναφέρεται σε πλήρεις τετραετίες, αφού δύσκολα εξαντλείται ο συνταγματικός βίος της εκάστοτε Βουλής, πολλώ δε μάλλον στις παρούσες συνθήκες πολιτικής αστάθειας και αδυναμίας συγκρότησης ισχυρών αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Σε κάθε περίπτωση, η πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας να προστεθεί στο άρθρο 56 του Συντάγματος η πρόνοια για τρεις θητείες έχει ανοίξει μια συζήτηση μεταξύ των βουλευτών για το νόημα και τη λογική που έχει, αν και προβλέπεται ότι ύστερα από ένα διάλειμμα (μιας κοινοβουλευτικής περιόδου) οι ίδιοι μπορούν να επαναδιεκδικήσουν την κοινοβουλευτική τους έδρα.

Ο πρώην πρόεδρος του ΠαΣοΚ και συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος έχει κάνει λόγο για «παράδοξη απαγόρευση περισσότερων των τριών συνεχόμενων βουλευτικών θητειών», επισημαίνοντας ότι σε όσες χώρες υπάρχουν περιορισμένες θητείες αυτό αφορά συνήθως τα μονοπρόσωπα όργανα που ασκούν την κυβερνητική εξουσία, όπως ο αμερικανός ή ο γάλλος πρόεδρος. Για τον ίδιο, «ρύθμιση που να θέτει όριο στους απλούς βουλευτές ή έστω στους υπουργούς, αλλά εξαιρεί αυτούς που άσκησαν ή ασκούν την κορυφαία κυβερνητική εξουσία (πρωθυπουργούς και αρχηγούς κομμάτων), μόνο ως εκδήλωση προκλητικής πολιτικής υποκρισίας μπορεί να εκληφθεί».

Ο αντίλογος που διατυπώνεται είναι ότι η πρόβλεψη ανώτατου ορίου βουλευτικών θητειών μπορεί να ευνοήσει τη συγκρότηση της λαϊκής αντιπροσωπείας όχι με βάση τις πελατειακές σχέσεις, την αναγνωρισιμότητα, τα «τζάκια», τις «κληρονομιές» και τις επικοινωνιακές περγαμηνές των υποψήφιων βουλευτών, αλλά με βάση την ουσιαστική πολιτική αντιπαράθεση και την πραγματική προσφορά και την καταξίωσή τους. Και ότι με τον τρόπο αυτόν θα δίνεται η ευκαιρία σε νέα πρόσωπα που δεν έχουν συνάψει ισχυρούς δεσμούς με την κομματική εξουσία να γίνουν βουλευτές.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, καθηγητής Μ. Σπουρδαλάκης, θεωρεί ότι αναμφισβήτητα το όριο των τριών βουλευτικών θητειών «θα βοηθήσει στην ανανέωση του πολιτικού προσωπικού». Μάλιστα πιστεύει ότι η αναγκαστική διακοπή βοηθά στο να μπορεί κάποιος να αποσυρθεί και να αναστοχαστεί, να δει τι έχει κάνει και τι όχι και, αν θεωρεί ότι έχει ακόμα κάτι να προσφέρει, να ξαναμπαίνει στον στίβο διεκδικώντας την επανεκλογή του. «Μια τέτοια πρόνοια είναι καλή πρόβλεψη στο Σύνταγμα», θεωρεί ο ίδιος, ενώ πιστεύει ότι «είναι λαϊκισμός οι απόψεις που λένε ότι εφόσον κάποιος ψηφίζεται μπορεί να είναι βουλευτής εσαεί».

Διαφωνίες υπάρχουν
και εντός του ΣΥΡΙΖΑ

Οι γνώμες διίστανται. Ακόμα και εντός του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν βουλευτές που εκτιμούν ότι η πρόταση των τριών θητειών μοιάζει μηχανιστική, επισημαίνοντας ότι «δεν ωφελεί να συνταγματοποιούμε το μέλλον».

Οπως έλεγε χαρακτηριστικά βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος με δραστήρια κοινοβουλευτική παρουσία, προκειμένου να δείξει την άλλη διάσταση του ορίου των κοινοβουλευτικών θητειών, «δεν θα είχαμε Ηλιού και Πασαλίδη». Την άποψη αυτή βεβαίως δεν συμμερίζονται όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ. Η Τασία Χριστοδουλοπούλου θεωρεί ότι η πρόταση αυτή βοηθά στο να «μην υπάρχουν δυναστείες», ενώ απαντώντας σε όσους θεωρούν λαϊκιστικό μέτρο τις τρεις θητείες έχει πει ότι «δεν μπορούμε να γίνουμε συντεχνία και να κάνουμε επάγγελμα την πολιτική και να μας κατηγορούν ως καρεκλοκένταυρους».  

Βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που από τις δώδεκα εκλογικές αναμετρήσεις στις οποίες έλαβε μέρος εξελέγη τις εννέα, δίνει μια άλλη διάσταση στο θέμα.

«Φανταστείτε τον βουλευτή που εκλέγεται για τρίτη θητεία γνωρίζοντας ότι θα είναι η τελευταία του. Το πιθανότερο είναι να μην ασχολείται ιδιαίτερα με την περιφέρειά του». Αλλά ακόμα και αν έχει σκοπό να επανέλθει μετά το «διάλειμμα» που επιβάλλει η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, οι δεσμοί του με τους εκλογείς του θα έχουν διαρραγεί, πιστεύουν αρκετοί βουλευτές, γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να οικοδομηθούν οι σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολίτες (και όχι μόνο στη βάση του «ρουσφετιού» που κάποτε ήταν για τους περισσότερους ο μοναδικός «δεσμός» με τους ψηφοφόρους). «Ο βουλευτής δεν μπορεί να τελεί υπό προθεσμία» αναφέρει χαρακτηριστικά ο βουλευτής της ΝΔ Αθ. Δαβάκης, επισημαίνοντας ότι «τη διάρκεια της θητεία μας την καθορίζει ο κυρίαρχος λαός». Αλλά και ο παλαιός κοινοβουλευτικός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ι. Τραγάκης συμφωνεί ότι «ο λαός επιλέγει ποιους και για πόσο θα τους στείλει στη Βουλή».