Μετά από μισό αιώνα, η Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) προχώρησε στη δημοσιοποίηση σημαντικών εγγράφων και αρχείων που φωτίζουν την τραγική περίοδο πριν και μετά τα γεγονότα που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αυτή η κίνηση, αν και καθυστερημένη, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις σκοτεινές πτυχές και τις αποφάσεις που οδήγησαν στη μεγάλη τραγωδία της Κύπρου, με αποτέλεσμα την απώλεια της μισής νήσου και την κατοχή της από την Τουρκία, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Τα έγγραφα που δόθηκαν στη δημοσιότητα επιβεβαιώνουν αυτό που ήταν κοινός τόπος για πολλούς: ότι η Τουρκία προχώρησε στην εισβολή χωρίς να συναντήσει σοβαρή και οργανωμένη αντίσταση. Η Χούντα των Αθηνών υπό την ηγεσία του Δημήτρη Ιωαννίδη επέλεξε μια πορεία προδοτική, εγκαταλείποντας τον κυπριακό Ελληνισμό και την Κύπρο στις ορέξεις του κατακτητή. Παρά τα μεγάλα κενά που παραμένουν, ειδικά όσον αφορά την κρίσιμη ημερομηνία της 20ής Ιουλίου 1974, τα αρχεία αυτά συμβάλλουν σημαντικά στην κατανόηση των γεγονότων, υπογραμμίζοντας ότι η αλήθεια δεν μπορεί να παραμείνει κρυμμένη πίσω από το πρόσχημα του εθνικού συμφέροντος.
Η διαφάνεια και η αποκάλυψη της αλήθειας αποτελούν βασικά κριτήρια, ακόμη και αν αυτή η αλήθεια πληγώνει. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η στάση και οι επιλογές μιας μειοψηφίας προδοτών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αμαυρώνουν τη σχέση μεταξύ του κυπριακού και ελλαδικού ελληνισμού. Το μήνυμα, 50 χρόνια μετά, πρέπει να είναι ξεκάθαρο και ενωτικό: η Ελλάδα και οι Έλληνες δεν πρόδωσαν την Κύπρο. Μια μικρή ομάδα ατόμων ευθύνεται για αυτή την προδοσία, όχι το έθνος, ούτε ο ελληνικός λαός.
«Η αλήθεια, όσο επώδυνη και αν είναι, πρέπει να αποτελεί τον οδηγό μας για το μέλλον».
Όπου ο ελληνικός λαός είχε τη δυνατότητα να αγωνιστεί, το έκανε με κάθε διαθέσιμο μέσο και με απαράμιλλη γενναιότητα. Η θυσία των Ελλήνων στρατιωτών και η παρουσία-απουσία των αγνοουμένων αποδεικνύουν το αντίθετο από την επίσημη στάση μιας μικρής ομάδας άφρονων. Όσοι επιλέγουν να προβάλλουν τις ενέργειες αυτών των ατόμων ως αντιπροσωπευτικές της στάσης του έθνους, πρέπει να αναθεωρήσουν τη θέση τους. Αυτή η προσέγγιση δεν εξυπηρετεί τις εθνικές στοχεύσεις, αλλά τις υπονομεύει.
Είναι καθήκον μας να διαφυλάξουμε την ιστορική μνήμη και να τιμήσουμε τη θυσία των ηρώων. Η αλήθεια, όσο επώδυνη και αν είναι, πρέπει να αποτελεί τον οδηγό μας για το μέλλον, ενισχύοντας την ενότητα και την αποφασιστικότητά μας απέναντι σε κάθε πρόκληση.
Είναι κρίσιμο να υπογραμμίζεται με έμφαση ξανά και ξανά ότι ο Ελληνικός λαός, η Ελλάδα ως σύνολο, δεν μοιράζεται την ευθύνη για τις πράξεις μιας κάστας . Αυτοί που προκάλεσαν και επέτρεψαν την τραγωδία είναι οι ίδιοι που πρόδωσαν τις αρχές της δημοκρατίας και του πατριωτισμού. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων όχι μόνο δεν συμμερίστηκε, αλλά αντιστάθηκε με κάθε μέσο στις προδοτικές επιλογές της Χούντας, δείχνοντας έμπρακτα τη στήριξη και την αλληλεγγύη της προς τον Κυπριακό Ελληνισμό. Αυτό το στοιχείο πρέπει να τονίζεται ώστε να μην αφήνεται περιθώριο για αμφισβητήσεις σχετικά με την πραγματική βούληση του έθνους.
*Ο κ. Κυριάκος Α. Κενεβέζος είναι τ. πρέσβης, π. υπουργός Παιδείας της Κύπρου.
