Η Μαρί Ντιμουλέν, διευθύντρια του προγράμματος Ευρύτερη Ευρώπη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων (ECFR), μιλώντας στο «Βήμα» εκτιμά ότι «δεν είναι αυτή η αρχή του τέλους για τον Πούτιν. Η ήττα θα είναι». Προτού περάσει στο υψηλού κύρους ευρωπαϊκό θινκ τανκ, η κυρία Ντιμουλέν ήταν διπλωμάτης καριέρας στο γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών, όπου διετέλεσε μεταξύ άλλων επικεφαλής του Τμήματος για τη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη.
Αυτή είναι η αρχή του τέλους για τον Βλαντίμιρ Πούτιν;
«Δύσκολο να το πούμε. Είναι σαφές ότι στο στρατιωτικό μέτωπο οι Ρώσοι δεν περίμεναν τέτοια ισχυρή αντεπίθεση από τους Ουκρανούς, ούτε ότι θα κατέρρεαν οι δικές τους άμυνες. Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αυτή την εβδομάδα, τα δημοψηφίσματα και η μερική επιστράτευση, αποτελούν προσπάθεια για να αντιμετωπιστούν οι τελευταίες εξελίξεις. Στόχος των δημοψηφισμάτων είναι να συμπεριληφθούν στη ρωσική επικράτεια οι περιοχές στις οποίες θα πραγματοποιηθούν. Το οποίο σημαίνει πως αν η Ουκρανία συνεχίσει την αντεπίθεση, τότε η Ρωσία θα θεωρήσει ότι δέχεται επίθεση στο έδαφός της και θα μεταχειριστεί άλλα μέσα για να απαντήσει. Προς το παρόν, πρόκειται για αποτροπή. Δεν είμαι βέβαιη ποια θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας όταν η Ουκρανία συνεχίσει την αντεπίθεση, διότι θα τη συνεχίσει. Τις τελευταίες εβδομάδες είδαμε πλήγματα σε εδάφη που η Ρωσία ήδη θεωρεί δικά της, όπως σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Κριμαία, και δεν υπήρξε αντίδραση από τη Μόσχα. Δεν είναι βέβαιο λοιπόν τι θα πράξει η Ρωσία απέναντι στη συνεχιζόμενη ουκρανική αντεπίθεση. Η Μόσχα προσπαθεί να πει τόσο προς την Ουκρανία όσο και προς τη Δύση «Προσοχή, τώρα μιλάμε σοβαρά». Το δεύτερο στοιχείο της αποτροπής είναι η επιστράτευση, η οποία αποτελεί και ένα μήνυμα προς τους Ρώσους: τους προετοιμάζει για το ότι δεν πρόκειται πλέον για ειδική στρατιωτική επιχείρηση με περιορισμένους κινδύνους αλλά για κάτι ευρύτερο. Οι ρωσικές αρχές δεν έχουν ακόμη εκστομίσει τον όρο «πόλεμος», όμως σήμερα λένε ότι «ο εχθρός μας δεν είναι πια η Ουκρανία αλλά συλλογικά η Δύση, το ΝΑΤΟ». Αυτό αποτελεί έναν τρόπο για να πουν στους Ρώσους ότι «τα πράγματα είναι δύσκολα, γι’ αυτό η επιτυχία μας δεν ήταν όπως την περιμέναμε». Οι ρωσικές αρχές υποστηρίζουν βεβαίως ότι όλα πηγαίνουν όπως τα σχεδίασαν, αλλά προετοιμάζουν προοδευτικά το κοινό για κάτι δυσκολότερο, μακρύτερο και που θα απαιτήσει ευρύτερη κινητοποίηση. Ολα αυτά δεν γίνονται πολύ πιστευτά επειδή πρώτον, η ρωσική κοινωνία δεν έχει προετοιμαστεί και δεν είναι πρόθυμη να συμμετάσχει στον πόλεμο – γι’ αυτό βλέπουμε διαδηλώσεις, που είναι περιορισμένες σε αριθμούς, αλλά οι διαδηλώσεις στη Ρωσία είναι πάντα περιορισμένων αριθμών. Δεν θα έλεγα ότι έφθασε η αρχή του τέλους για τον Πούτιν γιατί οι διαδηλώσεις αυτές παραμένουν πολύ περιορισμένες και δεν πιστεύω ότι μπορούν να φέρουν πολιτική αλλαγή. Η ήττα στην Ουκρανία είναι πολύ πιο πιθανό να έχει πολιτικές επιπτώσεις αλλά δεν βρισκόμαστε ακόμη εκεί. Πιστεύω ότι η ρωσική ηγεσία κατανοεί πως πρόκειται πλέον για υπαρξιακό ζήτημα για την ίδια. Εχει προχωρήσει υπερβολικά βαθιά στον πόλεμο για να δεχθεί ήττα. Και η ήττα θα έχει άμεσες συνέπειες για την ηγεσία».
Αυτό σημαίνει ότι ο Πούτιν θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά για να διατηρηθεί στην εξουσία; Και ποια θα είναι η αντίδραση της Δύσης;
«Θεωρώ ότι αποτελούν μέρος των υπολογισμών του Πούτιν, αλλά δεν μπορώ να γνωρίζω τι ακριβώς έχει στο μυαλό του. Προς το παρόν νομίζω ότι όλα γίνονται για λόγους αποτροπής. Ελπίζω ότι η ρωσική ηγεσία κατανοεί ότι το να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα θα σήμαινε τεράστια αλλαγή στην παγκόσμια τάξη και ότι οι συνέπειες είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Το πιθανότερο είναι ότι οι δυτικές χώρες δεν θα άφηναν κάτι τέτοιο να περάσει «στα μαλακά», και τα αντίποινα προς τη Ρωσία θα ήταν τρομαχτικά. Ελπίζω ότι το καταλαβαίνει αυτό η Μόσχα και ότι όντως το λέει για αποτροπή, και όχι επειδή είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Αλλά και μόνο το γεγονός ότι εκστομίζει τέτοιου είδους απειλές είναι ανησυχητικό γιατί αν απειλείς ότι θα κάνεις ορισμένα πράγματα, μπορεί να έρθει κάποια στιγμή που να πρέπει να τα κάνεις. Πρόκειται λοιπόν για επικίνδυνη τακτική. Πάντως θεωρώ ότι οι απειλές για πυρηνικά αποτελούν μέρος των υπολογισμών του Πούτιν: πιστεύω πως στέλνει σήμα προς τη Δύση ότι, από τη δική του σκοπιά, τώρα είναι ο καιρός για να επιτευχθεί μια συμφωνία, να υπάρξει εκεχειρία στα εδάφη που ελέγχει η Ρωσία σήμερα. Λέει λοιπόν «δεν είμαι έτοιμος να υποχωρήσω άλλο. Αν με αναγκάσουν, θα υπάρξουν συνέπειες», και αυτό ίσως θα μπορούσε να αποτελεί άνοιγμα για συνομιλίες. Αυτό που δεν συνειδητοποιεί είναι ότι κανείς δεν είναι πρόθυμος να διεξαγάγει αυτού του είδους τις συνομιλίες σήμερα και κανείς δεν θεωρεί ότι η Ρωσία νομιμοποιείται να διεκδικήσει εδάφη που κατέκτησε. Κάτι τέτοιο θα είχε επίσης επιπτώσεις για τη διεθνή τάξη διότι θα σήμαινε ότι όποια χώρα διαθέτει πυρηνικά όπλα θα μπορεί να κατακτήσει εδάφη γειτονικής χώρας χωρίς συνέπειες. Ολοι μπορούμε να φανταστούμε παρόμοιες καταστάσεις και τι επιπτώσεις θα είχαν».
Το νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που ετοιμάζει η ΕΕ θα θέσει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ενότητα;
«Οι νέες κυρώσεις είναι απαραίτητες αν η Ρωσία προσαρτήσει ουκρανικά εδάφη. Δεν μπορούμε να το αφήσουμε να συμβεί χωρίς να αντιδράσουμε. Ηδη για τα έξι προηγούμενα πακέτα κυρώσεων πραγματοποιήθηκαν δύσκολες συνομιλίες, ιδίως με την Ουγγαρία. Ελπίζω πραγματικά ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα καταφέρουν να βρουν έναν συμβιβασμό και θα υιοθετήσουν ένα νέο πακέτο κυρώσεων διότι, πρώτον, δεν γίνεται να αφήσουν να συμβεί η προσάρτηση χωρίς να αντιδράσουν. Και δεύτερον, η ευρωπαϊκή ενότητα αποτελεί από μόνη της σημαντικό μήνυμα προς τη Ρωσία. Αν δεν κατορθώσουν να συμφωνήσουν για τις κυρώσεις και φανούν διχασμένοι, αυτό θα αποτελέσει ένα είδος νίκης για τη Ρωσία. Θα δείξει ότι η Μόσχα είναι σε θέση να σπείρει τη διχόνοια και διαφωνίες εντός της ΕΕ. Και θα αποτελέσει πολύ κακή ένδειξη για τη μελλοντική θέση της ΕΕ σε αυτό τον πόλεμο αλλά και μετά».
