Η Ευρώπη είναι απόλυτα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε ενδεχόμενο προκύψει από την κρίση στη Γάζα, δηλώνει στο «Βήμα» ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς. Ο έλληνας επίτροπος, ο οποίος συμμετείχε στη Διάσκεψη του Καΐρου αντικαθιστώντας την πρόεδρο της Επιτροπής, μιλά για τον ρόλο της Ευρώπης ως «δύναμης λογικής» στην προσπάθεια συγκράτησης του πολέμου, επισημαίνοντας πάντως ότι δεν είμαστε στα πρόθυρα μιας γενικευμένης γεωπολιτικής σύρραξης.
Στη Διάσκεψη του Καΐρου, το περασμένο Σάββατο, επικράτησαν αντικρουόμενες απόψεις;
«Αντιθέτως, η μεγάλη επιτυχία της Διάσκεψης ήταν ότι έγινε τη δεδομένη στιγμή. Πρώτον, επιβεβαίωσε τον κεντρικό ρόλο της Αιγύπτου στη διαχείριση της κατάστασης. Δεύτερον, έφερε την Ευρώπη στο επίκεντρο της συζήτησης ως μια δύναμη καλού σε έναν παράλογο κόσμο. Η Ευρώπη διαβεβαίωσε ότι «εμείς είμαστε και θα είμαστε εδώ» σε αντίθεση με το Ιράν που δεν ήρθε και τις ΗΠΑ που αντιπροσωπεύτηκαν σε χαμηλό επίπεδο. Δεν αποδίδω ιδιαίτερη σημασία στην έλλειψη ανακοινωθέντος. Αμέσως μετά το Κάιρο άρχισαν οι απελευθερώσεις των ομήρων, ξανάρχισε η ανθρωπιστική βοήθεια».
Υπάρχει η εντύπωση ότι οι ΗΠΑ χειρίζονται την απελευθέρωση των ομήρων.
«Τον κρίσιμο ρόλο παίζουν χώρες όπως το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία, οι οποίες ήταν παρούσες στο Κάιρο. Ολοι οι υπόλοιποι βοηθάμε. Αλλά η φωναχτή διπλωματία δεν κάνει καλό σε αυτή τη διαδικασία. Απόλυτη προτεραιότητά μας είναι να απελευθερωθούν στο πρώτο κύμα οι όμηροι που έχουν και ευρωπαϊκό διαβατήριο».
Είναι, όμως, «φωναχτές» οι διαφωνίες στην Επιτροπή μεταξύ των κρατών-μελών.
«Ο ρόλος της Επιτροπής στις εξωτερικές σχέσεις δεν είναι υπό διαπραγμάτευση, υπό αίρεση. Προκύπτει από τις αρμοδιότητές μας σε θέματα όπως το εμπόριο, η ανθρωπιστική βοήθεια, η διαρθρωτική βοήθεια. Η Επιτροπή είναι ντε φάκτο παίκτης στις εξωτερικές σχέσεις. Αν υπάρχουν φωνές που λένε ότι οι εξωτερικές σχέσεις είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών-μελών, τότε θα πρέπει τα κράτη-μέλη να συμφωνούν. Η διαχείριση του μαύρου σύννεφου, στο οποίο βρισκόμαστε, έχει κατά πολύ να κάνει με τις αρμοδιότητες της Επιτροπής και θα τις ασκήσει μέχρι τέλους».
Αλλά και εντός της Επιτροπής είδαμε διαφωνίες.
«Πολύ συχνά μια καλειδοσκοπική έκφραση απόψεων μεταφράζεται ως βαθιά διαφωνία. Δεν είναι. Την ίδια ώρα που η Επιτροπή κατηγορείτο για κακοφωνία και έριδες, ήταν στην Ουάσιγκτον στη Σύνοδο Κορυφής με τις ΗΠΑ, δύο μέρες αργότερα ήταν στο Κάιρο την Τετάρτη οργάνωσε Συνάντηση Κορυφής του Global Gateway. Ο ρόλος της Επιτροπής ως κεντρικού πυλώνα της εξωτερικής δράσης της Ενωσης είναι δεδομένος και αδιαμφισβήτητος».
Πόσο ανησυχούν οι Βρυξέλλες για την επέκταση της κρίσης;
«Το μόνο δεδομένο τη στιγμή αυτή είναι ότι είμαστε κάτω από ένα μαύρο σύννεφο, του οποίου η εξέλιξη δεν είναι προδιαγεγραμμένη. Ενα μαύρο σύννεφο μπορεί όντως να δώσει βροχές, καταιγίδες, καταστροφές, μπορεί όμως αν φυσήξουν οι άνεμοι στη σωστή κατεύθυνση να εξαφανιστεί. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, και κάνουμε, είναι να ακτινογραφούμε όλες τις πιθανές επιπτώσεις, παρενέργειες, συνέπειες της κρίσης στη Γάζα σε σχέση με το πώς μας αφορούν. Στην ασφάλεια, στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, στα fake news στο Διαδίκτυο, στην ανθρωπιστική βοήθεια, στο πώς μπορούμε να συμβάλουμε στην επόμενη μέρα. Η Ευρώπη είναι μια δύναμη λογικής ενώ πολλοί από τους εμπλεκομένους είναι σε παραλογισμό. Ως Ευρώπη είμαστε πολύ καλά προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουμε οποιοδήποτε ενδεχόμενο».
Οι προσπάθειες της Ευρώπης για συγκράτηση της κρίσης αποδίδουν ή πρέπει να περιμένουμε από τις ΗΠΑ;
«Στη διάσκεψη του Καΐρου δεν διέγνωσα ότι είμαστε στα πρόθυρα γενικευμένης γεωπολιτικής σύρραξης. Οι εκπρόσωποι του αραβικού κόσμου έδειξαν δείγματα καλής θέλησης, να αποφευχθεί η κλιμάκωση, να απελευθερωθούν οι όμηροι, να ξαναρχίσει η ανθρωπιστική βοήθεια. Και εκεί η Ευρώπη ήταν παρούσα, οι Αμερικανοί όχι».
Ποιο είναι το πιο ακραίο σενάριο για την κρίση;
«Αν η κατάσταση ξεφύγει από την τρέχουσα λογική, που είναι η διαχείριση των επιπτώσεων της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ και η απάντηση του Ισραήλ. Σε αυτό το σενάριο βρισκόμαστε, και αυτό προσπαθούμε να διαχειριστούμε. Το σενάριο καταστροφής θα ήταν να επιμολύνει ή να συμπαρασύρει άλλα κράτη σε μια γεωπολιτική σύρραξη που θα ανάγεται σε ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση, η οποία είναι άδηλο το πώς θα εξελιχθεί. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να είναι το σενάριο αυτό το επικρατέστερο».
Ποιο είναι το πιο καταστροφικό σενάριο για την Ευρώπη;
«Πρώτον, να υπάρξει μια νέα ανεξέλεγκτη μεταναστευτική ροή από την Παλαιστίνη, την οποία προς το παρόν δεν βλέπουμε. Δεύτερον, οι σποραδικές τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία και στις Βρυξέλλες να πολλαπλασιαστούν. Δεν φαίνεται προς ώρας να προκύπτει».
Σε περίπτωση μεγάλης ροής παλαιστινίων προσφύγων θα υπάρξει η ίδια διαχείριση με τους Ουκρανούς;
«Είναι πρόωρη η οποιαδήποτε συζήτηση για την ενεργοποίηση του καθεστώτος προσωρινής προστασίας, το οποίο ενεργοποιήσαμε για πρώτη και μόνη φορά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Ενδέχεται η κρίση στη Γάζα να επηρεάσει αρνητικά την εξωτερική διάσταση του Μεταναστευτικού;
«Η διπλωματία του Μεταναστευτικού, την οποία χρειαζόμαστε, είναι ανεξάρτητη από τα γεγονότα στη Γάζα. Εχω μιλήσει με τις ηγεσίες όλων των χωρών προέλευσης και διέλευσης και εκτιμούν ιδιαίτερα την ευθύτητα με την οποία συζητάμε. Πρέπει να δούμε τι θα γίνει με τη συμφωνία με την Τυνησία που έχει κάποια εγγενή προβλήματα, αλλά δεν είναι νεκρή. Οι συμφωνίες με Μαρόκο και Τουρκία λειτουργούν. Με τις χώρες της Δυτικής Αφρικής χτίζουμε ένα πλαίσιο κατανόησης προς αυτή την κατεύθυνση. Η Αίγυπτος αποτελεί προτεραιότητα και εντατικοποιούμε τις συνεννοήσεις για να απεικονιστούν οι διευθετήσεις σε ένα πλαίσιο συνεργασίας. Είναι απόλυτα εφικτό».
