Το πολιτικό μήνυμα που επέλεξαν να στείλουν τελικά οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ την περασμένη Παρασκευή ήταν «ναι» στα εύκολα, δίχως να αγγίξουν τα φλέγοντα ζητήματα όπως το πλαφόν στο φυσικό αέριο που θα οδηγούσε σε αποκλιμάκωση της ενεργειακής ακρίβειας. Οι σκληρές αντιπαραθέσεις έγιναν με βάση τις «κόκκινες γραμμές» που οριοθετούν τις αμετακίνητες θέσεις τού κάθε κράτους-μέλους ξεχωριστά, ή της κάθε ομάδας χωρών. Ετσι, στο… τέλος της ημέρας, παρά τις διαπραγματεύσεις, κανείς δεν έκανε βήμα πίσω.
Ενωτική συμπόρευση καταγράφηκε κατ’ αρχάς στον εθελοντικό περιορισμό της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 10% και στην υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ρεύματος 5% κατά τις ώρες αιχμής, δεύτερον στην επιβολή ανώτατου ορίου αποζημίωσης της παραγόμενης μεγαβατώρας στα 180 ευρώ στους ηλεκτροπαραγωγούς (με εξαίρεση όσους παράγουν ρεύμα με καύσιμο φυσικό αέριο) και τρίτον στην επιβολή συνεισφοράς αλληλεγγύης στους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων.
Αντιθέτως, άτολμη αποδείχθηκε για άλλη μια φορά η ΕΕ στα «καυτά» ζητήματα που αφορούν την επιβολή πλαφόν στο αέριο (είτε στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή είτε στο ρωσικό αέριο) ή τη δημιουργία από το 2023 νέου benchmark για την τιμή του αερίου, που θα είναι πιο αντιπροσωπευτικό από εκείνο του TTF.
Τι συμφωνήθηκε για τις ώρες αιχμής
Ειδικότερα, όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος, σύμφωνα με τα όσα συμφωνήθηκαν στο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας, τα κράτη-μέλη θα προσδιορίσουν τις ώρες αιχμής, μεταξύ της 1ης Δεκεμβρίου 2022 και της 31ης Μαρτίου 2023, κατά τις οποίες θα πρέπει να περιορίσουν τη ζήτηση.
Στην Ελλάδα, το βάρος της εξοικονόμησης θα σηκώσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις της χαμηλής και μέσης τάσης καθώς και η ενεργοβόρος βιομηχανία για την οποία, έπειτα από μελέτη του ΑΔΜΗΕ, έχουν προσδιοριστεί ως ώρες αιχμής οι εξής: 9-10 το πρωί και 6-9 μ.μ. ή 6-10 μ.μ. Η πρωινή ώρα προστέθηκε διότι το βράδυ δεν λειτουργούν οι χαλυβουργίες, παρά μόνο οι τσιμεντοβιομηχανίες και οι βιομηχανίες αλουμινίου.
Για τη χαμηλή τάση (νοικοκυριά και εμπορικές επιχειρήσεις), η οποία αντιπροσωπεύει το 65% της κατανάλωσης στη χώρα μας, έχει δοθεί ως κίνητρο ένα έξτρα μπόνους στις επιδοτήσεις των τιμολογίων ρεύματος σε όσους καταναλωτές πετύχουν εξοικονόμηση ρεύματος 15%.
Επαναφορά τηλεργασίας
Επιπλέον, σε περίπτωση ολικής διακοπής των ροών ρωσικού αερίου, η κυβέρνηση εξετάζει την επαναφορά της τηλεργασίας για τις ώρες αιχμής της ενεργειακής ζήτησης ή και για ημέρες εάν χρειαστεί.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν εγκατεστημένοι έξυπνοι μετρητές που να αποτυπώνουν με ακρίβεια την κατανάλωση, σχεδιάζεται να αναλάβει ο ΔΕΔΔΗΕ την καταμέτρηση ανά υποσταθμό, ώστε να μπορέσει η μείωση της ζήτησης στη χαμηλή τάση να προσμετρηθεί στους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας. Πάντως, ήδη η κατανάλωση ρεύματος στα ελληνικά νοικοκυριά και στις μικρές επιχειρήσεις έχει περιοριστεί κατά περίπου 12% τον Ιούλιο και 18,6% τον Αύγουστο, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους περυσινούς μήνες.
Οσον αφορά τη βιομηχανία, ο ΑΔΜΗΕ προτείνει εθελοντική μείωση της κατανάλωσης τόσο για τις μονάδες της υψηλής τάσης όσο και για επιχειρήσεις που λειτουργούν στη μέση τάση, ανάλογα με το προφίλ της καθεμιάς. Μάλιστα προκρίνεται, μέσω μιας διαδικασίας μηνιαίων δημοπρασιών, να λαμβάνουν αποζημίωση, στην οποία σχεδιάζεται να επιβληθεί πλαφόν ώστε να μην ξεφύγουν οι τιμές. Δηλαδή η κάθε μονάδα θα δηλώνει πόσο προτίθεται να περικόψει την κατανάλωση ρεύματος και ποιες ώρες, και θα προκρίνονται εκείνες που θα ζητούν μικρότερη αποζημίωση. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύσουν έως τις 31 Μαρτίου 2023.
Πλαφόν στα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών
Συμφωνία επετεύχθη και στον καθορισμό ανώτατου ορίου 180 ευρώ/MWh στα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών (από ΑΠΕ, πυρηνικά, υδροηλεκτρικά και λιγνίτη), πλην εκείνων που παράγουν ρεύμα με χρήση φυσικού αερίου. Οι εμπειρογνώμονες της ΕΕ έθεσαν το πλαφόν στο συγκεκριμένο επίπεδο υπολογίζοντας ότι θα διατηρηθεί η κερδοφορία των εταιρειών και δεν θα εμποδιστούν οι επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Μάλιστα, κράτη-μέλη συμφώνησαν να διατηρηθεί μια ευελιξία, π.χ. ως προς τη δυνατότητα καθορισμού υψηλότερου πλαφόν ή τη διαφοροποίηση του ορίου μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής. Ετσι, στην Ελλάδα ο υφιστάμενος μηχανισμός, ο οποίος από τις 7 Ιουλίου έχει αποφέρει έσοδα περίπου 2,6 δισ. ευρώ, όπως αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δεν αναμένεται να διαφοροποιηθεί. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο για τα έσοδα της αγοράς θα ισχύσει έως τις 30 Ιουνίου 2023.
Νέα πρόταση για το φυσικό αέριο
Οσον αφορά στην επιβολή γενικού πλαφόν στο φυσικό αέριο, σχέδιο που τελικά δεν πέρασε, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Βέλγιο και Πολωνία συμφώνησαν να καταθέσουν την επόμενη εβδομάδα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια τεχνική πρόταση για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει το πλαφόν.
