Τη διπλωματική οδό της συνέχισης του διαλόγου και της παραπομπής του θέματος σε Επιτροπή που θα συζητήσει όλα τα ανοιχτά θέματα μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας προέκρινε ως την πιο συμφέρουσα πολιτικά ο Αλέξης Τσίπρας. Στο Μέγαρο Μαξίμου από την αρχή της περασμένης εβδομάδας είχαν σχεδόν αποφασίσει να κάνουν βήματα πίσω και να μην επιμείνουν στην ανοιχτή σύγκρουση με την Εκκλησία, μετά τις αντιδράσεις που συνάντησε στη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος.
Στο πρωθυπουργικό επιτελείο δεν ανέμεναν ότι θα υπήρχε τόσο ισχυρό μέτωπο ενάντια στον Αρχιεπίσκοπο, καθώς τα μηνύματα που είχαν λάβει ήταν διαφορετικά και γι’ αυτό και εμφανίστηκε εξαρχής η κυβέρνηση, ως επισπεύδουσα τη διαδικασία νομοθέτησης με κεντρικό σημείο αιχμής τη διακοπή της μισθοδοσίας των κληρικών από το κράτος. Βέβαια, το μεγάλο λάθος, όπως υποστηρίζουν κατ’ ιδίαν και μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, έγινε από την κυβέρνηση, όταν άνοιξε το θέμα της μισθοδοσίας, χωρίς να έχει γίνει η απαραίτητη προεργασία, για να μην υπάρξουν αντιδράσεις από τον κατώτατο κλήρο. Οπως λένε κεντρικοί υπουργοί, το θέμα της μισθοδοσίας κάλυψε πλήρως το πολύ σοβαρό ζήτημα της συμφωνίας -στην οποία δεν αντιδρά κανένας ιεράρχης – για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Μισθοδοσία και διορισμοί
Το άλλο σοβαρό ζήτημα για το Μέγαρο Μαξίμου είναι ότι η μεγάλη καθυστέρηση που θα υπάρξει στο ζήτημα της μεταφοράς της μισθοδοσίας των κληρικών επιφέρει και αλλαγή των πλάνων για τις 10.000 προσλήψεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Για το συγκεκριμένο ζήτημα, στο εσωτερικό της κυβέρνησης καταγράφηκαν ενστάσεις από υπουργούς ότι υπήρξε βιασύνη ως προς την εξαγγελία των 10.000 διορισμών και δόθηκε προεκλογικό φόντο με τα γνωστά αποτελέσματα.
Παράλληλα, δεν είχαν υπολογίσει και τη σφοδρή αντίδραση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο δεν είχε ενημερωθεί για το…προσύμφωνο Εκκλησίας και Πολιτείας. Για να ηρεμήσουν τα πνεύματα, χρειάστηκε να μεταβεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, ο οποίος προχθές συνάντησε τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο.
Η κυβέρνηση επισήμως μεταδίδει ότι θα υπάρξει χρόνος για διάλογο, ώστε να αποσαφηνιστούν διάφορα σημεία της συμφωνίας αλλά και να δοθούν οι απαραίτητες νομικές εγγυήσεις για τη μισθοδοσία και το εργασιακό καθεστώς των ιερέων.
Πάντως σε κάθε περίπτωση ακυρώθηκε το σχέδιο για επιτάχυνση των διαδικασιών νομοθέτησης, καθώς, όπως αποφασίστηκε σε σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Αλ. Τσίπρα, δεν πρέπει να υπάρξει ένα ακόμα μεγάλο ανοιχτό μέτωπο, αυτή τη φορά με την Εκκλησία.
Προς αυτή την κατεύθυνση τάχθηκαν εξαρχής στελέχη όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης, ο οποίος «τρέχει» και το θέμα με την καταγραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας από την περίοδο που ήταν αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς και ο υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου, ενώ και ο υπουργός Παιδείας ήταν σε μια μετριοπαθή κατεύθυνση.
Εξάλλου είναι ήδη ανοιχτό το άλλο μεγάλο θέμα, αυτό της συμφωνίας των Πρεσπών, το οποίο έχει επηρεάσει αρκετά το πολιτικό περιβάλλον και έχει δημιουργήσει αρνητικούς συσχετισμούς, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ είναι και ένα ζήτημα που συνδέεται και με τμήμα της Ιεραρχίας που αντιδρά και στο προσύμφωνο Εκκλησίας και Πολιτείας.
Ο Αρχιεπίσκοπος
Ο Πρωθυπουργός φέρεται, σύμφωνα με πληροφορίες, που όμως δεν επιβεβαιώνονται επισήμως, να επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και να συζήτησαν τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν μετά τη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου. Και οι δύο προέκριναν ότι δεν συντρέχουν λόγοι να υπάρξει βιασύνη και να δοθεί χρόνος για διάλογο. Σε αυτό το κλίμα, ο Μακαριότατος εμφανίστηκε δύο φορές δημόσια να λέει ότι αυτός θα πει τον τελευταίο λόγο, ενώ προχθές, συναντώντας την υφυπουργό Προστασίας του Πολίτη Κατερίνα Παπακώστα, σημείωσε με νόημα: «Δεν θα γίνει τίποτε αν δεν συναινέσουν οι εφημέριοι, δεν θέλουμε με τίποτα να χάσουν τα δικαιώματά τους. Δεν θα γίνει τίποτε εάν δεν το δεχθούν η Σύνοδος, η Ιεραρχία και η Πολιτεία».
Από την κυβέρνηση επιμένουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση αλλά μια κατ’ αρχήν ιστορική συμφωνία που οριοθετεί τους διακριτούς ρόλους (μιλάνε για εξορθολογισμό) Κράτους και Εκκλησίας, και όπως λένε κυβερνητικά στελέχη «είναι θετικό ότι ο διάλογος συνεχίζεται». Παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι το σχέδιο νόμου που θα τεθεί προς συζήτηση στην Επιτροπή που συγκρότησε η Εκκλησία θα επιδιωχθεί να συγκεντρώσει τη μέγιστη δυνατή συμφωνία και όλα θα γίνουν με αμοιβαίο σεβασμό και πνεύμα συνεργασίας .
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν από την κυβερνητική πλευρά στην αρνητική στάση συγκεκριμένων ιεραρχών που πρωτοστάτησαν στο προσύμφωνο και υποστηρίζουν ότι αυτό το αρνητικό κλίμα τροφοδοτήθηκε από την αντιπολίτευση, και ειδικά από τη ΝΔ. Η οποία αν και αρχικά, όπως τονίζουν, χαιρέτισε τη συμφωνία, μετά άλλαξε στάση και επιτέθηκε στην κυβέρνηση με αφορμή το μισθολογικό των ιερέων, επενδύοντας στο αντικυβερνητικό κλίμα που είχε διαμορφωθεί.
«Εξαντλητικός διάλογος» είναι η εντολή του Πρωθυπουργού
Οσο και να μην το παραδέχονται στο Μέγαρο Μαξίμου, επελέγη η στρατηγική της αναδίπλωσης και η εντολή του Πρωθυπουργού είναι να αποφευχθούν η μετωπική σύγκρουση και οι σκληρές τοποθετήσεις από κυβερνητικά στελέχη. Εξάλλου, ο ίδιος έχει μπροστά του το επόμενο δεκαπενθήμερο και μια επίσκεψη, κατά πάσα πιθανότητα, στο Αγιον Ορος, καθώς εδώ και καιρό υπάρχει καλή επικοινωνία του Μεγάρου Μαξίμου με την Ιερά Επιστασία, με καθοριστικούς παράγοντες τον υφυπουργό Εξωτερικών Μάρκο Μπόλαρη και τον νέο πολιτικό διοικητή του Αγίου Ορους Κώστα Δήμτσα.
Η εντολή του Πρωθυπουργού είναι: εξαντλητικός διάλογος. Ετσι θα γίνει προσπάθεια ενημέρωσης της Ιεραρχίας καθώς και – μέσω επαφών βουλευτών με μητροπολίτες και τον απλό κλήρο – να υπάρξει αποσαφήνιση διαφόρων σημείων, ενώ ο Κ. Γαβρόγλου θα έχει επαφές με μητροπολίτες, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Κρήτης.
Το επιχείρημα που θα προβληθεί είναι ότι η κυβέρνηση σε καμία περίπτωση δεν έκανε λόγο για «απολύσεις» ιερέων, αλλά για αλλαγή του καθεστώτος στη μισθοδοσία τους, ενώ διευκρινίζεται πως τα ασφαλιστικά κεκτημένα αλλά και τα εργασιακά δικαιώματα των κληρικών είναι πλήρως κατοχυρωμένα. Δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο να υπάρξει «συνταγματική δικλίδα ασφαλείας» για τη μισθοδοσία των ιερέων με στόχο την αποτροπή των αντιδράσεων.
Ιδιαίτερο ρόλο στην αλλαγή στάσης του Πρωθυπουργού να μην προχωρήσει η κυβέρνηση σε μονομερή κατάθεση του νομοσχεδίου, όπως είχε προαναγγελθεί, διαδραμάτισε και ο Πάνος Καμμένος, που συντάχθηκε με τις απόψεις των κληρικών και υποστήριξε ότι δεν πρέπει να υπάρξει μετωπική σύγκρουση.
Ο διάλογος θα συνεχιστεί όσο χρειαστεί και δεν αποκλείεται να μην ολοκληρωθεί μέχρι τις εκλογές, αν και από το Μαξίμου μεταδίδεται το αντίθετο. Το ζήτημα είναι πολύ λεπτό για τον Αλ. Τσίπρα, που ουσιαστικά προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της απόφασής του να υπερασπιστεί το προσύμφωνο Κράτους – Εκκλησίας και της αριστερής πλευράς του ΣΥΡΙΖΑ (ομάδα «53» κ.ά.) που θεωρούν τη συμφωνία ως «υποχωρητική» έναντι της Εκκλησίας.
