Αποσυνάγωγοι

Οι μικρές κοινότητες ανθρώπων – από τα πρώτα βήματα – είναι πολύ αυστηρές με τον εαυτό τους. Και ακόμη πιο αυστηρές με τα μέλη τους. Τόσο που κάθε μέλος θεωρείται εν δυνάμει απειλή για τη συνοχή και την αντοχή τους σε περίπτωση κινδύνου. Η κοινότητα διεκδικεί το απόλυτο πρωτείο πάνω στην ατομική ύπαρξη και φροντίζει αυτό να το διδάσκει με συμβολικούς και πρακτικούς τρόπους.

Για τη διαφύλαξη της υπόστασής της η κοινότητα επινοεί ποικίλες μεθόδους αυτοπροστασίας. Το κύριο μέσο είναι η απειλή θανάτωσης. Και η θανάτωση. Η απειλή της φυσικής εξόντωσης συνοδεύει την κοινότητα στη διαδρομή και λειτουργεί ως δύναμη αποτροπής απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο ή πράξη απόκλισης από τους κανόνες, που η κοινότητα πιστεύει ότι αποτελούν το θεμέλιό της. Από τα πρώτα βήματα, λοιπόν, η κοινότητα, όταν θεωρεί ότι απειλείται η στερεοτυπική συγκρότησή της από συμπεριφορές που εκφεύγουν από τα ιερά πρότυπα, θανατώνει. Λιθοβολεί, εξορίζει, αποβάλλει. Οι λέξεις ήδη, ως συστατικό στοιχείο, αποτελούν διαρκή απειλή. Για αυτόν ή αυτή που σκέφτεται την μη αποδοχή των κανόνων, ο εσωτερικευμένος φόβος θανάτου συγκρατεί την πράξη και προστατεύει την κοινότητα από τους εσωτερικούς εχθρούς της.Η αρχέγονη αυτή εναπόθεση παρεμπόδισε την κοινωνική αμφισβήτηση και καθυστέρησε, χωρίς εντελώς να την αποτρέψει, την εξέλιξη των αντιλήψεων και των σχέσεων στη μακρά ανθρώπινη διαδρομή. Αν στις «πρωτόγονες» κοινότητες αυτές οι συμπεριφορές έβρισκαν μια δικαιολογία πραγματιστική, στις πολιτικές κοινότητες της νεότερης εποχής η δικαιολογία είναι ιδεολογική. Ιδιαίτερα αυτό ισχύει στις μικρές και ιδεολογικά περίκλειστες ομάδες δράσης όταν ζουν υπό καθεστώς απειλής ή διωγμού ή φαντάζονται ότι ζουν σε παρόμοιο καθεστώς. Οχι μόνο η επιβίωση της ομάδας παίρνει την πρώτη θέση, αλλά και η ιδεολογική καθαρότητα ως θεμέλιο αναγορεύεται σε θέσφατο. Η συμμετοχή στην ομάδα-σέχτα προϋποθέτει την ολοκληρωτική αφομοίωση, τόσο που μόνο ως μηχανική συνείδηση νοείται η ύπαρξη εκάστου, οφείλουσα συμμόρφωση και υποταγή.