Έπειτα από 35 χρόνια συνεχούς ευημερίας και 15 χρόνια αλλεπάλληλων κρίσεων, τι μαθήματα έχουν πάρει οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, τι πιστεύουν για τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους, τι προσδοκούν από το νέο έτος; Η μεγάλη έρευνα της Metron Analysis για «Το Βήμα της Κυριακής» αναδεικνύει μια εικόνα γλυκόπικρη, με μειωμένες ελπίδες για το παρόν και μεγάλες προσδοκίες για το μέλλον.

Μέσα από τις αντιφάσεις της, η ελληνική κοινωνία μοιάζει να επωάζει το επόμενο βήμα της, το οποίο ορίζεται από συγκεκριμένες σταθερές: ελευθερία, ασφάλεια, μείωση ανισοτήτων, ποιότητα ζωής, αντιμετώπιση των διακρίσεων, αποδοχή της διαφορετικότητας, τόλμη στα μέτρα για την κλιματική αλλαγή, άμεση απόδοση ιθαγένειας σε παιδιά μεταναστών, αλλά και εναρμόνιση του κράτους με τις θρησκευτικές αξίες.

Το «αξιακό δέντρο» μας

Το 66% δηλώνει ότι έχει θρήσκευμα, αλλά μόνο το 15% εκκλησιάζεται τακτικά. Με τη θεσμική κατοχύρωση της ευθανασίας, ένα πραγματικά ευαίσθητο θέμα, συμφωνεί το 63% συνολικά και το 54% όσων δηλώνουν θρησκευόμενοι. Το «αξιακό δέντρο» μας έχει τις ρίζες του στις παραδόσεις μας (εκπαίδευση, περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε, εθνική ταυτότητα, θρησκευτικές πεποιθήσεις), στα κλαδιά του όμως αναπτύσσονται καινούργια βλαστάρια, «μπολιασμένα» από ρεύματα (woke ατζέντα) και γεγονότα (γεωπολιτική αστάθεια), που μεταβολίζουν μεταφυσικές ανησυχίες και ατομικές προσδοκίες, σε κάτι που αρχίζει να μορφοποιείται σε μια νέα αυτοπεποίθηση. Παραμένει αξιοσημείωτο πως, παρότι δεν αισθανόμαστε πως ομαλοποιήθηκε η ζωή μας και ενώ έχουν αυξηθεί οι απειλές γύρω μας, προκρίνουμε ακόμη την ελευθερία ως υπέρτερη αξία από την ασφάλεια.

Το κουκούλι δεν έχει ανοίξει

Ακόμη το κουκούλι δεν έχει ανοίξει. Μόνο ένας στους τέσσερις πιστεύει ότι η ζωή του θα βελτιωθεί τον επόμενο χρόνο και σχεδόν οι μισοί έχουν στόχο τη βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης. Ακολουθεί η μεγαλύτερη αφοσίωση στον στενό συντροφικό και οικογενειακό κύκλο, παράμετροι διαχρονικά καθοριστικές. Οι Ελληνες και οι Ελληνίδες βλέπουν σταθερά και έξω από τον στενό ατομικό ορίζοντα. Θέλουν μια κοινωνία δίκαιη, οικονομικά και γεωπολιτικά ισχυρότερη, ασφαλή απέναντι σε εξωτερικούς κινδύνους και πιο ελκυστική για όσους ζουν εδώ, με ασφαλή σύνορα, ουδέτερη στις διεθνείς συγκρούσεις. Είναι απαισιόδοξοι για την πορεία της Ευρώπης και έχουν μοιρασμένες απόψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Αλληλοσυμπλήρωση, όχι αντιπαράθεση ή διχασμός

Οι διαφορετικές αποχρώσεις στην προσέγγιση των νέων και των πιο μεγάλων ηλικιακών ομάδων, των γυναικών και των ανδρών, των πολιτικά δεξιόστροφων και αριστερόστροφων, συνθέτουν το υφάδι μιας κοινωνίας που περισσότερο αλληλοσυμπληρώνεται παρά αναλώνεται σε τοξικές αντιπαραθέσεις και διχασμούς. Μιας κοινωνίας που αγωνίζεται να βγει από το κουκούλι της και να απελευθερώσει τις δημιουργικές δυνάμεις της.