Ελληνοτουρκικά: Το «υπερόπλο» Μητσοτάκη στη συνάντηση με τον Ερντογάν

Με διάθεση επαναπροσέγγισης, αλλά δίχως ουσιαστικά νέα δεδομένα στις διμερείς σχέσεις η συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ .

Σε ένα πολύ διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον και υπό νέους όρους και συνθήκες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν ετοιμάζονται για τη νέα μεταξύ τους συνάντηση, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 11-12 Ιουλίου.

Εχοντας αφήσει πίσω τους τις εκλογικές εκκρεμότητες, από τις οποίες και οι δύο βγήκαν νικητές, ο έλληνας πρωθυπουργός και ο τούρκος πρόεδρος αναμένεται να συνομιλήσουν δίχως ουσιαστικά νέα δεδομένα στις διμερείς σχέσεις, αλλά πάντως με διάθεση επαναπροσέγγισης.

Ο έλληνας πρωθυπουργός και ο τούρκος πρόεδρος αναμένεται να συνομιλήσουν δίχως ουσιαστικά νέα δεδομένα στις διμερείς σχέσεις, αλλά πάντως με διάθεση επαναπροσέγγισης

Στο φόντο της συνάντησης δεσπόζουν τέσσερις καθοριστικές παράμετροι:

Η διάθεση που επιδεικνύεται από την Τουρκία για εξομάλυνση των διπλωματικών της σχέσεων με τους σημαντικούς παράγοντες στο γεωπολιτικό παιχνίδι της ΝΑ Μεσογείου και με πλέον χαρακτηριστικό και πρόσφατο παράδειγμα την Αίγυπτο.
Η διακηρυγμένη θέση και εμφατική παρότρυνση των ΗΠΑ για αποκλιμάκωση κάθε είδους έντασης στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και Μεσογείου.
Η αντίδραση της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και,
Οι πολύ διαφορετικές οικονομικές συνθήκες στις δύο ακτές του Αιγαίου, με τον συσχετισμό να ευνοεί ιδιαίτερα την Ελλάδα.

Για την ελληνική κυβέρνηση δεν τίθεται ζήτημα μετακίνησης από τις πάγιες εθνικές θέσεις

Το «νέο δόγμα»

Για την ελληνική κυβέρνηση δεν τίθεται ζήτημα μετακίνησης από τις πάγιες εθνικές θέσεις και πάντως δεν εξετάζονται ενδεχόμενα εκκίνησης ενός διευρυμένου διαλόγου επ’ αυτών. Μοναδικές διαφορές που αναγνωρίζονται είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Μένει πάντως να φανεί αν και με ποιον τρόπο ο Πρωθυπουργός θα θέσει το ζήτημα της τουρκικής παρέμβασης στα εσωτερικά της χώρας, μέσω του προξενείου της Κομοτηνής.

Στον βαθμό που κάτι τέτοιο μπορεί να χαρακτηριστεί νέο στοιχείο, το δόγμα της εξωτερικής πολιτικής ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις περιγράφηκε από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην πρόσφατη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής». Είχε δηλώσει σχετικώς: «Ακόμη και αν δεν πετύχουμε, πάντως, να επιλύσουμε αυτή τη μείζονα και διαχρονική διαφορά μας (της οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας), δεν σημαίνει ότι είμαστε καταδικασμένοι να βρισκόμαστε διαρκώς «στο κόκκινο» με την Τουρκία και ανοιχτοί στο ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου. Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, μειώνοντας σταδιακά την ένταση».

Καθοριστική παράμετρος θεωρείται η τοποθέτηση του Μεχμέτ Σιμσέκ στη θέση του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος διατηρεί φιλικές σχέσεις με τον οικονομικό σύμβουλοτου Πρωθυπουργού, Αλέξη Πατέλη

Η γνωριμία Πατέλη – Σιμσέκ

Εν όψει της συνάντησης και δίχως να γίνονται επίσημες διακηρύξεις προς καλλιέργεια προσδοκιών, οικονομικοί παράγοντες σημειώνουν ότι δεδομένων των πολύ διαφορετικών συνθηκών στις δύο χώρες, οι ουσιαστικές προοπτικές για τη δημιουργία γεφυρών διαλόγου ανοίγονται στο πεδίο της οικονομικής συνεργασίας. Καθοριστική παράμετρος ως προς αυτά θεωρείται και η τοποθέτηση του Μεχμέτ Σιμσέκ στη θέση του υπουργού Οικονομικών. Είναι ένας από τους υπέρμαχους της επιστροφής στον οικονομικό ορθολογισμό και κρίσιμη λεπτομέρεια είναι ότι διατηρεί φιλικές σχέσεις με τον οικονομικό σύμβουλο του Πρωθυπουργού, Αλέξη Πατέλη, με τον οποίο έχει συνεργαστεί στο παρελθόν, όταν και οι δύο ήταν στελέχη της Merrill Lynch.

Εν όψει της προοπτικής επανέναρξης των διερευνητικών επαφών και της εξεύρεσης δυνατοτήτων για τη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, έχουν ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, προσδιοριστεί επτά πεδία πιθανής οικονομικής και επιχειρηματικής συνεργασίας, έστω σταδιακής και πάντως μέσω της ενεργοποίησης της Μεικτής Οικονομικής Επιτροπής, η οποία από τη στιγμή κατά την οποία δημιουργήθηκε, συνεδρίασε μόλις δύο φορές: το 2010 και το 2022.

Πεδία συνεργασίας

Στα πεδία πιθανής διμερούς συνεργασίας συγκαταλέγονται:

1.

Το διμερές εμπόριο. Πέρυσι οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία έφτασαν τα 2,2 δισ. δολάρια και ήταν αυξημένες κατά 8% από το 2021. Αξιοσημείωτο στοιχείο είναι την ίδια στιγμή ότι οι τουρκικές εξαγωγές στην Ελλάδα έφτασαν στα 3,3 δισ. δολάρια, με αύξηση 32% από το 2021. Γίνεται αντιληπτό ότι το εμπορικό ισοζύγιο είναι αρνητικό για την Ελλάδα και αυξημένο κατά 51% σε σχέση με το 2021. Ομως πρόκειται προφανώς για στοιχείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εύθραυστη τουρκική οικονομία.

2.

Τα κοινά επενδυτικά σχέδια σε Ελλάδα και Τουρκία. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, οι επενδύσεις στην Τουρκία έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί έπειτα από την αποχώρηση της Εθνικής Τράπεζας και δραστηριοποιούνται πλέον πολλές μεν, μικρές δε ελληνικές εμπορικές και τουριστικές επιχειρήσεις.

3.

Η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας υπό το πρίσμα της ενεργειακής επάρκειας στις δύο χώρες. Εχει προοπτικές υλοποίησης, μέσω παλαιότερων συμφωνιών για την ανάπτυξη δικτύων και αγωγών αερίου, πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Καθοριστική παράμετρος σε αυτό το πεδίο είναι ότι η Τουρκία αναμένεται να αναπτύξει σταθμούς παραγωγής πυρηνικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια οι οποίοι θα της προσφέρουν επάρκεια, αλλά και ανάγκες για εξαγωγές.

4.

Η συνεργασία στην ανάπτυξη της «πράσινης οικονομίας», ένα πεδίο στο οποίο ελληνικές επιχειρήσεις κατέχουν ήδη υψηλή τεχνογνωσία.

5.

Η διμερής συνεργασία για την ανάπτυξη των μεταφορών σε οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, θαλάσσιες και αεροπορικές διασυνδέσεις.

6.

Ο τομέας της Ερευνας και Τεχνολογίας.

7.

Ο τουρισμός. Θεωρείται ένα από τα κατ’ εξοχήν πεδία στα οποία μπορούν να αναπτυχθούν δυνάμεις για την καλλιέργεια διμερών σχέσεων εμπιστοσύνης. Υπό αυτό το πρίσμα επιχειρηματικοί παράγοντες επιμένουν ότι το Αιγαίο είναι μία περιοχή στην οποία περισσότερες πιθανότητες έχει να αναπτυχθεί μία «γαλάζια οικονομία», παρά μία «Γαλάζια Πατρίδα», με νυχτερινές εφορμήσεις για τις οποίες μέχρι και πρόσφατα μιλούσε ο Ερντογάν.