Το 2023 φεύγει σε λίγες ημέρες αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη περίοδο συνεχών κρίσεων, σοβαρών ατυχημάτων και φυσικών καταστροφών που έθεσαν σε αμφισβήτηση τη δυνατότητα του κράτους να ανταποκρίνεται στις σημερινές, πρωτόγνωρες εν πολλοίς, δυσκολίες.
Ανακατατάξεις
Κατά τη διάρκεια αυτής της μεγάλης, υπερδεκαετούς περιόδου γνωρίσαμε μια μεγάλη οικονομική και διαχειριστική κρίση που οδήγησε τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, μια πρωτοφανή πανδημική κρίση, πρωτοφανή και ακραία κλιματικά φαινόμενα, γεωπολιτικές εντάσεις και πολεμικές συγκρούσεις που είναι ακόμη ενεργές στην ευρύτερη γειτονιά μας, και βέβαια όλα αυτά συγκλόνισαν τόσο τη διεθνή πολιτική σκηνή όσο και την εσωτερική πολιτική κατάσταση της χώρας. Ο δικομματισμός που κυριάρχησε στη χώρα μας για μια μακρά περίοδο της Μεταπολίτευσης αμφισβητήθηκε έμπρακτα όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση. Το πολιτικό σύστημα δέχθηκε έντονη επίθεση και έζησε ημέρες απαξίωσης, και σταδιακά οδηγήθηκε σε μια νέα μορφή που σχηματικά ονομάζουμε πολιτικό σύστημα «κυρίαρχου κόμματος». Πράγματι, από το 2019 και μέχρι σήμερα η Νέα Δημοκρατία και ο κ. Μητσοτάκης κυβερνούν έχοντας πετύχει μια πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα πολιτική κυριαρχία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο ηττήθηκε στις εκλογές του 2019 αλλά παρότι βρισκόταν στην αντιπολίτευση δεν κατάφερε να ανακόψει την πτωτική του πορεία και σήμερα βρίσκεται να χάνει δημοσκοπικά και τη δεύτερη θέση από το ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ, το οποίο παρουσιάζει σταθερή αλλά αργόσυρτη ανοδική πορεία, τέτοια που έως τώρα δεν μπορεί να θεωρηθεί απειλητική για τη ΝΔ, τουλάχιστον για το ορατό μέλλον. Εξάλλου, από τους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ προέρχεται άλλο ένα νεότευκτο σχήμα, η Νέα Αριστερά, η οποία στην εκτίμηση ψήφου κινείται στην πρώτη της καταγραφή στο 2,4%.
Σημειώνουμε εδώ ότι οι απλουστεύσεις που θέλουν να ερμηνεύουν την επιρροή των κομμάτων με μια απλή αναγωγή των κοινωνικών προβλημάτων στην πολιτική δείχνουν αδύναμες να ερμηνεύσουν τα πολιτικά πράγματα της χώρας μας. Η πίεση της ακρίβειας στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, η έξαρση της εγκληματικότητας, η δύσκολη κατάσταση στην Υγεία και τόσα άλλα προβλήματα είναι εδώ, απασχολούν τους πολίτες, ωστόσο οι αδυναμίες της κυβερνητικής πολιτικής δεν μεταφράζονται αυτόματα σε πολιτική υποστήριξη των αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Σε συνθήκες σαν τις σημερινές, το κόμμα που κυριαρχεί δεν διατηρεί την κυριαρχία του μόνο από την αξιολόγηση των επιμέρους πολιτικών του αλλά και από την αίσθηση σταθερότητας που προσφέρει στο πολιτικό σύστημα συνολικά.
Μπροστά μας τώρα, με την έλευση του νέου έτους, έχουμε μια σειρά από στοιχήματα που θα κρίνουν τις πολιτικές εξελίξεις.
Κατά τη γνώμη μας, το πρώτο από όλα είναι αν αυτή η ολιγόμηνη περίοδος σχετικής ομαλότητας που διανύουμε στη χώρα (σε συνδυασμό και με τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων) θα διατηρηθεί, συμβάλλοντας έτσι στην ανάκαμψη της αισιοδοξίας για το άμεσο μέλλον της χώρας.
Οι ευρωεκλογές
Δεύτερο μεγάλο στοίχημα για την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και τους κομματικούς σχηματισμούς είναι οι ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο. Θα έχουν κάτι νέο να εισφέρουν για την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή όχι; Και ποια θα είναι η πολιτική συζήτηση που θα ανοίξει προεκλογικά; Θα υπάρξουν νέες πολιτικές προτάσεις που θα κινητοποιήσουν ευρύτερα ακροατήρια ή θα συνεχιστεί η πορεία απαξίωσης της εκλογικής συμμετοχής; Θα υπάρξει ύφεση και εκτόνωση στα πολεμικά μέτωπα ή θα οδηγηθούν τα πράγματα σε μοιραίες εξελίξεις κλιμάκωσης; Και, τέλος, θα είναι το 2024 ένα έτος που θα προωθήσει πολιτικές για περισσότερη ασφάλεια και κοινωνική συνοχή ή, αντίθετα, θα επικρατήσουν οι λογικές των διακρίσεων, του απομονωτισμού και της περαιτέρω επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ας ευχηθούμε ότι θα επικρατήσουν τα θετικά σενάρια και ότι όλοι όσοι μάς υπόσχονται εδώ και χρόνια «επιστροφή στην κανονικότητα» θα δικαιωθούν, έστω και εν μέρει.
Ο κ. Στράτος Φαναράς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Metron Analysis.
