Η έκτακτη σύνοδος της ΕΕ την περασμένη Πέμπτη είχε συγκληθεί για έναν κυρίως σκοπό: την έγκριση της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Ωστόσο, τις συνομιλίες, που είχαν ευτυχή κατάληξη για το Κίεβο, σκίασαν οι διαμαρτυρίες αγροτών από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι έφτασαν με τρακτέρ στις Βρυξέλλες.
Η αύξηση του κόστους της αγροτικής παραγωγής και η αυστηρή κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία είναι οι βασικές αιτίες της οργής τους. Δεδομένης της διόγκωσης των κινητοποιήσεων σε όλη την Ευρώπη, με μπλόκα και κλείσιμο αυτοκινητοδρόμων, οι «27» δεν μπορούν να αγνοήσουν το ζήτημα, εν όψει και των ευρωεκλογών του Ιουνίου. «Οι άνθρωποι της υπαίθρου είμαστε οργισμένοι γιατί μας αντιμετωπίζουν σαν ηλίθιους. Δουλεύουμε σαν σκυλιά» δήλωσε ο Βιρζίλ, αγρότης από τη Λυών, στις τηλεοπτικές κάμερες.
Σκέτη καταστροφή η νομοθεσία
Για τον Ραλφ Χούμπερ, αγρότη από τη Βαυαρία, «η κοινοτική νομοθεσία σε συνδυασμό με την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης για τη σταδιακή κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων στο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης είναι σκέτη καταστροφή».
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε ότι οι επίτροποι επεξεργάζονται μέτρα για την ανακούφιση των αγροτών, τα οποία θα παρουσιαστούν σε σύνοδο της ΕΕ για το Αγροτικό στις 26 Φεβρουαρίου. Ωστόσο την περασμένη Τετάρτη οι αγρότες κατήγαγαν μια πρώτη νίκη, όταν η ΕΕ ανακοίνωσε ότι θα αναβάλει, μέχρι το 2025, την εφαρμογή κανόνων για υποχρεωτική αγρανάπαυση του 4% της καλλιεργήσιμης γης, με στόχο την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και τη βελτίωση της υγείας του εδάφους.
Το κοινό αίτημα των ευρωπαίων αγροτών
Πέραν του αυξημένου κόστους παραγωγής, που είναι κοινό αίτημα των ευρωπαίων αγροτών, διατυπώνονται επιμέρους αιτήματα στις χώρες της ΕΕ. Στη Γαλλία, οι αγρότες διαμαρτύρονται για τα χαμηλά εισοδήματα, για τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα και για το ότι η γαλλική κυβέρνηση ενισχύει, επί το αυστηρότερο, την ήδη αυστηρή κοινοτική περιβαλλοντική νομοθεσία. Εχουν πάντως την κοινωνία με το μέρος τους: δημοσκόπηση του ινστιτούτου Elabe κατέγραψε ότι το 87% των Γάλλων τούς υποστηρίζει.
Με αυτά τα δεδομένα, τόσο ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν όσο και νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας, Γκαμπριέλ Ατάλ, δεσμεύτηκαν ότι θα στηρίξουν τα γαλλικά αγροτικά προϊόντα, θα εφαρμόσουν αυστηρότερους ελέγχους για την προστασία τους από τον αθέμιτο ανταγωνισμό των χωρών του Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη) και θα προχωρήσουν σε φορολογικές ελαφρύνσεις στο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης.
Οι γερμανοί αγρότες εξανίστανται τόσο για την απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει σταδιακά τις φορολογικές ελαφρύνσεις στο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης όσο και για μέτρα της ΕΕ, όπως τον περιορισμό της χρήσης λιπασμάτων στο 20%. Στο Βέλγιο, οι αγρότες άρχισαν από προχθές να ανοίγουν τους δρόμους για να δώσουν μια ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις, αλλά αν αυτές αποτύχουν, τα μπλόκα θα επανέλθουν. Στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως στην Πολωνία, στη Ρουμανία και στην Ουγγαρία, η δυσαρέσκεια των αγροτών συνδέεται με τον αθέμιτο ανταγωνισμό, μετά την απόφαση της ΕΕ να άρει τους περιορισμούς στην εισαγωγή ουκρανικών σιτηρών. Αντιθέτως, στις μεσογειακές χώρες, όπως στην Ισπανία, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία, οι αγρότες δεν επηρεάζονται από τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά από την κλιματική αλλαγή, τη λειψυδρία και τους συνακόλουθους περιορισμούς στη χρήση νερού.
Η πονηρή στάση της Ακροδεξιάς
Εν όψει των ευρωεκλογών, τη δυσαρέσκεια των αγροτών επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, η οποία ισχυρίζεται ότι για τα προβλήματά τους φταίνε οι ξένοι, οι μετανάστες και οι Βρυξέλλες. Στη Γαλλία, o Ζορντάν Μπαρντελά, πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού, του κόμματος της Μαρίν Λεπέν που έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις, κατηγορεί τον Μακρόν ότι «σκοτώνει τη γαλλική γεωργία και κτηνοτροφία». Στην Ολλανδία, οι διαμαρτυρίες των αγροτών κατά της νομοθεσίας για τον περιορισμό των εκπομπών αζώτου στην κτηνοτροφική παραγωγή συνέβαλαν στη νίκη του ακροδεξιού Χερτ Βίλντερς στις εκλογές του Νοεμβρίου. Στη Γερμανία, το ακροδεξιό AfD έρχεται δεύτερο στις δημοσκοπήσεις για τις ομοσπονδιακές εκλογές.
Η νίκη της Ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές του Ιουνίου θα έρθει άραγε «πάνω σε τρακτέρ», όπως έγραψε το Politico; Το βέβαιο είναι ότι παρήλθαν οι εποχές που η Αριστερά και η Ακροαριστερά μονοπωλούσαν τις διεκδικήσεις των αγροτών.
