Αφέλεια

Σε μια πρόσφατη παρέμβασή του (στις 9 Φεβρουαρίου) στο γνωστό βρετανικό περιοδικό «The Economist», ο σουπερστάρ ισραηλινός ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι επεδίωξε να διακρίνει μεταξύ δύο σχολών σχετικά με τη φύση της Ιστορίας και τη φύση της ανθρωπότητας. Η πρώτη από αυτές υποστηρίζει, πάντα κατά τον Χαράρι, ότι ο κόσμος είναι μια ζούγκλα στην οποία ο αδύναμος γίνεται η λεία του ισχυρού και ότι ο μόνος τρόπος άμυνας είναι η στρατιωτική βία. Η δεύτερη σχολή τονίζει ότι ο νόμος της ζούγκλας δεν είναι ένας φυσικός νόμος – οι άνθρωποι τον έφτιαξαν και οι άνθρωποι μπορούν να τον αλλάξουν. Ο πόλεμος δεν είναι μια θεμελιώδης δύναμη της φύσεως. Ο ισραηλινός ιστορικός τάσσεται αναφανδόν υπέρ της δεύτερης άποψης και ξεκαθαρίζει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία, που δεν είχε ξεκινήσει όταν έγραφε το άρθρο του, θα αποτελέσει κομβικό σημείο στην ανθρώπινη ιστορία.

Η ανάλυση του κ. Χαράρι βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Πάσχει ωστόσο στον πυρήνα της από ένα σοβαρότατο μειονέκτημα. Είναι βαθιά αφελής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ξεκάθαρα καταδικαστέος από την άποψη της παραβίασης κομβικών και θεμελιωδών αρχών του Διεθνούς Δικαίου, δεν είναι ζήτημα Ιστορίας – η οποία ας μη λησμονούμε γράφεται εν τέλει από τους νικητές. Αποτελεί ζήτημα διεθνούς πολιτικής, έναν τομέα στον οποίο αυτό που τελικά κρίνει το αποτέλεσμα είναι η ισχύς, και ακόμα πιο συγκεκριμένα η σκληρή ισχύς (στρατιωτική και οικονομική). Ο κ. Χαράρι θα έπραττε ορθότερα αν κοιτούσε το παράδειγμα της ίδιας της γενέτειράς του για να αντιληφθεί τον τρόπο λειτουργίας της διεθνούς πολιτικής.