Φυσικές καταστροφές, εξάρσεις βίας, υγειονομικές κρίσεις, ακρότητες, ο κατάλογος των γεγονότων και φαινομένων που δοκιμάζουν όχι μόνο τη χώρα μας αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη φαίνεται να μην έχει τέλος. Η αντιμετώπισή τους, επιτακτική και άμεση, επιβάλλει, μεταξύ άλλων, τον διαρκή επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων των κυβερνήσεων.
Αδιαμφισβήτητα πρώτη προτεραιότητα για κάθε κυβέρνηση παραμένει πάντα η προστασία της ανθρώπινης ζωής και η διαχείριση των ανθρωπιστικών διαστάσεων κάθε κρίσης. Παράλληλα, ωστόσο, είναι εξόχως σημαντικός και απόλυτα αναγκαίος ένας μακροπρόθεσμος αλλά και ευέλικτος σχεδιασμός με στόχο την πρόληψη και τη βέλτιστη δυνατή ανταπόκριση στις προκλήσεις.
Σε αυτόν το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, είναι πλέον σαφές ότι οφείλουμε, οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, να προτάξουμε την ανάγκη υιοθέτησης ενός νέου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης. Η βιωσιμότητα σχετίζεται πρωταρχικά με τον μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο σεβασμό στο περιβάλλον, με την ευφυέστερη χρήση των διαθέσιμων πόρων, με το μικρότερο δυνατό οικονομικό κόστος και με το ελάχιστο έως μηδενικό περιβαλλοντικό κόστος.
Επομένως, μεταξύ των ποικίλων κρίσεων, ανακατατάξεων και εντάσεων, που αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της μεγαλύτερης κοινής απειλής, της κλιματικής κρίσης. Θα μπορούσαμε να πούμε δε ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι και μια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, να αφήσουν στην άκρη τις αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς και να συνεργαστούν ενεργά και εντατικά για την αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης των ακραίων φαινομένων.
Ποιον ρόλο λοιπόν μπορεί να παίξει η Ελλάδα στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης; Και πώς εμπλέκεται η Οικονομική Διπλωματία;
Να υπενθυμίσω ότι στη συλλογική και συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης, αλλάζοντας το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας, πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον, η Οικονομική Διπλωματία, συμβάλλει προωθώντας το εξής τρίπτυχο στόχων: ενίσχυση των εξαγωγών, προσέλκυση επενδύσεων (κυρίως στους τομείς της καινοτομίας, της τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας), ενδυνάμωση της διεθνούς παρουσίας και του ρόλου της Ελλάδας.
Τόσο τα οικονομικά στοιχεία και οι δείκτες όσο και η ενεργός παρουσία της χώρας μας στη διεθνή σκηνή, μαρτυρούν ότι η προσπάθεια αποδίδει. Η πρόσφατη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, από έναν από τους 4 μεγαλύτερους διεθνείς οίκους, αποτελεί ακόμα ένα βήμα προς την ισχυροποίηση της ελληνικής οικονομίας.
Είναι γεγονός ότι τα βήματα που έχουν γίνει, αν και πολλά και σημαντικά, φαίνονται να χάνουν την αξία τους, μπροστά στις τραγωδίες που άφησαν πίσω τους οι πρωτοφανείς φυσικές καταστροφές του φετινού καλοκαιριού. Ωστόσο, τα νέα σοβαρά πλήγματα και οι αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, όπου διαπιστώνονται, δεν θα πρέπει να επισκιάσουν την πρόοδο που έχει συντελεστεί τόσο στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων όσο και στη γενικότερη αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου και της ευημερίας των πολιτών. Αντίθετα, το στοίχημα είναι να διορθωθούν οι αδυναμίες και οι ελλείψεις με ταχείς ρυθμούς, ώστε η χώρα να επιστρέψει γρήγορα στην κανονικότητα και η κυβέρνηση να μπορέσει να προωθήσει το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό της πρόγραμμα προς όφελος του συνόλου των πολιτών.
Δομικό χαρακτηριστικό του προγράμματος αυτού είναι η ανάπτυξη να τροφοδοτείται περισσότερο από εξωστρέφεια, να προέρχεται περισσότερο από επενδύσεις και λιγότερο από κατανάλωση, να στηρίζεται σε καινοτόμους κλάδους της οικονομίας και σε εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας.
Αυτή είναι η ανάπτυξη που προωθήσαμε κατά την προηγούμενη τετραετία και συνεχίζουμε να προωθούμε συστηματικά και σήμερα. Και αυτή είναι η ανάπτυξη που, εν μέσω κρίσεων και μεγάλης οικονομικής και πολιτικής ρευστότητας διεθνώς, έχει ισχυροποιήσει τη θέση και φήμη της χώρας. Πλέον, η Ελλάδα έχει καταστεί πυλώνας σταθερότητας και ευημερίας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και σημαντική πύλη εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτή η ανάπτυξη, τέλος, συνάδει με τον διττό ρόλο που η Ελλάδα διεκδικεί στη συλλογική, παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, σε πρακτικό και σε συμβολικό επίπεδο.
Στο πρακτικό επίπεδο, μετουσιώνεται στην ενεργειακή πολιτική που ήδη εφαρμόζουμε. Με ζητούμενα την επάρκεια αλλά και την ασφάλεια των πόρων, προωθούμε τη διεθνή συνεργασία με στόχους τη διασυνδεσιμότητα και την εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών και διαδρομών. Και για την υλοποίησή τους, ενθαρρύνουμε καινοτόμα εγχειρήματα, στα οποία αξιοποιούνται νέες, καθαρές τεχνολογίες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, οι νέες και υπό κατασκευή υποδομές διαχείρισης, αποθήκευσης και διανομής ενέργειας (ο FSRU Αλεξανδρούπολης, ο SRU Ρεβυθούσας, οι διασυνδετήριοι αγωγοί Trans Adriatic Pipeline – TAP και Interconnector Greece Bulgaria – IGB) αλλά και η πολύ πρόσφατη απόφαση της χώρας μας να γίνει το 13ο μέλος της Πρωτοβουλίας των 3 Θαλασσών, που αφορά την ενεργειακή διασύνδεση των χωρών της Ευρώπης, πέριξ της Αδριατικής, της Βαλτικής και της Μαύρης Θάλασσας.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος της Ελλάδας σε συμβολικό επίπεδο. Ως γενέθλιος τόπος και σύμβολο της δημοκρατίας, του διαλόγου, της διπλωματίας για την επίτευξη συγκλίσεων, η χώρα μας δύναται να αποκτήσει έναν νέο δυναμικό ρόλο, ενισχύοντας περαιτέρω τη θέση της στο διεθνές γίγνεσθαι. Με αυτό το κεντρικό σύνθημα άλλωστε – Δημοκρατία, Διάλογος, Διπλωματία, 3 ελληνικές λέξεις από Δ με παγκόσμιο νόημα – διεκδικούμε, ως χώρα, την εκλογή μας ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, για την περίοδο 2025-26.
Οι παγκόσμιες κρίσεις και προκλήσεις, απαιτούν και παγκόσμιες λύσεις και συγκλίσεις. Και ίσως η κλιματική κρίση είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε και να επαναξιολογήσουμε τη σημασία και την ουσία της συνεργασίας, σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Ο κ. Κώστας Φραγκογιάννης είναι υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και Εξωστρέφεια.
