Χωρίς τράπεζες

Πριν από δέκα χρόνια ακριβώς, και συγκεκριμένα στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008, χρεοκόπησε η Lehman Brothers, μια από τις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες.

Ετσι επισημοποιήθηκε η μεγαλύτερη – μετά το Κραχ και τη Μεγάλη Υφεση του 1929 – διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία εξελίχθηκε σε δημοσιονομική και μετανάστευσε στην Ευρώπη ως κρίση χρέους, τις συνέπειες της οποίας ακόμη βιώνουμε στην Ελλάδα.

Αποτέλεσμα μιας απόλυτα αρρύθμιστης και υποτίθεται αυτορρυθμιζόμενης χρηματοπιστωτικής αγοράς και μιας αλληλουχίας μικρότερων πιστωτικών γεγονότων που εξελίχθηκαν από την άνοιξη του 2007 και κορυφώθηκαν με την κατάρρευση της μεγάλης αμερικανικής τράπεζας, αποκαλύπτοντας έναν κόσμο αφροσύνης και επίπλαστης, χωρίς μέτρο, δανεικής ευημερίας.

Αφετηρία των προ δεκαετίας δραματικών εξελίξεων, που συντάραξαν ολόκληρο τον κόσμο και επηρέασαν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη, τα στεγαστικά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης που προσέφεραν αφειδώς οι τράπεζες προς χάριν της κερδοφορίας και των μπόνους των στελεχών τους.

Η υποστήριξη μάλιστα της όλης επιχείρησης με σύνθετα δομημένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα πολλαπλασίασε το βάρος και κλόνισε την αξιοπιστία ολόκληρου του τομέα παντού στον κόσμο.

Εκείνη η κρίση βρήκε την Ελλάδα εντελώς απροστάτευτη και απολύτως εκτεθειμένη λόγω της υπερχρέωσης τόσο του κράτους όσο και των ιδιωτών.

Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε όλοι. Η χώρα μας έχασε το ένα τέταρτο του εθνικού της εισοδήματος, εκατομμύρια συμπολίτες μας έχασαν τις δουλειές τους, άλλοι χρειάστηκε να μετανασταστεύσουν και οι υπόλοιποι επιβαρύνθηκαν με ασήκωτους φόρους και είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να υποχωρεί δραματικά.

Δέκα χρόνια μετά η Ελλάδα παραμένει υπερχρεωμένη, δεσμευμένη για δεκαετίες, και το τραπεζικό της σύστημα δεν λέει ακόμη να συνέλθει. Ορίζεται από το πρόβλημα των «κόκκινων», μη εξυπηρετούμενων δανείων και δεν είναι ακόμη σε θέση να χρηματοδοτήσει έστω υποτυπωδώς την ελληνική οικονομία.

Οι περισσότερες επιχειρήσεις, ακόμη και οι υγιέστερες, μένουν αποκλεισμένες από το τραπεζικό σύστημα, παλεύουν με ίδιες δυνάμεις σε δύσκολες συνθήκες, κινδυνεύοντας ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσουν εξαιτίας της έλλειψης κεφαλαίων κίνησης.

Το δυστύχημα είναι ότι οι επίσημες αρχές παραμένουν βραδυφλεγείς, τα όποια μέτρα εξυγίανσης του πιστωτικού τομέα εφαρμόζονται με εξαιρετική βραδύτητα και οι διοικήσεις των τραπεζών μας μοιάζουν δέσμιες και ακινητοποιημένες σε έναν φαύλο κύκλο πολιτικού κόστους και διαχειριστικής αδράνειας.

Αυτή την ώρα η ελληνική οικονομία κινείται σχεδόν χωρίς τράπεζες, χωρίς το οξυγόνο των υποβοηθητικών πιστώσεων, καταδικασμένη σε κύκλο στασιμότητας και υπανάπτυξης.

Μόλις προχθές ο άλλοτε πρωθυπουργός της Βρετανίας, από τους χειριστές της μεγάλης κρίσης, Γκόρντον Μπράουν προειδοποίησε ότι «ο κόσμος υπνοβατεί προς νέα χρηματοπιστωτική κρίση» με ολέθριες συνέπειες για όλους. Κατά τα φαινόμενα, δεν υπάρχει χρόνος για αναστολές και άλλες καθυστερήσεις.

Το τελευταίο διάστημα οι τράπεζές μας βυθίζονται σχεδόν καθημερινά σε κύκλο χρηματιστηριακής απαξίας, εξαιτίας κυρίως της αβελτηρίας και του διατηρούμενου υψηλού κόστους.

Αν διατηρηθούν οι σημερινές τάσεις είναι θέμα χρόνου η εκδήλωση νέας – υπαρξιακού χαρακτήρα – κρίσης για τις ελληνικές τράπεζες.

Αυταπάτες πλέον δεν χωρούν, ούτε ψευδαισθήσεις. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρήζει επείγουσας αναδιάρθρωσης και ανασυγκρότησης, χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις.

Τόσο η κυβέρνηση όσο και η Τράπεζα της Ελλάδος οφείλουν να κάνουν επιλογές, να διαλέξουν επιτέλους με ποιους θα πάνε και ποιους θα αφήσουν.

Τα συμφέροντα της ελληνικής οικονομίας υπερέχουν των μετόχων και εκείνα των καταθετών υπερίπτανται όλων των άλλων.

Ας το αντιληφθούν όλοι, δεν υπάρχει πλέον χρόνος για προσωπικές ή άλλες στρατηγικές. Εφθασε ο καιρός των μεγάλων αποφάσεων.