Ανάμεσα στα έξι βραβεία Νoμπέλ, εκείνο για την Ειρήνη έχει ιδιαίτερο κύρος και η τελετή απονομής γίνεται στο Οσλο της Νορβηγίας, χώρας ιδιαίτερα ευαίσθητης σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνούς συνεργασίας. Το ετήσιο αυτό βραβείο έχει απονεμηθεί από το 1901, με εξαίρεση 22 χρόνων κυρίως λόγω των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, σε 112 άτομα και 26 διεθνείς οργανισμούς. Ο ΟΗΕ, στελέχη και συνεργάτες του έχουν βραβευτεί 14 φορές, συμπεριλαμβανομένων δύο Γενικών Γραμματέων, του Νταγκ Χάμερσκολντ και του Κόφι Αναν.
Οι υποψηφιότητες για το 2024 ήταν 286 και φυσικά ορισμένες αφορούσαν τις συγκρούσεις στην Ουκρανία, στο Σουδάν και στη Μέση Ανατολή. Τόσο το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όσο και η UNRWA και ο επικεφαλής της Φιλίπ Λαζαρίνι, που ήταν ανάμεσα στους υποψηφίους, είχαν σχέση με την αιματηρή σύρραξη Ισραήλ και Παλαιστινίων. Ενα παγκόσμιο βραβείο ειρήνης ίσως να αποτελεί εξιλέωση της ανθρώπινης ιδιομορφίας που αναζητεί ειρήνη και αρμονία, αλλά συγχρόνως καταφεύγει στη βία και στη σύγκρουση.
Υμνούμε με το «ειρήνη υμίν» χιλιάδες χρόνια και συμφωνήσαμε, πιο πρόσφατα, ότι κύριος σκοπός του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών είναι η διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και της ασφάλειας. Αλλά χρειάστηκε ο ΟΗΕ να δημιουργήσει ειδικές δράσεις «διατήρησης της ειρήνης» για να αντιμετωπίσει πρακτικά ένα παγκόσμιο περιβάλλον ανασφάλειας, με ανόμοιο αποτέλεσμα σε περιφερειακές και εγχώριες συρράξεις, ενώ ευτυχώς η πυρηνική απειλή είχε αποσοβηθεί παγκοσμίως επί δεκαετίες.
Την Παρασκευή ανακοινώθηκε ότι το βραβείο εφέτος απονέμεται στην ιαπωνική οργάνωση «Νίχον Χιντάνκιο» που ιδρύθηκε από επιζήσαντες της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, οι οποίοι υπέστησαν πυρηνικό όλεθρο από αμερικανικά βομβαρδιστικά στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945.
Η οργάνωση αυτή επελέγη για το Νομπέλ Ειρήνης διότι συνέβαλε στην καθιέρωση του πυρηνικού «ταμπού» ανά τον κόσμο, χάρη στις μαρτυρίες των μελών της για την απάνθρωπη και οδυνηρή δοκιμασία τους και τις εκκλήσεις τους για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Τα πυρηνικά δεν εξασφαλίζουν την παγκόσμια ειρήνη, διότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από τρομοκράτες, αναφέρουν τα μέλη της «Νίχον Χιντάνκιο». Σημειωτέον ότι η ιαπωνική οργάνωση έχει υπάρξει επανειλημμένως στο παρελθόν υποψήφια για το Νομπέλ Ειρήνης.
Σχολιάζεται ότι τόσο η βράβευση του Διεθνούς Δικαστηρίου (μετά την αυστηρή απόφασή του εναντίον του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα) όσο και της οργάνωσης του ΟΗΕ για την περίθαλψη των Παλαιστινίων (UNWRA) αποφεύχθηκαν παρά την έκκληση για βράβευσή τους που συγκέντρωσε 12.000 υπογραφές. Η απόφαση να απονεμηθεί το Νομπέλ Ειρήνης στη «Νίχον Χιντάνκιο» θεωρείται ευρέως ότι αφορά και τις ρωσικές απειλές για χρήση πυρηνικών στην Ουκρανία. Προφανώς οι πολιτικές ευαισθησίες λαμβάνονται υπ’ όψιν στη Νορβηγία…
Ο κύριος Σωτήρης Μουσούρης είναι τέως επίκουρος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
