Οι περισσότεροι φανταζόμαστε τις τραγωδίες και τις καταστροφές ως μεμονωμένα κατακλυσμιαία γεγονότα. Πράγματα που συμβαίνουν μέσα σε μια στιγμή. Και βέβαια σε πολλές περιπτώσεις είναι ακριβώς έτσι. Ενας σεισμός, για παράδειγμα, ή ένα τροχαίο δυστύχημα. Πόσο εύκολο είναι όμως να αντιληφθούμε μια τραγωδία ή μια καταστροφή όταν αυτή συντελείται σταδιακά;
Ετσι σταδιακά, εδώ και δεκαπέντε χρόνια, απ’ όταν μπήκαν για τα καλά στη ζωή μας τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) δηλαδή, καλλιεργείται η σχετικοποίηση της αλήθειας, της πραγματικότητας και των γεγονότων που τη συνθέτουν. Την περασμένη Τρίτη ήρθε και η χαριστική βολή.
Το αφεντικό της Meta, εκείνος που έχει ελευθέρας στο μυαλό, τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, προσκύνησε ταπεινωτικά τον Τραμπ, αλλά και τον εκκεντρικό εταίρο του Ιλον Μασκ. Κατά διαβολική σύμπτωση δηλαδή, έκανε ακριβώς αυτό που, προ ημερών, σκίτσαρε η βραβευμένη με Πούλιτζερ Αν Τέλμες, πριν παραιτηθεί από τη «Washington Post» του Μπέζος, καταγγέλλοντας λογοκρισία.
Με ένα ντροπιαστικό βίντεο, ο Ζάκερμπεργκ ανακοίνωσε πως παύει η προσπάθεια εξακρίβωσης όσων διακινούνται ως πληροφορίες στις πλατφόρμες του.
Τα περί τάχα υπεράσπισης της ελευθερίας της έκφρασης δεν αντέχουν στη λογική.
Ολοι ξέρουμε πως τα ΜΚΔ έχουν προ πολλού πάψει να είναι απλώς διαδικτυακά καφενεία. Για πολλούς αποτελούν τη βασική, ενδεχομένως και τη μόνη, πηγή «ενημέρωσης».
Οσοι σήμερα πανηγυρίζουν, ας αναρωτηθούν πώς θα τους φαινόταν αν κάποια στιγμή ανακοινωθεί πως στα δελτία ειδήσεων τα κανάλια θα μπορούν ανεξέλεγκτα να μεταδίδουν πράγματα που δεν συνέβησαν ποτέ. Να κατασκευάζουν ειδήσεις, deep fake δηλώσεις πολιτικών, AI εικόνες ως πραγματικά γεγονότα κ.ο.κ. Και πως στο εξής θα επαφίεται στις γνώσεις και στην κριτική ικανότητα των τηλεθεατών να διακρίνουν την αλήθεια από το ψέμα.
Οσα έχουν ειπωθεί τις τελευταίες ημέρες είναι τόσο εξωπραγματικά που δεν μεταβολίζονται παρά μόνο ως πλάκα. Προσάρτηση του Καναδά, «αγορά» ή ακόμα και στρατιωτική επιχείρηση για έλεγχο της Γροιλανδίας, κήρυξη πολέμου μέσα στο ΝΑΤΟ δηλαδή, έλεγχος της Διώρυγας του Παναμά… Κι όλα αυτά πριν ακόμη ο Τραμπ ορκιστεί.
Για όποιον όμως μπει στη διαδικασία να τα πάρει στα σοβαρά, η συνειδητοποίηση που ακολουθεί είναι τρομακτική: Ο Τραμπ είναι παντοδύναμος και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει παίζοντας με χώρες, κυβερνήσεις, οικονομίες και δισεκατομμύρια ανθρώπων που περιμένουμε να δούμε πώς θα αλλάξει τις ζωές μας η ψήφος των Αμερικανών. Η Ευρώπη επείγει να αντιδράσει σε μια συγκυρία που δεν την ευνοεί. Με Γαλλία και Γερμανία ακέφαλες και με την Ακροδεξιά να προελαύνει.
Με το βίντεο της περασμένης Τρίτης πάντως, ο Ζάκερμπεργκ δεν ανακοίνωσε απλώς το τέλος του fact checking. Στην πράξη, όπως θα διαπιστώσει σύντομα ο πλανήτης, άναψε πράσινο φως για το τέλος της έννοιας της αλήθειας.
