Μετά τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ έχει ξεκινήσει πάλι η συζήτηση στην Ευρώπη για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικής παραγωγής. Ο στόχος, τουλάχιστον θεωρητικά, είναι η αλλαγή του παραδοσιακού ευρωπαϊκού επιχειρηματικού μεταποιητικού μοντέλου ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικό, καινοτόμο και βιώσιμο.
Το ερώτημα είναι αν θα μπορέσει η εγχώρια βιομηχανία μας να συμμετέχει ενεργά και με αξιώσεις στο υπό διαμόρφωση νέο παραγωγικό οικοσύστημα, ενώ μεσοπρόθεσμα να αυξήσει τη συμμετοχή της στο ΑΕΠ στο 15%.
Δηλαδή πώς θα μπορέσουμε να συμμετέχουμε παραγωγικά σε κάποιες φάσεις των υπό διαμόρφωση διεθνών αλυσίδων αξίας, να αξιοποιήσουμε την πληθώρα των στρατηγικών πρώτων υλών που διαθέτουμε, και να παράξουμε καινοτομία στους στρατηγικούς τομείς των νέων βιομηχανικών τεχνολογιών και της πράσινης οικονομίας.
Ενας από τους αναγκαίους πυλώνες αναβάθμισης της ελληνικής βιομηχανίας αφορά την ύπαρξη εξειδικευμένου και καλά εκπαιδευμένου προσωπικού. Και βέβαια εκτός των ελλείψεων ή ανάγκης διαμόρφωσης των πανεπιστημιακών προγραμμάτων, η αναβάθμιση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης όπου ήδη λειτουργούν αρκετές δεκάδες προγράμματα στα δημόσια ΙΕΚ κατεύθυνσης σπουδών τη βιομηχανία με περίπου 2.000 σπουδαστές και 6.000 περίπου απόφοιτους ΕΠΑΛ (Επαγγελματικά Λύκεια) ετησίως με παρεμφερείς ειδικότητες.
Βέβαια είναι αναγκαία η άμεση συσχέτιση των προγραμμάτων με τις πραγματικές ανάγκες της παραγωγής, τα ουσιαστικά προγράμματα μαθητείας και πρακτικές εξάσκησης αλλά και την οργανωμένη ενημέρωση των σπουδαστών για τη σημασία της μεταποίησης ως επιχειρηματικής δραστηριότητας και τις προχωρημένες στρατηγικές διαχείρισης και ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού των βιομηχανιών. Η χωροταξική εξειδίκευση της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης σε περιοχές κλαδικής συγκέντρωσης (π.χ. τρόφιμα στη Λάρισα, δομικά προϊόντα στο Κιλκίς, φάρμακα στην Τρίπολη) θα βοηθήσει στην αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος.
Παράλληλα όμως χρειάζεται ενίσχυση του επιστημονικού δυναμικού της χώρας, αξιοποιώντας τη διασπορά και δίνοντας έμφαση στη συμπερίληψη και διαφορετικότητα. Στις δράσεις περιλαμβάνονται η αξιοποίηση των κοινοτήτων Ελλήνων του εξωτερικού και η οργανωμένη προσέλκυση νέων επιστημόνων μέσω one-stop-shop υπηρεσιών από τρίτες αναπτυσσόμενες χώρες.
Στόχος μπορεί να είναι επίσης η προσέλκυση τουλάχιστον 10.000 ξένων φοιτητών ετησίως από αναπτυσσόμενες χώρες σε STEM ειδικότητες στα νέα αγγλόφωνα προγράμματα των δημοσίων πανεπιστημίων αλλά και στο υπό διαμόρφωση οικοσύστημα της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Σημαντικά ποσοστά αυτών των φοιτητών θα είναι σε λίγα χρόνια νέοι εργαζόμενοι υψηλών προσόντων σε τοπικές παραγωγικές μονάδες.
Ο κ. Γιώργος Δουκίδης είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
