Οσοι έζησαν από κοντά την 3η Σεπτέμβρη του 1974 θυμούνται την αίσθηση του νέου, του άγνωστου και του συναρπαστικού. Οχι απαραίτητα ότι βιώνουν την Ιστορία ενώ γράφεται, όσο ότι συμμετέχουν σε ένα πολιτικό εγχείρημα ανόμοιο με ό,τι είχε επιχειρηθεί στο παρελθόν: ένα κίνημα, όχι κόμμα, με τον σοσιαλισμό στην προμετωπίδα του. Και ενώ λίγοι ίσως φαντάζονταν ότι το ΠαΣοΚ θα υπάρχει μετά από 50 χρόνια, ήταν όλοι βέβαιοι ότι θα έχει αφήσει το διακριτό στίγμα του.
Το μήνυμα του Ανδρέα Παπανδρέου, άλλωστε, ήταν σαφές και ήταν μήνυμα ρήξης: Η χούντα μπορεί να έφυγε, αλλά εμείς δεν θα είμαστε ικανοποιημένοι με την αποκατάσταση του προδικτατορικού status quo ante. Μισό αιώνα μετά, έχοντας ακολουθήσει παράλληλη πορεία ανόδου και πτώσης με την ίδια τη χώρα, το ΠαΣοΚ, όπως και η χώρα, οφείλει να επαναπροσδιορίσει το πολιτικό του σχέδιο για το αύριο.
Οφείλει να ξεφύγει από την παραλυτική δομή ενός συνασπισμού προυχόντων και να γίνει σύγχρονο κόμμα αρχών και διαδικασιών. Να επιστρέψει στην παραγωγή πολιτικής. Να δώσει απαντήσεις στις αγωνίες και τα προβλήματα της κοινωνίας. Αυτές όμως οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι πολιτικά ουδέτερες και τεχνοκρατικές. Πρέπει να έχουν σαφές πολιτικό πρόσημο, αλλιώς το ΠαΣοΚ δεν έχει λόγο ύπαρξης. Για να το κάνει αυτό, πρέπει να αποφασίσει ποιους εκπροσωπεί, γιατί τους εκπροσωπεί και τι θέλει να τους πει.
Ο Ανδρέας δεν γοήτευσε την κοινωνία επειδή ήταν χαρισματικός (που ήταν), ούτε επειδή ήταν φυσικός ρήτορας (που επίσης ήταν). Πάνω από όλα, κέρδισε τους Ελληνες επειδή παρήγαγε πολιτική. Επειδή τους παρουσίασε μια συνεκτική και κατανοητή πολιτική πρόταση με αρχή, μέση και τέλος, που απαντούσε στα ερωτήματα της εποχής. Αλλού πέτυχε, αλλού απέτυχε. Αλλά ήξερε από πού ξεκινούσε και πού ήθελε να φτάσει. Και το εξήγησε στον ελληνικό λαό.
Είναι καιρός λοιπόν το ΠαΣοΚ να ξανασυστηθεί στην κοινωνία, αφού τα βρει πρώτα με τον εαυτό του. Τα 50ά του γενέθλια συνιστούσαν ιδανική ευκαιρία για μια πανελλαδική, ανοικτή διαδικασία επαναπροσδιορισμού της πολιτικής του ταυτότητας και πρότασης, που θα αποτελούσε εφαλτήριο για να ξανακερδίσει την κοινωνία. Ατυχώς, επί του παρόντος, το στελεχικό του δυναμικό φαίνεται να ασχολείται περισσότερο με το «ποιος», ενώ θα έπρεπε να ασχολείται με το «τι».
Ο κύριος Χρήστος Απ. Κακλαμάνης είναι Γραμματέας Τομέα Δικαιοσύνης ΠαΣοΚ – ΚΙΝΑΛ και συμβούλους ΔΣΑ.
