Δελφίνοι συνωστίζονται επί δημοσίας σκηνής. Στο Δελφινάριο της πολιτικής. Οπου τούτες τις μέρες εκτυλίσσεται με μεγάλη επιτυχία το κωμειδύλλιο «ο Κασσελάκης αριστερός». Αλλά ας το αφήσουμε. Γιατί εδώ υπάρχει δράμα. Και ευτελισμός. Και ντροπή. Και τραγικές στιγμές. Θυμάμαι ένα σχεδίασμα του Γκόγια: δύο ξιφομάχοι μονομαχούν μέσα σε βάλτο. Και συνεχίζουν ενόσω ο βάλτος ρουφά σιγά-σιγά και τους δύο αδιαφορώντας. Δεν άξιζε στην ιστορία μας τέτοια τύχη…
Το δράμα, ο ευτελισμός, η ντροπή δεν αφορούν μόνον τα μέλη του ψευδώνυμου πλέον ΣΥΡΙΖΑ που επιμένουν μολαταύτα αριστερά. Ούτε μόνον όσους και όσες διέγνωσαν νωρίς ότι δεν μπορεί να νοηθεί αριστερό κόμμα – ή καν κόμμα – με πρόεδρο Κασσελάκη. Και διαχώρισαν τη θέση τους. Με σαφή πολιτικά επιχειρήματα σχετικά με στρατηγική, θέσεις, πρακτική, ύφος. Ωστε να διατηρηθεί σοβαρότητα και αυτοσεβασμός και να αρχίσει να σωματοποιείται μια νέα ελπίδα. Το ζήτημα αφορά την κριτική Αριστερά καθ’ όλες τις σημερινές εκφάνσεις της.
Γιατί θυμάμαι το πάθημά της μετά την κατάρρευση του σοβιετικού ημισφαιρίου. Τούτη η Αριστερά που ορίστηκε από την καταλυτική κριτική της στα καθεστώτα του «υπαρκτού» πίστευε αφελέστατα ότι έτσι θα δικαιώνονταν οι θέσεις της. Αλλά φευ. Η κατάρρευση την συμπαρέσυρε ολόκληρη. Δηλαδή τα πράγματα έδειξαν ότι η ίδια παρασιτούσε πάνω στον μεγάλο παίκτη. Μολονότι είχε διαχωρίσει απόλυτα τη θέση της προσπαθώντας να εμπεδώσει την κριτική της, υποχρεώθηκε να διασχίσει ερήμους.
Η Νέα Αριστερά δεν πρόφταινε να διδαχθεί από το πάθημα στα στενά περιθώρια που άφηνε η προγραμματισμένη διεξαγωγή των ευρωεκλογών. Αλλά το ερώτημα που τίθεται σε ολόκληρη πλέον την κριτική Αριστερά είναι τι θα συμβεί μετά την κατάρρευση του καθ’ ημάς «μεγάλου» παίκτη. Εκείνου που επιμένει να σεμνύνεται αυτοθαυμαζόμενος σαν τέτοιος.
Δεν είμαι αισιόδοξος. Μάλλον προβλέπεται πολλή ξηρασία. Ωστόσο ιδού κάποιες ανάδρομες παρατηρήσεις.
Η Νέα Αριστερά κατηγορήθηκε, ανάμεσα σε πλείστα κακόβουλα άλλα, ότι δεν ανέλαβε αυτοκριτικά τη δική της ευθύνη απέναντι στην απροσδόκητα μεγάλη ήττα στις εκλογές του 2023. Αλλά η κατηγορία εμπεριέχει μια λαθροχειρία και μια απόκρυψη.
Η λαθροχειρία: Στις εκλογές του 2023 ηττήθηκε μια ολόκληρη πολιτική γραμμή. Η γραμμή της άνευ όρων και ορίων διεύρυνσης, εκείνης που παρότρυνε ακόμη και έναν Κασσελάκη να διεκδικήσει εκ του κυριολεκτικού μηδενός την προεδρία του κόμματος. Οπου πρωτεργάτες και ζηλωτές της ηττημένης γραμμής ήταν εκείνοι που, όχι μόνο δεν παραιτήθηκαν, όπως θα όφειλαν, αλλά έσπευσαν να περιβάλουν τον Κασσελάκη με θαυμασμό και ζέση. Για να διεκδικήσουν, φαίνεται, μια ακόμη μεγαλύτερη ήττα. Πορευόμενοι μάλιστα εξαιρετικά. Η διάλυση απέχει ελάχιστα.
Η απόκρυψη: Μετά την ήττα του 2019, συγκρούστηκαν (ήπια, κατά τα ειωθότα, κι ας πύκνωναν οι ιδιοτελέστατες συκοφαντίες για «βαρίδια») δύο γραμμές. Η μία ήταν αυτή που μόλις ανέφερα. Η άλλη υποστήριζε ότι το κόμμα όφειλε να αναγνωρίσει ότι οι συνθήκες άλλαξαν ενώ προϋπόθεση να προχωρήσει παρακάτω είναι η αυτοκριτική αποτίμηση της πορείας του.
Με τα πολλά, η συστηματική αυτοκριτική συντάχθηκε – πράγμα πρωτοφανές σε παγκόσμια κλίμακα – αλλά αγνοήθηκε επιδεικτικά. Ούτε επεκτάθηκε, πράγμα απαραίτητο, για την περίοδο 2019-2023. Αντίθετα, η διεύρυνση συνέχισε να διευρύνεται ακατάσχετα. Μέχρι σημείου να πολλαπλασιάζονται κραυγές και ποδοκροτήματα που απαιτούν από τον Κασσελάκη να διώξει επιτέλους όλους του «συριζαίους».
Λαμπρά. Αλλά συνιστώ ψυχραιμία. Εχουμε περάσει και χειρότερα. Ενόσω η Αριστερά παραμένει η μόνη ελπίδα. Γιατί οι ιδέες της συνιστούν έτσι ή αλλιώς ιστορική σταθερά. Από την εποχή του Σπάρτακου.
Ο κ. Αριστείδης Μπαλτάς είναι ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, μέλος του Πολιτικού Κέντρου της Νέας Αριστεράς.
