Η μέθοδος της παρένθετης μητρότητας δίνει την ευκαιρία σε γυναίκες με σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα ή γυναίκες που αντιμετωπίζουν άλλης φύσεως σημαντικά προβλήματα υγείας- τα οποία δεν είναι συμβατά με μια ενδεχόμενη κύηση – να αποκτήσουν παιδί και να πραγματώσουν έτσι το αναφαίρετο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμά τους στη μητρότητα.

Η διάταξη του α. 5 παρ.1 Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, έκφανση του οποίου είναι το δικαίωμα του ατόμου στην αναπαραγωγή. Το δικαίωμα τούτο δεν πρέπει να παραβλέπεται, αλλά πρέπει με διασταλτική ερμηνεία των εφαρμοστέων κανόνων δικαίου να μην στερείται το πρόσωπο από το δικαίωμα της αναπαραγωγής ακόμη και με τις μεθόδους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η διαδικασία της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα έχει νομοθετηθεί πριν από 20 έτη, όμως μέχρι το έτος 2010 είχαν εκδοθεί περίπου 60 μόνο αποφάσεις από τα Ελληνικά Δικαστήρια. Από το 2010 μέχρι και το 2020 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των υποθέσεων παρένθετης μητρότητας, γεγονός που αποδίδεται στην ολοένα και ευρύτερη αποδοχή της κοινωνίας σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν σχετικά ιατρικά προβλήματα.

Στο ισχύον ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει την παρένθετη μητρότητα – εκτός των οριζόμενων στο α. 1458 ΑΚ, στον Ν. 3305/2005 και στον Κώδικα Δεοντολογίας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής(Φ.Ε.Κ. Β’ 293/7.2.2017) – εντάσσονται πλέον από τις 26.10.22 όροι που προβλέπονται στη σχετική απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου της Εθνικής Αρχής Ιατρικως Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Φύλλο 5524/26.10.2022 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Τεύχος B’), μεταξύ των οποίων ορίζεται ότι δεν υφίσταται χρονικός ή ποσοτικός περιορισμός ως προς τον αριθμό των εμβρυομεταφορών στις οποίες πρόκειται να υποβληθεί η υποψήφια κυοφόρος με την ίδια ή διαφορετική δικαστική απόφαση (άρθρο 1 παρ. 2 της παραπάνω απόφασης), αρκεί να μην έχει υποβληθεί σε περισσότερες από δύο καισαρικές τομές, προυπόθεση που είχε θεσπιστεί με τον Κώδικα Δεοντολογίας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (Φ.Ε.Κ. Β’ 293/7.2.2017) και την διατηρεί σε ισχύ η παραπάνω απόφαση του Εποπτικού Συμβουλίου της Ε.Α.Ι.Υ.Α. Συνακόλουθα, η τυχόν έκδοση προηγούμενης δικαστικής απόφασης δεν αποτελεί πρόσκομμα για να γίνει δεκτή άλλη αίτηση που να αφορά την ίδια υποψήφια κυοφόρο, εφόσον η αίτηση τούτη πληροί όλες τις υπόλοιπες τασσόμενες από τις οικείες νομοθετικές διατάξεις νόμιμες ουσιαστικές προυποθέσεις.

Δεδομένου ότι κάθε διάταξη νόμου θέτει και υπηρετεί κάποιον ή κάποιους σκοπούς που δικαιολογούν την ύπαρξή της – την αναζήτηση του οποίου έχουν ως έργο τους οι ερμηνευτές/εφαρμοστές του δικαίου – οι παραπάνω πρόσφατες τροποποιήσεις της νομοθεσίας για την παρένθετη μητρότητα αποδεικνύουν ότι η αληθής βούληση του νομοθέτη και ο σκοπός της νομοθετικής πρωτοβουλίας είναι η προστασία του αναφαίρετου για κάθε γυναίκα δικαιώματος στη μητρότητα.

*Η κ. Πατεραντωνάκη είναι Δικηγόρος – LLM Αστικού Δικονομικού Δικαίου, ειδικευμένη σε Οικογενειακό Δίκαιο- Δίκαιο Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Το παραπάνω είναι το πλήρες και ορθό  άρθρο της δικηγόρου κυρίας Πατεραντωνάκη για το θέμα της περένθετης μητρότητας .Εκ παραδρομής στο φύλλο του Βήματος της Κυριακής, με ημερομηνία 15 Οκτωβρίου 2023,δημοσιεύθηκε άρθρο με διαφορετικό περιεχόμενο από αυτό της δικηγόρου που αφορούσε σε παλαιότερο νομοθετικό πλαίσιο.