Αγαπητή μου αναγνώστρια, ελπίζω να είσαι καλά, γιατί (ότ)αν τελειώσεις αυτές τις 450 λέξεις μπορεί και να μην είσαι και τόσο. Ας υποθέσουμε ότι στις επόμενες εκλογές κατεβαίνει ο Αλέκος Τσιπροτάκης (ή ο Νικόδημος Ανδρούμπας, δεν θα τα χαλάσουμε στο όνομα) με το κόμμα Ενωση Δεδομένων και λέει: «Ο λόγος που συμμετέχω στις εκλογές είναι ότι έχω φτιάξει τον υπερυπολογιστή GGG – Great Greek Government – ο οποίος με απόλυτη δικαιοσύνη, με δυνατότητα υπολογισμών που φτάνουν τρεις αιώνες μετά, απαλλαγμένος από κάθε προκατάληψη ή μεροληψία αλλά και κάθε κίνδυνο δωροδοκίας, μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα της χώρας σε ένα εξάμηνο. Μάλιστα, η γνώση του και η υπολογιστική του δύναμη δεν είναι στατικές. Αν αναλάβει την πρωθυπουργία, κάθε πληροφορία που θα παίρνει μετά, κάθε νέο δεδομένο, θα χρησιμοποιείται κι αυτό για τη βέλτιστη διακυβέρνηση της χώρας».
Και το μέγα ερώτημα, αγαπητή μου αναγνώστρια, είναι αυτονόητο: Θα ψήφιζες τον υπολογιστή που υπόσχεται με ειλικρίνεια ότι θα εξαφανίσει κάθε πρόβλημα σε ένα εξάμηνο;
Με το χέρι στην καρδιά (το άλλο είναι στο πληκτρολόγιο), θα σε συμβούλευα να μην το κάνεις.
Το μεγάλο ζήτημα (όπως παντού) είναι ο άνθρωπος. Πόσο «αντικειμενικά» είναι τα δεδομένα πάνω στα οποία βασίζεται η «αμεροληψία» του υπερυπολογιστή; Αν, π.χ., υπήρχε το μηχάνημα το 1938 στη Γερμανία και το «φόρτωναν» με πληροφορίες οι τότε κατέχοντες την κυρίαρχη ιδεολογία, δηλαδή οι ναζί, δεν θα ήταν αναμενόμενο ότι η λύση για όλα θα συμπεριλάμβανε την εξολόθρευση των Εβραίων; Γιατί όταν ψηφίζεις κάποιον που υπόσχεται ότι μπορεί να λύσει τα πάντα, σπάνια σκέφτεσαι ότι ένα από τα προβλήματα μπορεί να είσαι εσύ…
Αλλά ακόμη κι αν δεχθούμε την καλή προαίρεση των τροφοδοτών του υπερυπολογιστή, πώς ξέρουμε πού θα φτάσει μόνος του; Μεγάλος αριθμός ειδικών δεν προβληματίζονται (τόσο) για την κρίση καθαυτή του μηχανήματος ότι όντως θα βρει την καλύτερη λύση, όσο για το πόσο απρόβλεπτο μπορεί να γίνει. Διότι το «καλύτερη» όσο απλή λέξη κι αν ακούγεται, περιλαμβάνει μια σειρά κανόνων ηθικής που οι μηχανές δεν αισθάνονται υποχρεωμένες να ακολουθούν. Τα νοητικά (ή μη) πειράματα που έχουν γίνει και καταλήγουν, π.χ., στα στρατιωτικά drones που αγνοούν – όταν δεν σκοτώνουν – τους χειριστές τους, κάτι δείχνουν επ’ αυτού.
Αλλά δεν χρειάζεται να είναι στρατιωτικό το θέμα. Αρκούν τα μαθηματικά. Γιατί ο υπερυπολογιστής να μην επιλέξει π.χ. την απόλυση 100 εργαζομένων από ένα εργοστάσιο, αν αυτή οδηγήσει στην αύξηση του παραγόμενου πλούτου σε μία πόλη, ακόμη κι αν όλα τα έσοδα πάνε σε έναν άνθρωπο; Αν η αποστολή που έχει ανατεθεί στο μηχάνημα είναι η με κάθε κόστος οικονομική ανάπτυξη στη συγκεκριμένη πόλη, τότε μια χαρά τα πήγε!
Γι’ αυτό, αγαπητή μου αναγνώστρια, όσο κι αν η λύση όλων μας των προβλημάτων είναι ευχάριστο σενάριο, καλό είναι να μάθουμε και ποιος είναι ο σκηνοθέτης…
