Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Birkbeck του Λονδίνου, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας ανέλυσε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στην «αναχαίτιση» των σεναρίων ύφεσης. Οι προβλέψεις της ΕΚΤ (του Σεπτεμβρίου) κάνουν λόγο για πληθωρισμό 2,5% το 2024 και 2,2% το 2025. Η ανάπτυξη θα αυξηθεί από το 0,8% το 2024 στο 1,3% το 2025 με τον κ. Στουρνάρα σήμερα να «βλέπει» μάλλον ασθενέστερη ανάπτυξη, πόσω μάλλον όταν τα υψηλά επιτόκια του 2023-2024 ακόμα επηρεάζουν την οικονομία της ευρωζώνης.
Αυτά όμως χωρίς να ληφθεί υπόψη ο «προβλέψιμα απρόβλεπτος» Τραμπ τον οποίο είχε ασφαλώς στο μυαλό του το ακροατήριο του Birkbeck. Θα αυξήσει ο Τραμπ τους δασμούς στις εισαγωγές από Κίνα κατά 60% και τους δασμούς στις εισαγωγές από τις υπόλοιπες χώρες μέχρι 20%; Εάν αυτό συμβεί, η ευρωζώνη πιθανότατα θα αντιδράσει με την επιβολή δασμών στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ.
Τότε, οι προαναφερθείσες οικονομικές προβλέψεις θα «εκτροχιασθούν». Αγνοώντας τις πολιτικές Τραμπ, οι προβλέψεις για τις εξαγωγές της ευρωζώνης, οι οποίες αποτελούν κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη, κάνουν λόγο για αύξηση από το 1,2% το 2024 στο 2,6% το 2025 και στο 3% το 2026. Οι δασμοί Τραμπ θα οδηγήσουν σε μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού εισαγωγών και σημαντική επιβράδυνση των εξαγωγών της ευρωζώνης (19,7% των εξαγωγών της ευρωζώνης έχουν προορισμό τις ΗΠΑ) και, συνεπώς, πληθωριστικές πιέσεις και ρίσκο ύφεσης. Τότε, η ΕΚΤ πιθανώς να αντιδράσει με πολύ προσεκτική αύξηση των επιτοκίων πολιτικής.
Ομως, ο Τραμπ είναι businessman έχοντας συνεχώς στο μυαλό του πολιτικές οι οποίες αυξάνουν τις χρηματιστηριακές τιμές. Στη διάρκεια της προηγούμενης προεδρίας του ο Τραμπ έκανε συχνές αναφορές μέσω Twitter/Χ στους ποσοτικούς στόχους που είχε θέσει για το Αμερικανικό Χρηματιστήριο.
Κατά την προηγούμενη θητεία του, ο δείκτης S&P500 παρουσίασε εντυπωσιακή αύξηση 12,1% σε ετήσια βάση. Ο Τραμπ γνωρίζει ότι πιθανός πόλεμος δασμών θα οδηγήσει σε αύξηση επιτοκίων με αποτέλεσμα την ισχυρή πίεση στους χρηματιστηριακούς δείκτες. Καθώς, λοιπόν, μεγάλη μείωση χρηματιστηριακών τιμών σηματοδοτεί ύφεση εντός τριμήνου (σύμφωνα με μελέτη μου στο Journal of International Money and Finance), εκτιμώ, βάσει των σημερινών δεδομένων, ότι οι απειλές Τραμπ ίσως να μην πραγματοποιηθούν ως προς το ύψος των ανακοινωθέντων δασμών. Πάντως, στην πρώτη θητεία Τραμπ, και εν μέσω εμπορικών πολέμων με την Κίνα, η Fed μείωσε τα επιτόκια πολιτικής κατά 75 μονάδες βάσης ως «ασφαλιστική κάλυψη» ενάντια στο ρίσκο ύφεσης. Συνεπώς, η ιστορία «δείχνει» μείωση επιτοκίων.
Την επομένη της εκλογικής νίκης του Τραμπ την 8η Νοεμβρίου του 2016, το ευρώ απώλεσε 0,7% έναντι του δολαρίου σε μία ημέρα. Την επομένη των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου 2024, το ευρώ, σε μία ημέρα, υπερδιπλασίασε τις απώλειές του στο 1,7%! Οι διεθνείς επενδυτές, δηλαδή, «βλέπουν» τη νέα προεδρία Τραμπ ως μέγιστη πρόκληση για την οικονομία της ευρωζώνης σε σχέση με την προηγούμενη θητεία του. Ιδωμεν…
Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.
