Με δυσπιστία αντιμετωπίστηκαν από κάποιους αναγνώστες μου οι ακρότητες στις οποίες οδηγεί η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων («Το Βήμα», 21.4.2024). Κι όμως δεν υπερβάλλω, όπως προκύπτει και από τα ακόλουθα που εβίωσα προσωπικά:
- Επί κυβερνήσεως Γεωργίου Ράλλη (1980-1981), όταν διετέλεσα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) με πρόεδρό του τον διάσημο λογοτέχνη και ακαδημαϊκό Τάσο Αθανασιάδη, αντιμετωπίσαμε την πλήρη ανεπάρκεια του τότε διορισθέντος γενικού διευθυντή. Η αβουλία και η αδράνειά του είχαν οδηγήσει σε παράλυση τη λειτουργία της ΕΛΣ. Κατόπιν αυτού, το ΔΣ ομόφωνα αποφάσισε να ζητήσει από τον υπουργό Πολιτισμού να τον αντικαταστήσει με άλλον καταλληλότερο. Μας εδηλώθη ότι αυτό είναι αδύνατον γιατί ο ανεπρόκοπος γενικός διευθυντής προστατεύεται από τη δημοσιοϋπαλληλική μονιμότητα και συνεπώς παραμένει στη θέση του. Αρνούμενοι να αποδεχθούμε αυτή την ανυπόφορη κατάσταση, επτά από τα μέλη του ΔΣ παραιτηθήκαμε. Και εγώ στο κείμενο της παραιτήσεώς μου διατύπωνα με μια δόση υπερβολής ότι ένας δημόσιος υπάλληλος καθισμένος στην πλατεία Συντάγματος μπορεί να πυροβολήσει και να σκοτώσει κάποιον που του έκρυβε τη θέα προς την πλατεία. Φυσικά θα συλληφθεί και θα καταδικασθεί σε κάθειρξη, αλλά θα παραμείνει δημόσιος υπάλληλος, θα συνεχίσει να παίρνει προαγωγές και μετά την έκτιση της ποινής θα επανέλθει στην υπηρεσία του με όλες τις προαγωγές και προσαυξήσεις. Υπερβολή; Ισως, αλλά πάντως δεν θα απολυθεί καθώς στα αρμόδια υπηρεσιακά συμβούλια πλειοψηφούν οι συνδικαλιστές, οι οποίοι ποτέ δεν απολύουν.
- Μια ακόμα σχετική προσωπική εμπειρία: Επί υπουργού Παιδείας Γεωργίου Σουφλιά (1991-1993) η διευθύντρια του Τεχνικού Λυκείου της Σαντορίνης απελπισμένη ζήτησε τη συμβουλή μου για το εξής πρόβλημα που αντιμετώπιζε: Ο νέος μαθηματικός που διορίστηκε τότε της ζήτησε να μην προγραμματίσει μαθήματα από εκείνον, καθώς, όπως εδήλωσε, δεν γνωρίζει μαθηματικά και δεν μπορεί να διδάξει και επιπλέον βαριέται να κάνει μάθημα. «Θα αστειεύεστε βέβαια» του είπε η διευθύντρια. «Καθόλου, κυρία μου» απάντησε. «Δεν γνωρίζω μαθηματικά και συνεπώς δεν μπορώ να τα διδάξω». «Μα, δεν είστε πτυχιούχος μαθηματικός;» τον ρώτησε σαστισμένη. «Εχω βέβαια πτυχίο μαθηματικού, αλλά το απέκτησα με το δημοκρατικό πέντε». (Μια «κατάκτηση» που είχαν εξασφαλίσει κάποιοι φοιτητές που λόγω αντιστασιακής δράσης είχαν ανεπαρκή παρακολούθηση μαθημάτων). Η διευθύντρια του Λυκείου εξοργισμένη του είπε ότι θα τον αναφέρει αρμοδίως, για να της απαντήσει: «Και τι μπορούν να μου κάνουν; Το πολύ-πολύ να με μεταθέσουν σε Λύκειο των συνόρων. Οπως ξέρετε, είμαι μόνιμος δημόσιος υπάλληλος και δεν μπορώ να απολυθώ».
Δυσπιστώντας πήρα στο τηλέφωνο τον κ. Σουφλιά για να τον ρωτήσω αν είναι δυνατόν να ισχύουν όλα αυτά και δυστυχώς μου τα επιβεβαίωσε. Αυτά προφανώς ισχύουν και σήμερα, αφού η μονιμότητα είναι πάντα κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα και ουδείς τολμά να υπαινιχθεί καν την ανάγκη τροποποίησης του άρθρου 103 του Συντάγματος. Και μια απλή συζήτηση για κάτι τέτοιο θα προκαλούσε γενικό ξεσηκωμό των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε ανατροπή της κυβερνήσεως.
