Καθυστερεί καμιά φορά ο καιρός να ωριμάσει. Στον ΣΥΡΙΖΑ οι εξελίξεις επιτάχυναν το βήμα του. Πέρασαν μόνο πέντε χρόνια από το 2019 ως τις μέρες μας. Στην εσωτερική αναμέτρηση που ακολούθησε την παραίτηση του κ. Τσίπρα τον περασμένο χρόνο, μετά την εκλογική συντριβή του, επιχειρείται από μέλη και φίλους του κόμματός του η διαγραφή στην κάλπη του κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ. Εκλέγεται άνετα ένα πρόσωπο νέο, ένα πρόσωπο καθολικά άγνωστο, για να συνεχίσει μια πορεία που όλοι γνώριζαν, ανομολόγητα, ότι άγγιζε το τέλος της. Ηταν μια εκδήλωση απόγνωσης και ταυτόχρονα κρυφής ελπίδας.
Οταν μια συνθήκη έχει διαμορφωθεί, περίπου σαν καιρικό φαινόμενο, δεν είναι εύκολη η αποτροπή της. Αυτό παρατηρούμε σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για μια συνθήκη τέλους. Αργά και σταθερά, οδυνηρά και αναπόφευκτα ένα κόμμα πολιτικό φαινόμενο βιώνει σε επεισόδια το τέλος του. Μόνο οι αφελείς εκπλήσσονται. Ολα τα έφερε σαν σπέρμα πολιτικού θανάτου από την ώρα του θριάμβου του. Το πολιτικό φαινόμενο ήταν ένας παροξυσμός. Κάθε παροξυσμός είναι μια συντομογραφία. Μπορούμε να το συγκρατήσουμε ως παράδειγμα.
Μετά την εκλογική κατάρρευση του 2023 ήταν φανερό ότι η πολιτική αντοχή αυτού του συγκυριακά νικηφόρου συνασπισμού είχε εκπνεύσει. Ολα χρειάζονται χρόνο για να φανούν. Ο νέος εκλεγμένος επικεφαλής κομίζει μια νέα αντίληψη και έναν νέο τρόπο συνολικά δημόσιας παρουσίας και βίου. Ηδη ο ΣΥΡΙΖΑ που γνωρίζαμε είχε απομακρυνθεί από τον παλαιό εαυτό του. Το κόμμα αυτό, όσο μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς κόμμα, έγινε άλλο. Μπορεί προσωρινά οι αντιθέσεις να κατοικούν κάτω από την ίδια πολιτική στέγη, νομοτελειακά αυτές θα έρθει η ώρα να εκραγούν. Αυτό συμβαίνει. Οι εκφραστές του παλαιού ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν να συνυπάρξουν με τη νέα συνθήκη που έχει διαμορφωθεί στον παλαιό, υπό τον έλεγχό τους κάποτε, πολιτικό σχηματισμό.
Και τα δύο, σε διάσταση πλέον πολιτική και πολιτισμική, μέρη οργανώνουν το μέλλον τους. Το φαντάζονται καλύτερα γιατί δεν υπάρχει μέλλον για αυτό που έχει ήδη κριθεί και οριστικά απορριφθεί στην κάλπη. Η εμμονή στο παλαιό φθαρμένο σχήμα συνδέεται με την πολιτική αδυναμία επινόησης μιας νέας συνολικά, με νόημα, πολιτικό περιεχόμενο και προγραμματικό λόγο, δημόσιας παρουσίας και παρέμβασης. Για τον ΣΥΡΙΖΑ όλα έχουν εξαντληθεί. Η ίδια η σύντομη ιστορία του έχει ήδη απορροφήσει ακόμη και την πιο ισχνή απόπειρα νέας αρχής που θα μπορούσε να νοηθεί.
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα, τα επεισόδια των ημερών, από κοσμικά και κοινωνικά ως κατά φαντασία πολιτικά, συγκινούν τη δημοσιογραφία που αγαπάει ιδιαίτερα τη θεαματική πλευρά των πραγμάτων, όταν μάλιστα στο υπόστρωμα μια διάσταση τραγωδίας συνοδεύει τα γεγονότα. Ανθρωποι, συγκεκριμένοι άνθρωποι βρίσκονται στη σκηνή. Αλλοι ως αόρατοι συντελεστές, άλλοι ως επίδοξοι ηθοποιοί ενός νέου έργου, που αρνούνται να συνειδητοποιήσουν ότι στην αίθουσα έχουν σβήσει εντελώς τα φώτα και έχουν απομείνει λίγοι θεατές. Η κοινωνική και πολιτική θεωρία ψάχνει σε παρόμοιες περιπτώσεις το υπόβαθρο της συγκυρίας. Δεν είναι η περίπτωση. Ενα πολιτικό φαινόμενο, καθαρό προϊόν της κρίσης, συναναστρέφεται με το τέλος του.
Ο κύριος Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
