Ο όρος Ογκολογία Ακριβείας (Precision Oncology) αναφέρεται στην επιλογή θεραπείας με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς με καρκίνο. Η Ογκολογία Ακριβείας έγινε εφικτή χάρη στη μεγάλη πρόοδο που σημειώθηκε στην τεχνολογία και τη βιοϊατρική έρευνα τις τελευταίες δεκαετίες και υπόσχεται τεράστιες βελτιώσεις στην υγειονομική περίθαλψη των ασθενών με καρκίνο. Χαρακτηρισμός των μοριακών βλαβών του όγκου, ανίχνευση δεικτών που προβλέπουν πώς θα απαντήσει κάθε ασθενής στη θεραπεία και καινοτόμες στοχευτικές θεραπείες είναι μερικά μόνο από τα οφέλη αυτής της προσέγγισης.
Η Ογκολογία Ακριβείας προϋποθέτει συγκέντρωση, επεξεργασία και ανάλυση πολυσύνθετων δεδομένων υγείας. Η πολυπλοκότητα και κυρίως το μέγεθος της πληροφορίας καθιστούν απαραίτητη την εφαρμογή προηγμένων αναλυτικών μεθόδων, ιδίως αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μάθησης. Γίνεται επομένως προφανές ότι οι σύγχρονες απαιτήσεις στην Ογκολογία Ακριβείας απαιτούν ευρύτερες συνεργασίες μεταξύ των επιστημόνων, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα ερευνητικά αποτελέσματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, δύο επιστημονικοί φορείς με σημαντική δραστηριότητα στην έρευνα και διάγνωση του καρκίνου, το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΝΕΒ|ΕΚΕΤΑ) και το Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας του Καρκίνου (ΕΛΙΕΚ), αποφάσισαν να ενώσουν τις προσπάθειές τους στην Ογκολογία Ακριβείας.
Το ΙΝΕΒ/ΕΚΕΤΑ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έρευνας και των εφαρμογών της Ογκολογίας Ακριβείας και συντονίζει σχετικές διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες. Διαθέτει σημαντική τεχνογνωσία και εκτεταμένη εμπειρία σε σύγχρονες μεθοδολογίες που επιτρέπουν τη λεπτομερή ανάλυση των βλαβών του DNA στα καρκινικά κύτταρα και τις εφαρμόζει τόσο στην έρευνα όσο και στη διάγνωση, παρέχοντας διαπιστευμένες εργαστηριακές εξετάσεις. Παράλληλα, πρωτοπορεί στην ανάπτυξη προηγμένων μεθόδων ανάλυσης βιοδεδομένων, ενώ επίσης αναπτύσσει συστήματα διαχείρισης βιοδεδομένων που έχουν υιοθετηθεί από εθνικές και διεθνείς επιστημονικές εταιρείες αλλά και τη φαρμακοβιομηχανία.
Το ΕΛΙΕΚ έχει ως κύρια επιδίωξη να συμβάλλει αποτελεσματικά στην πρόληψη και καταπολέμηση του καρκίνου μέσα από την προαγωγή της έρευνας, την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση τόσο του επιστημονικού κόσμου όσο και του ευρύτερου κοινού. Το Εργαστήριο Μοριακής Ογκολογίας (ΕΜΟ) λειτουργεί από το 2009 στο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ του ΕΛΙΕΚ και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) εστιάζοντας στη μοριακή έρευνα του καρκίνου και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων της στην κλινική πράξη. Η δραστηριότητα του ΕΜΟ είναι πρωτοπόρος για την Ελλάδα, καθώς αφορά την ενδελεχή ανάλυση βιολογικού υλικού χιλιάδων ασθενών, εστιάζοντας σε νέα φάρμακα ή καινοτόμους συνδυασμούς φαρμάκων.
Βασικοί στόχοι της συνεργασίας ΙΝΕΒ-ΕΛΙΕΚ είναι η προαγωγή της έρευνας του καρκίνου, η εισαγωγή καινοτόμων λύσεων στη μέριμνα των ασθενών με καρκίνο, η εκπαίδευση των επιστημόνων και η ανάληψη κοινών δράσεων με όλους τους εμπλεκομένους – ασθενείς, επαγγελματίες υγείας, βιομηχανία και αρχές. Οι παραπάνω στόχοι είναι φιλόδοξοι αλλά εφικτοί καθώς βασίζονται στην πλούσια εμπειρία των φορέων: ενδεικτικά, στο πλαίσιο των ερευνητικών και διαγνωστικών δραστηριοτήτων τους, έχουν αναλύσει μέχρι σήμερα πάνω από 12.000 δείγματα ασθενών με καρκίνο.
Οπως σημειώνει σε πρόσφατη έκθεσή του για την Ελλάδα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη «η πρόσβαση στην φροντίδα του καρκίνου στην Ελλάδα περιορίζεται από διάφορους παράγοντες». Η συνεργασία ΙΝΕΒ-ΕΛΙΕΚ φιλοδοξεί να συμβάλει στην υπέρβαση τουλάχιστον ορισμένων περιορισμών και να επιτρέψει στην Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει στην Ογκολογία Ακριβείας.
O κ. Γεώργιος Φούντζιλας είναι ογκολόγος, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, πρόεδρος ΔΣ ΕΛΙΕΚ.
Ο κ. Κώστας Σταματόπουλος είναι αιματολόγος, διευθυντής ΙΝΕΒ | ΕΚΕΤΑ.
