Το 45% των περιπτώσεων άνοιας αποδίδεται σε παράγοντες κινδύνου που θα μπορούσαν να μεταβληθούν (προς όφελός μας), σύμφωνα με την αναφορά της Επιτροπής Lancet για την άνοια, δηλαδή της επιτροπής επιστημόνων που συστάθηκε από το έγκριτο ιατρικό περιοδικό «The Lancet» και η οποία κάθε τέσσερα χρόνια εκδίδει τη σχετική αναφορά συνοψίζοντας τα τελευταία ευρήματα για τη νόσο.
Όπως σημειώνεται στην αναφορά «η Επιτροπή Lancet εκτίμησε ότι το 45% της παγκόσμιας άνοιας μπορεί να αποδοθεί σε 14 παράγοντες: υπολειπόμενη εκπαίδευση, απώλεια ακοής, απώλεια όρασης, υπέρταση, κάπνισμα, παχυσαρκία, κατάθλιψη, σωματική αδράνεια, διαβήτη, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, εγκεφαλικές κακώσεις, ατμοσφαιρική ρύπανση, κοινωνική απομόνωση και υψηλή LDL χοληστερόλη».
Συγκριτικά με την αντίστοιχη αναφορά του 2020, στην εφετινή αναφορά έχουν προστεθεί η απώλεια όρασης και η υψηλή χοληστερόλη ως παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας.
Όπως πάντα η αναφορά δεν περιορίζεται στα ευρήματα. Οι επιστήμονες της Επιτροπής προβαίνουν και σε συγκεκριμένες συστάσεις (τόσο προς τις υγειονομικές αρχές όσο και προς τους πολίτες), οι οποίες εφέτος συνοψίζονται στα εξής:
- Βεβαιωθείτε ότι άρτια εκπαίδευση είναι διαθέσιμη για όλους και ενθαρρύνετε γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες στη μέση ηλικία για την προστασία της γνωστικής ικανότητας.
- Καταστήστε τα ακουστικά προσβάσιμα για τα άτομα με απώλεια ακοής και μειώστε την έκθεση σε επιβλαβή θόρυβο για να προλάβετε την απώλεια ακοής.
- Αντιμετωπίστε αποτελεσματικά την κατάθλιψη.
- Ενθαρρύνετε τη χρήση κράνους και προστασίας κεφαλιού σε αθλήματα επαφής και σε δίκυκλα.
- Ενθαρρύνετε την άσκηση γιατί τα άτομα που αθλούνται είναι λιγότερο πιθανό να αναπτύξουν άνοια.
- Μειώστε το κάπνισμα μέσω της εκπαίδευσης, του ελέγχου των τιμών και της πρόληψης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και καταστήστε προσβάσιμες τις συμβουλές διακοπής του καπνίσματος.
- Προλάβετε ή μειώστε την υπέρταση και διατηρήστε τη συστολική αρτηριακή πίεση στα 130 mm Hg ή λιγότερο από την ηλικία των 40 ετών.
- Διαγνώστε και θεραπεύστε την υψηλή LDL χοληστερόλη από τη μέση ηλικία.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος και αντιμετωπίστε την παχυσαρκία όσο το δυνατόν νωρίτερα, γεγονός που βοηθά επίσης στην πρόληψη του διαβήτη.
- Μειώστε την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ μέσω του ελέγχου των τιμών αλλά και της συνειδητοποίησης των κινδύνων υπερκατανάλωσης.
- Δώστε προτεραιότητα σε φιλικά προς τους ηλικιωμένους και υποστηρικτικά κοινοτικά περιβάλλοντα και μειώστε την κοινωνική απομόνωση διευκολύνοντας τη συμμετοχή σε δραστηριότητες και τις συναναστροφές.
- Καταστήστε τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τη θεραπεία για απώλεια όρασης προσβάσιμη σε όλους.
- Μειώστε την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ενώ δεν μπορούμε να εξαλείψουμε πλήρως τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας (ούτε σε συλλογικό ούτε σε ατομικό επίπεδο), αξίζει τον κόπο να τον περιορίσουμε υιοθετώντας κάποιες (αν όχι όλες) από τις συστάσεις της Επιτροπής.
