«Μπορεί να βρέχει νερό, αλλά λεφτά δεν βρέχει». Αυτή την απάντηση, με ισχυρή δόση ειρωνείας στον τόνο της φωνής, πήρα από κρατικό αξιωματούχο τις προάλλες, όταν ρώτησα αν έχουμε ένα στρατηγικό σχέδιο για υδατική επάρκεια στα άνυδρα νησιά μας. Βέβαια το αφήγημα για περιορισμένους πόρους στην εποχή του Ταμείου Ανάκαμψης σηκώνει αρκετή συζήτηση, αλλά, από την άλλη, τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας ενισχύουν τον ισχυρισμό: πράγματι, λεφτά δεν βρέχει.
Ευτυχώς όμως, οι χώρες δεν αλλάζουν μόνο με δαπανηρές παρεμβάσεις. Συχνά αρκούν ανέξοδες τομές με υψηλή θεσμική αποτελεσματικότητα. Κορυφαία παραδείγματα το ΑΣΕΠ και η Δι@ύγεια. Δεν κόστισαν ούτε ένα ευρώ, και σίγουρα όλοι μπορούμε να φανταστούμε το πάρτι που θα συνεχιζόταν χωρίς αυτά. Θα μου πείτε ότι και τώρα καταγράφουμε ρεκόρ σε μετακλητούς και απευθείας αναθέσεις. Ναι, αλλά τουλάχιστον τώρα διαβάζουμε ποσά και ονοματεπώνυμα.
Οι ανεξάρτητες αρχές και οι ελεγκτικοί θεσμοί ψαλιδίζουν το προνόμιο της αυθαιρεσίας που γοητεύει την εκάστοτε εξουσία. Αρκεί βέβαια να αφήνονται να κάνουν τη δουλειά τους.
Στο πρόσφατο ντιμπέιτ για το ΠαΣοΚ, αναφέρθηκε ο τρόπος επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και δεν χρειάζεται να είναι κανείς πυρηνικός επιστήμονας για να αντιληφθεί το προβληματικό του πράγματος. Πόσο ανεξάρτητη μπορεί να είναι η Δικαιοσύνη όταν την ηγεσία της την επιλέγει η εκάστοτε κυβέρνηση; Ναι, συνταγματικά η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη. Αλλά οι πολίτες έχουν την αίσθηση ότι οι αποφάσεις της προσαρμόζονται στη βούληση των κυβερνήσεων. Και ποιος μπορεί, αλήθεια, κατηγορηματικά να τους βεβαιώσει για το αντίθετο;
Υπάρχουν και οι ανεξάρτητες, κατ’ όνομα, αρχές. Θυμηθείτε πώς παρεμποδίστηκε η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών κατά την έρευνά της για την υπόθεση των υποκλοπών. Οι επικεφαλής της απειλήθηκαν και σχεδόν διαπομπεύθηκαν. Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας είναι εδώ και δύο χρόνια ακέφαλη. Προ ημερών η κυβέρνηση με νόμο άλλαξε τα τυπικά προσόντα για τη θέση του διοικητή. Μα η ΕΑΔ θεσμοθετήθηκε το 2019. Τι στο καλό μεσολάβησε και χρειάζεται με νέο νόμο να αλλάξουν τα προσόντα; Συμπτωματικά, ήταν προσόντα που η σημερινή αναπληρώτρια διοικήτρια δεν διαθέτει. Μένει να δούμε αν ο νέος νόμος είναι μια φωτογραφία της με λέξεις.
Δείτε ακόμη και τις επιλογές για τον Συνήγορο του Καταναλωτή. Πριν από λίγες ημέρες τοποθετήθηκε επικεφαλής η μέχρι πρότινος γενική γραμματέας του υπουργείου Εργασίας, κατόπιν πρότασης του υπουργού Ανάπτυξης. Για ποια ανεξαρτησία μιλάμε;
Η χώρα χρειάζεται κυβερνήσεις που θα τολμήσουν να ακρωτηριάσουν το μακρύ, εξουσιαστικό τους χέρι, για το καλό της δημοκρατίας.
