Το ποιοτικό ελαιόλαδο διακρίνεται για την υψηλή διατροφική του αξία καθώς και την προστατευτική δράση που ασκεί έναντι διάφορων χρόνιων εκφυλιστικών νοηµάτων, λόγω των πολυποίκιλων και σπουδαίων αντιοξειδωτικών συστατικών που περιέχει.
Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσε να αποτελέσει εχθρό για την ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα όταν δεν τηρούνται οι προδιαγραφές της παρασκευής του, έχει νοθευτεί ή έχει παρέλθει ο «χρόνος ζωής» του που έχει ως αποτέλεσμα την οξείδωσή του. Στην περίπτωση αυτή, μετατρέπεται από σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών σε προ-οξειδωτικό φορέα με αποτέλεσμα την επιτάχυνση οξειδωτικού στρες, το οποίο επιφέρει ως αποτέλεσμα την κυτταρική φθορά και τη γήρανση.
Για παράδειγμα, το φως της δημοσιότητας έχουν δει υποθέσεις νοθείας ελαιολάδου, το οποίο εμπεριείχε μεγάλες ποσότητες ηλιελαίου μαζί με χρωστικές ουσίες, επικίνδυνες για την υγεία. Στην υπόθεση αυτή είχε εγκατασταθεί σε αποθήκη πλήρης εξοπλισμός αποθήκευσης, επεξεργασίας και νόθευσης λαδιού, το οποίο στη συνέχεια συσκευαζόταν σε δοχεία με την ένδειξη «εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο».
Επίσης, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις νοθευμένων λαδιών σε δοχεία που πουλήθηκαν σε εμπόρους από υποτιθέμενους παραγωγούς και, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια (κατά δήλωση των παθόντων εμπόρων που τα προμηθεύτηκαν), εμπεριείχαν ένα μικρό μέρος ελαιολάδου που προηγουμένως είχε προσμειχθεί με ηλιέλαιο ή πυρηνέλαιο.
Τα σημάδια που μπορούν να βάλουν σε υποψίες τον καταναλωτή
Πώς μπορούν λοιπόν οι καταναλωτές να αναγνωρίσουν ένα ελαιόλαδο ότι δεν είναι ακριβώς ελαιόλαδο ή ότι πρόκειται για νοθευμένο ελαιόλαδο που πλέον έχει χάσει την ιδιότητα του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου; Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προσέχουν τα ακόλουθα:
1 Την ονοµασία πώλησης της κατηγορίας ελαιολάδου µαζί µε την κατηγορία στην οποία ανήκει.
2 Τον προσδιορισµό της καταγωγής. Η ένδειξη αυτή αναγράφεται µόνο για το «εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο» και το «παρθένο ελαιόλαδο». Για τις κατηγορίες «ελαιόλαδο, αποτελούµενο από εξευγενισµένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα» και «πυρηνέλαιο» ο προσδιορισµός της καταγωγής δεν αναγράφεται στην ετικέτα.
3 Την καθαρή ποσότητα του περιεχοµένου ελαιολάδου ή πυρηνελαίου εκφραζόµενη σε µονάδες όγκου (π.χ. 1 λίτρο, 5 λίτρα).
4 Την ηµεροµηνία ελάχιστης διατηρησιµότητας του προϊόντος.
5 Τις συνθήκες διατήρησης
του προϊόντος.
6 Τη διατροφική
δήλωση.
7 Το όνοµα ή την εµπορική επωνυµία και τη διεύθυνση του παρασκευαστή ή του συσκευαστή ή ενός πωλητή εγκατεστηµένου στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
8 Τον αλφαριθµητικό κωδικό εγκεκριµένης µονάδας τυποποίησης και συσκευασίας ελαιολάδου, o οποίος είναι χαρακτηριστικός για τη µονάδα και είναι της µορφής: EL-40.
9 Να αποφεύγεται η αγορά ελαιολάδου από πλανόδιους και ανώνυµους πωλητές.
Ο δρ Δημήτρης Γρηγοράκης είναι κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος BSc, MSc, PhD.
