Εκτιμάται ότι κάθε φορά που καίγεται ένα πεύκο ηλικίας περίπου 10 ετών η ατμόσφαιρα επιβαρύνεται με 70 έως 100 κιλά διοξειδίου του άνθρακα. Το στοιχείο σίγουρα ακούγεται σαν ανούσια τεχνική λεπτομέρεια μπροστά στα άλλα καίρια ερωτήματα που δημιουργεί η είδηση της καταστροφής. Πόσα άλλα δένδρα κάηκαν; Ηταν μεγάλη σε έκταση η πυρκαγιά; Κάηκαν περιουσίες, σπίτια, εγκαταστάσεις; Προστατεύθηκε η ανθρώπινη ζωή; Τα παραπάνω θέματα μονοπωλούν τη σχετική ειδησεογραφία, αλλά η «ανούσια τεχνική λεπτομέρεια» έχει τη δική της σημασία:
Διαβάσαμε πρόσφατα ότι πυρκαγιές που έγιναν τον Ιούλιο εφέτος στον Καναδά ευθύνονται για την εκπομπή περίπου 1 δισεκατομμυρίου τόνων διοξειδίου του άνθρακα. Η ποσότητα αυτή, από μία μόνο φωτιά, είναι περίπου ίση, διπλάσια και τριπλάσια από τις ετήσιες εκπομπές που σχετίζονται με την ενέργεια σε μεγάλα βιομηχανικά κράτη όπως η Ιαπωνία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο αντίστοιχα. Διαβάζουμε αλλού ότι από την καύση αρκτικών δασών στη Βόρεια Αμερική και την Ευρασία κατά το 2021 απελευθερώθηκαν σχεδόν 2 δισεκατομμύρια τόνοι διοξειδίου. Οι παραπάνω ποσότητες είναι ίδιας τάξεως μεγέθους με το σύνολο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από όλες τις μονάδες της ΔΕΗ σε όλη τη διάρκεια του «αμαρτωλού» βίου τους!
Εκδηλώνονται πολλές μεγάλες πυρκαγιές σε όλον τον κόσμο τα τελευταία χρόνια και για τη συχνότητά τους έγκυροι επιστήμονες και υπεύθυνοι αξιωματούχοι επικαλούνται το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, οι τελευταίοι μάλιστα κάποιες φορές το χρησιμοποιούν και ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Ομως, ανάμεσα στη βιομηχανική δραστηριότητα, στις πυρκαγιές, στην υποβάθμιση του εδάφους και στην κλιματική αλλαγή, υπάρχει μια περίπλοκη κυκλική σχέση η οποία δεν έχει επαρκώς μελετηθεί. Ετσι, τολμώ να υποστηρίξω ότι η κατηγορηματική άποψη πως οι συχνές πυρκαγιές οφείλονται στην κλιματική αλλαγή είναι τόσο ατεκμηρίωτη όσο άστοχος θα ήταν και ο ισχυρισμός ότι για την κλιματική αλλαγή φταίνε οι πυρκαγιές. Οι συχνότερες πυρκαγιές μπορεί να έχουν ως αίτιο τον υπερπληθυσμό, τις περισσότερες μετακινήσεις, τις ευκολότερες προσβάσεις σε δύσβατα μέρη, τις από αμέλεια ή από δόλο ανθρώπινες παρεμβάσεις και αυτές οι πυρκαγιές σίγουρα επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή. Ισως μάλιστα έτσι εξηγείται το γεγονός ότι παρόλη την εντυπωσιακή ανάπτυξη των ΑΠΕ η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη δεν μοιάζει να τιθασεύεται.
Στο μεταξύ, η ευρωπαϊκή πολιτική για την ενέργεια και το κλίμα είναι συγκροτημένη με χρονικούς και ποσοτικούς στόχους ειδικά για τον περιορισμό των βιομηχανικών εκπομπών με την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Υπάρχουν διατυπωμένοι στόχοι για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά η προστασία των δασών αναφέρεται απλώς ως επιθυμητή, σχεδόν ως ευχολόγιο.
Μήπως όμως ένα σημαντικό μέρος από τα τεράστια ποσά που δαπανώνται στον βωμό της πράσινης μετάβασης θα έπρεπε να διοχετεύονται προς έναν σκοπό που θα προστάτευε το πράσινο στην κυριολεξία; Μια τέτοια προσέγγιση, η σημαντική δηλαδή επένδυση σε μέσα πρόληψης και καταπολέμησης της πυρκαγιάς, αρμόζει ειδικά στη χώρα μας, όπου οι πυρκαγιές έχουν σημαντική και άμεση επίπτωση στον τουρισμό, τη γεωργία και γενικά την οικονομία μας.
Ο κ. Ραφαήλ Μωυσής είναι επίτιμος πρόεδρος του ΙΟΒΕ.
